အေလာင္းေတာ္ သိဒၶိတၳမင္းသား ပဋိသေႏၶယူသည္မွ ျမတ္စြာဘုရားရွင္ ပရိနိဗၺာန္စံ၀င္ေတာ္မူသည္အထိ သက္ေတာ္ထင္ရွား ျမတ္စြာဘုရား၏ ဘ၀ပိုင္းဆုိင္ရာ သိမွတ္ဖြယ္ရာမ်ားကိုလည္းေကာင္း၊ ျမတ္စြာဘုရားသည္ ေ၀ေနယ်သတၱ၀ါမ်ားအား တရားေရေအး အျမိဳက္ေဆး တုိက္ေကြ်းခဲ့ပံုမ်ားကိုလည္းေကာင္း အခန္းေပါင္း ၂၈-ခန္းကို ျဖည့္စြက္၍ ၾကည္ညိဳဖြယ္ရာ ျပသထားပါသည္။
၁။ ပဋိသေႏၶယူခန္းႏွင့္ ဖြားေတာ္မူခန္း
မဟာသကၠရာဇ္ ၆၇-ခုႏွစ္၊ ၀ါဆုိလျပည့္ ၾကာသပေတးေန႔ မုိးေသာက္ယံ၌ သီရိမာယာေဒ၀ီ မိဖုရားေခါင္ၾကီး၏ ၀မ္းၾကာတုိက္သို႔ ျမတ္ေသာဆင္ျဖဴေတာ္သည္ လက္ယာရစ္လွည့္ျပီးေနာက္ လက္ယာနံပါးမွ ၀င္ေရာက္ေၾကာင္း အိပ္မက္ျမင္ေတာ္မူ၍ အေလာင္းေတာ္ သိဒၶတၳမင္းသား ပဋိသေႏၶယူေတာ္မူ၏။ မဟာသကၠရာဇ္ ၆၈-ခုႏွစ္၊ ကဆုန္လျပည့္ ေသာၾကာေန႔တြင္ လုမိၺနီ အင္ၾကင္းေတာ၌ ဘုရားအေလာင္းေတာ္ ဖြားျမင္ေတာ္မူ၏။ ဖြားျမင္ျပီးေနာက္ ေျမာက္အရပ္သို႔ ခုႏွွစ္ဖ၀ါးလွမ္းၾကြေတာ္မူ၍ “ငါသည္ေလာကတြင္ အျမတ္ဆံုးျဖစ္၏” “ငါသည္ေလာကတြင္ အၾကီးအကဲဆံုးျဖစ္၏” “ငါသည္ ေလာကတြင္ အခ်ီးမြမ္းခံထုိက္ဆံုးသူျဖစ္၏” ဟူေသာ သံုးခြန္းေသာစကား ၾကံဳး၀ါးေတာ္မူ၏။
၂။ ထီးနန္းစိုးစံေတာ္မူခန္း
အေလာင္းေတာ္ သိဒၶတၳမင္းသား သက္ေတာ္ တစ္ဆယ့္ေျခာက္ႏွစ္ေရာက္ေသာ္ ခမည္းေတာ္ သုေဒၶါဒနမင္းၾကီးသည္ သားေတာ္ကို ေတာမထြက္ေစရန္ “ရမၼ” မည္ေသာ ေဆာင္းရာသီ စံနန္းျပာသာဒ္၊ “သုရမၼ” မည္ေသာ ေႏြရာသီ စံနန္းျပာသာဒ္၊ “သုဘ” မည္ေသာ မိုးရာသီ စံနန္းျပာသာဒ္မ်ား တည္ေဆာက္ေစျပီး၊ အလည့္အလည္ စံျမန္းေစပါသည္။ ေရႊအဆင္းကဲ့သို႔ လွပေသာ ယေသာဓရာမင္းသမီးႏွင့္ ထိမ္းျမားေပးေတာ္မူျပီး အာရုံငါးပါးတုိ႔ျဖင့္ အလြန္သာယာဖြယ္ေသာ အေဖ်ာ္အေျဖကို ခံယူေစကာ ထီးနန္းစည္းစိမ္ကို ခံစားေစေတာ္မူသည္။
၃။ နိမိတ္ၾကီးေလးပါး ျမင္ေတာ္မူခန္း
မဟာသကၠရာဇ္ ၉၆-ခုႏွစ္၊ ၀ါဆုိလျပည့္ေန႔တြင္ အေလာင္းေတာ္သည္ ျမင္းေလးစီး ကေသာရထားျဖင့္ ဥယ်ာဥ္ေတာ္သို႔ ၾကြေတာ္မူရာ သူအိုတစ္ဦးကို ေတြ႕ျမင္ေလ၏။ ထုိအခါ မိမိလည္း ထုိသို႔အိုရမည္ကို ဆင္ျခင္ေတာ္မူ၏။ ေနာက္တစ္ၾကိမ္တြင္ သူနာတစ္ဦးကို ေတြ႕ျမင္ ရျပန္ေသာအခါ မိမိလည္းဤသို႔ နာရမည္ကို ဆင္ျခင္ေတာ္မူ၏။ ေနာက္တစ္ၾကိမ္တြင္ သူေသတစ္ဦးကို ေတြ႕ျမင္ေလရာ မိမိလည္း ဤသို႔ေသရမည္ကို စဥ္းစားဆင္ျခင္မိေလ၏။ ေနာက္တစ္ၾကိမ္ ဥယ်ာဥ္ေတာ္သို႔ ထြက္ေတာ္မူရာ ရဟန္းတစ္ပါးကို ေတြ႕ျမင္ေတာ္မူ၍ ရဟန္း၏ အက်င့္သီလသည္ သတၱ၀ါတုိ႔၏အက်ိဳးကို ျဖစ္ထြန္းေစျပီး ဘ၀မွလြတ္ေျမာက္ႏုိင္သျဖင့္ မိမိလည္း ရဟန္းျပဳ၍ ဓိ႒ာန္ေတာ္မူ၏။
၄။ ေတာထြက္ေတာ္မူခန္း
အေလာင္းေတာ္မင္းသားသည္ အုိျခင္း၊ နာျခင္း၊ ေသျခင္း တရားတုိ႔ကို ထိတ္လန္႔ေတာ္မူသျဖင့္ ေတာထြက္၍ ရဟန္းျပဳရန္ ဓိ႒ာန္ေတာ္မူ၏။ မဟာသကၠရာဇ္ ၉၇-ခုႏဓွစ္၊ ၀ါဆုိလျပည့္၊ တနလၤာေန႔ ညဥ္႔သန္ေခါင္ယံ အခ်ိန္တြင္ ဆႏၵအမတ္ကိုေခၚ၍ က႑ကျမင္းေတာ္ကိုစီးကာ ေတာထြက္ေတာ္မူ၏။ အေနာ္မာ ျမစ္ကမ္းသို႔ေရာက္ေသာ္ တစ္ကိုယ္တည္း က်င့္ၾကံအားထုတ္ရန္ ရည္သန္၍ မိမိ၏ အ၀တ္တန္ဆာမ်ားႏွင့္ က႑ကျမင္းကို ဆႏၷအမတ္သို႔လႊဲအပ္ျပီး ေနျပည္ေတာ္သို႔ျပန္ရန္ ေစလႊတ္ေတာ္မူ၏။
၅။ ဒုကၠရစရိယာ က်င့္ေတာ္မူခန္း
ဘုရားအေလာင္းေတာ္သည္ ဥရုေ၀လေတာတြင္ ဒုကၠရစရိယာအက်င့္ကို က်င့္ၾကံအားထုတ္ေတာ္မူ၏။ အစဦးတြင္ ဆြမ္းခံလွည့္၍ စားသံုး၏။ ေနာင္တြင္ အစာအာဟာရကို ျခိဳးျခံေခြ်တာ သံုးေဆာင္ေတာ္မူ၏။ တစ္ေန႔တာအတြက္ ဆန္ေစ့တစ္ေစ့၊ ပဲေနာက္တစ္ေစ့ (သို႔မဟုတ္) ပဲျပဳတ္ရည္တစ္ဇြန္းကိုသာ သံုးေဆာင္ေတာ္မူ၏။ ဤသို႔က်င့္ၾကံေသာ္ အာဟာရဓာတ္နည္းပါးေသာေၾကာင့္ ၾကံဳလွီေဖ်ာေတာ့ အားအင္ကုန္ခန္း၏။ မ်က္ႏွာေတာ္ႏွင့္ ဦးေခါင္းေတာ္သည္ ဘူးသီးႏုႏုေနလွမ္း၍ ရူံ႕ခြက္ေနသကဲ့သို႔ျဖစ္၏။ အသားအေရသည္ ငါးခူေရာင္၊ ၾကမ္းပိုးေက်ာက္ကုန္းအေရာင္ျဖင့္ ေျခာက္ေသြ႕၏။ ကိုယ္ကို လက္ျဖင့္ သံုးသပ္ေသာ္ အေမႊးတုိ႔ ကြ်တ္ကုန္၏။ နံရုိးတုိ႔သည္ ဇရပ္အိုမွ ဖရုိဖရဲၾကဲေသာ အျခင္တုိ႔ကဲ့သို႔ျဖစ္၏။ ၀မ္းပိုက္ကိုကိုင္ေသာ္ ခါးဆစ္ကိုကိုင္မိ၏။ တင္ပါးႏွစ္ဖက္သည္ ကုလားအုပ္ခြာကဲ့သို႔ ရူံ႕ခြက္ေန၏။ မတ္ရပ္ထေသာ္ ေနရာ၌ လဲက်၏။ သဗၺညဳတဉာဏ္ေတာ္ရလုိေသာေၾကာင့္ က်င့္ႏုိင္ခဲလွေသာ ဒုကၠရစရိယ အက်င့္ကို ေျခာက္ႏွစ္တုိင္တုိင္ က်င့္ေတာ္မူ၏။
၆။ ဘုရားျဖစ္ေတာ္မူခန္း
အေလာင္းေတာ္သည္ ဒုကၠရစရိယာ ေျခာက္ႏွစ္တုိင္တုိင္က်င့္ေသာ္လည္း သဗၺညဳတဉာဏ္ မရႏုိင္သျဖင့္ မဇၥ်ိမပဋိပဓာ အက်င့္လမ္းေၾကာင္း ေျပာင္း၍ အာနာပါန စတုတၳစ်ာန္ကို ၀င္စားေတာ္မူ၏။ ယင္းစ်ာန္၀င္စားႏုိင္ရန္ ဆြမ္းခံလွည့္၍ ရသမွ်အာဟာရကို မွ်တဘုန္းေပးေတာ္မူရ၏။ မဟာသကၠရာဇ္ ၁၀၃-ခုႏွစ္၊ ကဆုန္လျပည့္ ဗုဒၶဟူးေန႔တြင္ မဟာေဗာဓိပင္ရင္း အပရာဇိတ ပလႅင္ေတာ္၌ ထက္၀ယ္ဖြဲ႕ေခြ စံေတာ္မူ၍ ေနမ၀င္မီ မာ၇္စစ္သည္တုိ႔ကို ေအာင္ျမင္ေတာ္မူသည္။ ညဥ္႔ဦးယံ၀ယ္ “ပုေဗၺနိ၀ါသဉာဏ္” ရေတာ္မူ၏။ သန္းေခါင္ယံ၀ယ္ “ဒိဗၺစကၡဳဉာဏ္” ရေတာ္မူ၏။ မုိးေသာက္ယံ၀ယ္ “အာသ၀ကၡယဉာဏ္” ရေတာ္မူလ်က္ ဘုရားအျဖစ္သို႔ ေရာက္ေတာ္မူေလသည္။ ထုိအခါ “အေနကဇာတိသံသာရံ” အစခ်ီေသာ ဥဒါန္းကို က်ဴးရင့္ေတာ္မူ၏။
၇။ ဓမၼစၾကာတရား ေဟာေတာ္မူခန္း
ျမတ္စြာဘုရားျဖစ္ေတာ္မူျပီးေနာက္ ကာမဂုဏ္တုိ႔၌ ေမြ႕ေလ်ာ္ေသာ ဤသတၱ၀ါမ်ားကို တရားေဟာေသာ္ တရားကို လြယ္ကူစြာ နားလည္ႏုိင္ၾကမည္ မဟုတ္ကုန္၊ တရားေဟာလွ်င္ ပင္ပန္းရုံသာ ျဖစ္မည္ဟု အၾကံျဖစ္လာ၏။ သဟမၸတိျဗဟၼာၾကဓီး ေတာင္းပန္ခ်က္အရ တရားေဟာရန္ သင့္မည့္ ပုဂၢိဳလ္ကို ၾကည့္လတ္ေသာ္ ပဥၥ၀ဂၢီငါးဦးကိုသာျမင္ေလ၏။ ပဥၥ၀ဂၢီငါးဦးရွိရာ မိဂဒါ၀ုန္ေတာသို႔ ၀င္ျပီးေနာက္ မဟာသကၠရာဇ္ ၁၀၃-ခုႏွစ္၊ ၀ါဆုိလျပည့္ စေနေန႔ ညခ်မ္း ေနမင္းလည္း ၀င္လုဆဲကာလ လမင္းလည္း ထြက္ေပၚလုဆဲဆဲတြင္ “ေဒြ ေမ ဘိကၡေ၀” အစခ်ီေသာ တရားဦးဓမၼစၾကာကို ေဟာေတာ္မူ၏။
၈။ ယသသူေဌးသား ရဟန္းျဖစ္ခန္း
ယသသူေဌးသားသည္ မိန္းမတုိ႔သာေဖ်ာ္ေျဖေသာ ဂီတသဘင္တုိ႔ျဖင့္ ေလာကီစည္းစိမ္ခံစားေနစဥ္ တစ္ညဥ့္သ၌ သန္ေခါင္ေက်ာ္အခ်ိန္ ႏိုးလတ္၏။ ဖရုိဖရဲပံုပ်က္ပန္းပ်က္ အိပ္ေမာက်ေနေသာ ကေခ်သည္ ေမာင္းမမ်ားကို ျမင္သျဖင့္ သုသာန္တစျပင္ကဲ့သို႔ျမင္ကာ ျငီးေငြ႕လာျပီး အေဆာင္မွ ထြက္၍ မိဂဒါ၀ုန္ေတာသုိ႔ ေရာက္လာ၏။ ျမတ္စြာဘုရားႏွင့္ ေတြ႕သျဖင့္ တရားေဟာေသာေၾကာင့္ ေသာတာပန္ျဖစ္ေလ၏။ သားေပ်ာက္သျဖင့္ ေျခရာခံလုိက္ရွာေသာ ယသသူေဌးၾကဓီးႏွင့္ သူေဌးကေတာ္ သုဇာတာတုိ႔သည္လည္း ဘုရားထံေရာက္ေလေသာ္ တရားနာၾကားရ၍ သရဏဂံုတည္ျပီး ေသာတာပန္ ျဖစ္ေလ၏။ ယသသူေဌးသားသည္ အထက္မဂ္သံုးပါးကို အစဥ္အတုိင္းရရွိကာ ရဟႏၱာျဖစ္ေလ၏။ သူေဌးၾကီးႏွင့္ သူေဌးကေတာ္ႏွစ္ဦးတို႔သည္ သရဏဂံုသံုးပါးကို ဦးစြာေဆာက္တည္ခြင့္ ရသူမ်ား ျဖစ္၏။
၉။ ယေသာဓရာကန္ေတာ့ခန္းႏွင့္ ရာဟုလာအေမြေတာင္းခန္း
ျမတ္စြာဘုရားသည္ အဂၢသာ၀ကႏွစ္ပါးျခံရံလ်က္ ယေသာဓရာခန္းမေဆာင္သို႔ ၀င္ေလ၏။ ယေသာဓရာသည္ ျမတ္စြာဘုရား၏ ေျခဖမိုးကိုဦးခိုက္၍ ရွိခိုးငိုေၾကြးေလ၏။ ခမည္းေတာ္ သုေဒၶါဒနမင္းၾကီးက ျမတ္စြာဘုရား ဒုကၠရစရိယက်င့္စဥ္က ျခိဳးျခံေနထုိင္သကဲ့သို႔ ယေသာဓရာလည္း ျခိဳးျခံေနထုိင္ေၾကာင္း ေလွ်ာက္ထားေသာ္ စႏၵကိႏၷရီဇာတ္ကို ေဟာေလသည္။ ယေသာဓရာသည္ သားေတာ္ရာဟုလာအား ဖခင္ထံမွ အေမြေတာင္းခံရန္ တုိက္တြန္းေလေသာ္ ရာဟုလာလည္း ျမတ္စြာဘုရားထံမွ အေမြေတာင္း၏။ ျမတ္စြာဘုရားက အရွင္သာရိပုတၱရာကို ဥပဇၥ်ာယ္ျပဳေစလ်က္ ရာဟုလာအား သာသနာ့အေမြအျဖစ္ ရွင္သာမေဏ ျပဳေပးေတာ္မူေလသည္။
၁၀။ ဧရာဟိဏီျမစ္၀ွမ္းတြင္ ျငိမ္းခ်မ္းေရးတရား ေဟာေတာ္မူခန္း
ကပိလ၀တ္ျပည္ႏွင့္ ေကာလီယျပည္ ႏွစ္ျပည္ေထာင္အၾကား ေရာဟီဏီျမစ္ေရကိုအေၾကာင္းျပဳ၍ ႏွစ္ျပည္ေထာင္ လယ္သမားတုိ႔ ျမစ္ေရခြဲေ၀ယူေရးအတြက္ အျငင္းပြားၾက၏။ ဤအျငင္းပြားမူေၾကာင့္ ႏွစ္ျပည္ေထာင္မင္းတုိ႔ စစ္ခင္းရန္ ျပင္ဆင္ၾကေလ၏။ ထုိအခါ ျမတ္စြာဘုရားသည္ ေသြးေခ်ာင္းစီးမည့္ အေရးကို ျမင္ေသာေၾကာင့္ ႏွစ္ျပည္ေထာင္ စစ္တပ္အေၾကား ေရာဟီဏီျမစ္အထက္ ေကာင္းကင္ျပင္တြင္ ရပ္ေတာ္မူလ်က္ တန္ဖုိးနည္းေသာ ေရႏွင့္ ပတ္သက္၍ တန္ဖိုးမျဖတ္ႏုိင္ေသာ လူ႔အသက္မ်ား မဆံုးရူံးေစသင့္ေၾကာင္း ျငိမ္းခ်မ္းေရးတရား ေဟာေတာ္မူ၏။
၁၁။ ဘိကၡဳနီသာသနာ ခြင့္ျပဳေတာ္မူခန္း
ျမတ္စြာဘုရားသည္ ကပိလ၀တ္ျပည္၌ သီတင္းသံုးေနစဥ္ မိေထြးေတာ္ ေဂါတမီသည္ ျမတ္စြာဘုရားထံခ်ည္းကပ္၍ ရဟန္းေဘာင္၀င္ခြင့္ျပဳရန္ သံုးၾကိမ္တုိင္ ေလွ်ာက္ထားေသာ္လည္း ျမတ္စြာဘုရားက ျငင္းပယ္ခဲ့၏။ ျမတ္စြာဘုရား ေ၀သာလီျပည္၌ သီတင္းသံုးေနစဥ္ မိေထြးေတာ္ ေဂါတမီသည္ အျခံအရံငါးရာႏွင့္တကြ ဆံကိုပယ္လ်က္ ဖန္ရည္ဆုိးေသာ ၀တ္ရုံမ်ားဆင္ျမန္းကာ ျမတ္စြာဘုရားထံေတာ္သို႔ လုိက္လာၾက၏။ ညီေတာ္အာနႏၵာ၏ ေလွ်ာက္ထားေတာင္းပန္ခ်က္အရ မိေထြးေတာ္ေဂါတမီအား ဂရုဓံတရားရွစ္ပါးကို ၀န္ခံႏုိင္လွ်င္ ပဥၥင္းခံမူျဖစ္ေလေလာ့ဟု ဘိကၡဳနီသာသနာကို ခြင့္ျပဳေတာ္မူ၏။
၁၂။ ေခမာမိဖုရားအား ဆံုးမေတာ္မူခန္း
အလွမာန္တက္ေနေသာ ေခမာမိဖုရားသည္ ရုပ္အဆင္း၏ မႏွစ္သက္စရာ အျပစ္အနာအဆာမ်ားကို ေဟာၾကားေလ့ ရွိေသာ ျမတ္စြာဘုရားကို ေရွာင္ဖယ္၏။ ေ၀ဠဳ၀န္ေက်ာင္းေတာ္၏ သာယာလွပပံု ေတးသံကို ၾကားရေသာေၾကာင့္ ေ၀ဠဳ၀န္ေက်ာင္းေတာ္ သို႔ ေခမာမိဖုရားေရာက္လာ၏။ ေက်ာင္းေတာ္တြင္ ျမတ္စြာဘုရားအား ယပ္ခတ္ေနေသာ မိမိထက္သာလြန္လွပေသာ မိန္းမပ်ိဳကို အံ့ၾသစြာေတြ႕ျမင္ေလ၏။ မိမိၾကည့္ေနစဥ္ ထုိမိန္းမပ်ိဳ၏ အဆင္းသည္ အုိျခင္း၊ နာျခင္း၊ ေသျခင္း အဆင့္ဆင့္ ေဖာက္ျပန္ပ်က္စီးသြားေလသည္။ ေခမာမိဖုရားသည္ သံေ၀ဂရ၍ ျမတ္စြာဘုရားအဆံုးအမေတာ္ကို နာယူျပီး ရဟန္းျပဳေလ၏။
၁၃။ ရဟန္းမ်ားတန္ခိုးျပာဋိဟာမျပရန္ ပညတ္ေတာ္မူခန္း
ရာဓဇျဂိဳဟ္သူေဌးသည္ စႏၵကူးသပိတ္ကို အေတာင္ေျခာက္ဆယ္ျမင့္ေသာ ၀ါးထိပ္တြင္ ခ်ိတ္ဆြဲကာ ရဟႏၱာအမည္ခံသူမ်ားသည္ ဤသပိတ္ကို ေကာင္းကင္မွ ယူႏုိင္ပါက စည္းစိမ္အားလံုးလွဴမည့္အျပင္ သားမယားႏွင့္တကြ ကြ်န္ခံမည္ဟု ေၾကာညာ၏။ မည္သူမဓွ်မယူႏုိင္ၾကေသာအခါ ဤေလာက၌ ရဟႏၱာမရွိပါတကားဟု ေသေသာက္ၾကဴးသူမ်ားက ျပက္ရယ္ျပဳၾက၏။ ျမတ္စြာဘုရား၏ သာသနာကို ထိခိုက္ေစႏုိင္ေသာ ျပက္ရယ္ျပဳသံမ်ားကို ၾကားရေသာအခါ ရွင္ပိေ႑ာလဘာရဒြါဇရမေထရ္သည္ တန္ခိုးျဖင့္ ေကာင္းကင္မွ သပိတ္ကိုယူေလေသာ္ ရာဓဇျဂိဳဟ္တစ္ျမိဳ႕လံုး အုတ္အုတ္က်က္က်က္ျဖစ္၏။ ဘုရားရွင္သိေလေသာ္ ရာဇျဂိဳဟ္တစ္ျမိဳ႕လံုး အုတ္အုတ္က်က္က်က္ျဖစ္၏။ ဘုရားရွင္သိေလေသာ္ ရွင္ပိေ႑ာလဘာရဒြါဇကို ေခၚယူဆံုးမ၍ ရဟန္းတို႔အား တန္ခိုးျပာဋိဟာမျပရန္ သိကၡာပုဒ္ ပညတ္ေတာ္မူေလ၏။
၁၄။ အဘိဓမၼာတရား ေဟာၾကားေတာ္မူခန္း
ျမတ္စြာဘုရားသည္ သတၱမ၀ါကို တာ၀တိ ံသာနတ္ျပည္၌ ကပ္ေတာ္မူ၍ ပ႑ဳကမၺလာ ျမေက်ာက္ ဖ်ာ၌ ထက္၀က္ဖြဲ႕ေခြေနေတာ္မူကာ မယ္ေတာ္နတ္သားအမွဴးျပဳေသာ နတ္သိၾကားျဗဟၼာ အေပါင္းကို အဘိဓမၼာတရား ေဟာေတာ္မူ၏။ ေန႔စဥ္လူ႔ျပည္သို႔ ၾကြေရာက္ေတာ္မူျပီး စႏၵကူးေတာ၌ ဆြမ္းဘုဥ္းေပး၍ ေန႔သန္႔ေနေတာ္မူစဥ္ အရွင္သာရိပုတၱရာအား အဘိဓမၼာတရား အက်ဥ္းခ်ဳပ္ကို ေဟာေတာ္မူ၏။ တာ၀တိ ံသာနတ္ျပည္၌ နိမၼိတရုပ္ပြားေတာ္ျမတ္က ဆက္လက္ေဟာၾကားေတာ္မူ ေန၏။ တာ၀တိ ံသာနတ္ျးပည္၌ တစ္၀ါတြင္းလံုး ေဟာေတာ္မူျပီး သီတင္းကြ်တ္လျပည့္ေန႔၌ လူ႔ျပည္ သကၤႆနဂိုရ္ျပည္သို႔ ပတၱျမားေစာင္းတန္းျဖင့္ သက္ဆင္းေတာ္မူ၏။
၁၅။ ပါလိေလယ်ကေတာ၌ တစ္ပါးတည္း စံေပ်ာ္ေတာ္မူခန္း
ျမတ္စြာဘုရားသည္ ေကာသမၺီျပည္ ေဃာသိတာရုံေက်ာင္း၌ သီတင္းသံုးေတာ္မူေနစဥ္ ၀ိနယဓရ ရဟန္းတစ္ပါးႏွင့္ ဓမၼကထိက ရဟန္းတစ္ပါးတိုီ႔သည္ ၀စၥကုဋီ သန္႔သက္ေရခြက္၌ ေရၾကြင္းေရက်န္ ထားမိသည္မွစ၍ အျငင္းပြားၾက၏။ ျမတ္စြာဘုရား ဆံုးမေတာ္မူေသာ္လည္း မလုိက္နာဘဲ ဆက္လက္ အျငင္းပြားေနၾက၏။ ဤရဟန္းႏွစ္ပါးကိုအေၾကာင္းျပဳ၍ သံဃာသင္းကြဲကာ လူပုဂၢိဳလ္မ်ားပါ အုပ္စုကြဲသဓါားျပီး ျဗဟၼာျပည္တုိင္ေအာင္ အုပ္စုကြဲျပားေလ၏။ ျမတ္စြာဘုရားသည္ သံဃာပရိသတ္ကိုစြန္႔ခြာ၍ မိမိတစ္ကိုယ္တည္းသာ ကိန္းေအာင္းေတာ္မူလုိပါသျဖင့္ ပါလိေလယ်က ေတာသို႔ၾကြေရာက္ သီတင္းသံုးစဥ္ပါလိေလယ်က ဆင္ႏွင့္ ေမ်ာက္တုိ႔က ျပဳစုၾကေလသည္။
၁၆။ သိဂၤါလသတုိ႔သားအား ဆံုးမေတာ္မူခန္း
ျမတ္စြာဘုရားသည္ စိုေသာအ၀တ္၊ စိုေသာဆံပင္တုိ႔ျဖင့္ အရပ္မ်က္ႏွာတုိ႔ကို ရွိခိုးေနေသာ သိဂၤါလသတုိးသားကို ျမင္ေတြ႕ရ၏။ အရပ္ေျခာက္မ်က္ႏွာကို ရွီခိုးရန္ အဖမွာၾကားေသာေၾကာင့္ ရွိခိုးေၾကာင္း သိဂၤါလသတုိးသားကေျဖ၏။ ထုိအခါ ျမတ္စြာဘုရားရွင္က အရပ္ေျခာက္မ်က္ႏွာ၏ အဓိပၸာယ္ႏွင့္ အရပ္ေျခာက္မ်က္ႏဓွာကို ကိုယ္စားျပဳေသာ အမိ၊ အဖ၊ ဆရာ၊ ဇနီး၊ ခင္ပြန္း၊ သားသမီးတုိ႔၏ ၀တၱရားမ်ားကို ေဟာေလ၏။ (သိဂၤါေလာ၀ါဒသုတ္သည္ ျမတ္မာမ်ားက်င့္သံုးေနေသာ မိဘ၀တ္၊ ဆရာ၀တ္ စသည္တုိ႔ကို ေဖာ္ျပထားပါသည္။)
၁၇။ အေကၠာသဘာရဒြါဇပုဏၰားအား ဆံုးမေတာ္မူခန္း
ဘာရဒြါဇအႏြယ္ပုဏၰားမ်ား မၾကာခဏရဟန္းျပဳသည္ကို မေက်မခ်မ္းႏုိင္ေသာ အေကၠာသဘာရဒြါဇ ပုဏၰားၾကီးသည္ ဆဲေရးေလ၏။ ျမတ္စြာဘုရားက သည္းခံေတာ္မူကာ ပုဏၰားၾကီးအား သင့္အိမ္ေရာက္လာေသာ ေဆြမ်ိဳးမ်ားသည္ သင္ေကြ်းေမြးျပဳစုေသာ ခဲဖြယ္ေဘာဇဥ္တုိ႔ကို မသံုးေဆာင္ေသာ္ ထုိခဲဖြယ္ေဘာဇဓဥ္မ်ားသည္မည္သူ႔ထံ၌ က်န္သနည္းဟုေမး၏။ ပုဏၰားၾကီးက မိမိထံ၌သာ က်န္ေၾကာင္းေျဖၾကားေသာ္ ျမတ္စြာဘုရားက သင္၏မယဥ္ေက်းေသာဆဲမ်ိဳးတစ္ရာကို ငါလက္မခံ၊ သင့္ထံသာက်န္ပါေစဟုေျပာျပီး အမ်က္ထြက္သူကို အမ်က္မထြက္ျခင္းျဖင့္ ေအာင္ႏုိင္ေၾကာင္း တရားေဟာေတာ္မူ၏။
၁၈။ ရွင္အာနႏၵာ၏ ပယ္ေလးတန္၊ ပန္ေလးပ ါး၊ ဆုရွစ္ပါး ေတာင္းခံေတာ္မူခန္း
ျမတ္စြာဘုရား ၀ါေတာ္ႏွစ္ဆယ္ရေသာ္ အျမဲတမ္းအလုပ္အေကြ်း ရဟန္းတစ္ပါးလိုလာ၏။ ျမတ္စြာဘုရားက ငါဘုရားအတြက္ အျမဲတမ္းအလုပ္အေကြ်းေရြးရန္မိန္႔ၾကား၏။ ရဟန္းမ်ားက ညီေတာ္အာနႏၵာအား ျမတ္စြာဘုရားကို လုပ္ေကြ်းခြင့္ျပဳရန္ ေလွ်ာက္ထားေစလိုေၾကာင္း တုိက္တြန္းၾက၏။ ညီေတာ္အာနႏၵာက မိမိမလိုလားေသာဆုေလးမ်ိဳးကိုပယ္ခြင့္ရျပီး လုိလားေသာဆုေလးမ်ိဳးကို ခြင့္ျပဳပါလွ်င္ လုပ္ေကြ်းမည္ျဖစ္ေၾကာင္းေလွ်ာက္၍ ပယ္ဆုေလးတန္၊ ပန္ဆုေလးပါးေတာင္းျပီးး အျမဲတမ္းအလုပ္အေကြ်းတာ၀န္ယူ၍ ျမတ္စြာဘုရား ပရိနိဗၺာန္စံသည့္တုိင္ လုပ္ေကြ်းေတာ္မူေလ၏။
၁၉။ ကာလာမသုတ္ ေဟာေတာ္မူခန္း
ကာလာမ အမ်ိဳးသားတို႔သည္ ျမတ္စြာဘုရားထံခ်ဥ္းကပ္၍ အခ်ိဳ႕ေသာ သမဏ ျဗဟၼဏတုိ႔သည္ မိမိတုိ႔၀ါဒကိုသာ မွန္ကန္သည္ဟု ေဟာေျပာလ်က္ သူတစ္ပါးတုိ႔၏ ၀ါဒကို ရူတ္ခ်ၾက၏။ မည္သည့္ပုဂၢိဳလ္တုိ႔၏ ၀ါဒစကားသည္ မွန္သနည္းဟု ေလွ်ာက္ေသာ္ ျမတ္စြာဘုရားက ေျပာသံၾကားစကား၊ အစဥ္အဆက္စကား၊ စာေပႏွင့္ ညီညြတ္သည္ဟူေသာစကား စသည္ျဖင့္ ထုိစကားမ်ားကို မယံုၾကည္သင့္၊ အျပစ္ရွိသည္ဟု ကိုယ္တုိင္သိေသာတရားမ်ားကို စြန္႔ပယ္၍ ေကာင္းက်ိဳးခ်မ္းသာျခင္းငွာ ျဖစ္သည္ဟု ကိုယ္တုိင္သိေသာ တရားမ်ားကိုသာ ယံုၾကည္က်င့္ၾကံကုန္ရ၏ဟု “ေကသမုတၱိသုတ္”ကို ေဟာေတာ္မူေလ၏။
၂၀။ ဂိလာန ရဟန္းအား ျပဳစုုေတာ္မူခနး္
ျမတ္စြာဘုရားသည္ ညီေတာ္အာနႏၵာႏွင့္အတူ ေက်ာင္းစဥ္လွည့္လည္သည္ရွိေသာ္ ၀မ္းသက္ေရာဂါျဖစ္၍ က်င္ၾကီးက်င္ငယ္တုိ႔ျဖင့္ လူးလွိမ့္အိပ္ေနေသာ ရဟန္းၾကဓီးတစ္ပါးကို ျမင္ေလ၏။ ျမတ္စြာဘုရားက ထုိသူနာရဟန္းကိုေမးျမန္းေသာ္ မိမိတြင္လုပ္ေကြ်းမည့္သူမရွိေၾကာင္း ေလွ်ာက္ေလ၏။ ျမတ္စြာဘုရားသည္ ကိုယ္တုိင္ေရေႏြးျဖင့္ဖန္ေဆး၍ သူနာျပဳေတာ္မူ၏။ ထုိအေၾကာင္းေၾကာင့္ ရဟန္းမ်ားကို စုေ၀းေစျပီးလွ်င္ ရဟန္းတုိ႔အခ်င္းခ်င္း လုပ္ေကြ်းျပဳစုကုန္ၾကေလာ့၊ ငါဘုရားကို လုပ္ေကြ်းျပဳစုလိုေသာရဟန္းသည္ နာဖ်ားေသာရဟန္းကို လုပ္ေကြ်းျပဳစုရာ၏ဟု ဆံုးမေတာ္မူေလ၏။
၂၁။ မာလုက်ပုတၱရဟန္းအား ဆံုးမေတာ္မူခန္း
ျမတ္စြာဘုရား ေဇတ၀န္ေက်ာင္းေတာ္၌ သီတင္းသံုးေနစဥ္ အရွင္မာလုက်ပုတၱမေထရ္သည္ ျမတ္စြာဘုရားထံခ်ဥ္းကပ္ျပီး ေလာကသည္ ျမဲ၏၊ မျမဲ၏ အစရွိသည္တုိ႔ကို ျမတ္စြာဘုရားသည္ မေဟာၾကားေသး၊ ျမတ္စြာဘုရား မသိျငားအံ့မသိဟု၀န္ခံရန္၊ အကယ္၍မေဟာၾကားလွ်င္ မိမိလူထြက္ေတာ့မည္ဟု ေလွ်ာက္ထား၏။ ျမတ္စြာဘုရားက မာလုက်ပုတၱအား၊ “အက်ိဳးစီးပြားႏွင့္ မစပ္သည္တုိ႔ကို ငါမေဟာၾကား၊ ေလာကသည္ျမဲသည္ျဖစ္ေစ၊ မျမဲသည္ျဖစ္ေစ ဇာတိ၊ ဇရာ၊ ဗ်ာဓိ၊ မရဏတရားတုိ႔ဥည္ ေတြ႕စျမဲျဖစ္သည္။ ျမားပစ္ခံရသူသည္ ျမားပစ္ရာအရပ္၊ ျမားပစ္သူ၊ လငး္ေလး၊ ဒူးေလး စသည္တုိ႔ကိုသိမွ ျမားႏုတ္အံ့ဟု ဆုိေခ်ေသာ္ ေသရာသာရွိ၏။ ခႏၶာကိုယ္၏ ဆင္းရဲျခင္းမ်ားကို မ်က္ေမွာက္ဘ၀၌ပင္ ေတြ႕ၾကံဳရသည္ျဖစ္၍ ငါေဟာၾကားသည္ကို ေဟာၾကားသည့္အတုိင္း မေဟာၾကားသည္ကို မေဟာၾကားသည့္အတုိင္းသာမွတ္ေလာ့”ဟု ဆံုးမေတာ္မူ၏။
၂၂။ မဟာသာလပုဏၰားၾကီးကို ဂါထာသင္ၾကားေပးခန္း
အသျပာရွစ္သိန္းၾကြယ္၀ေသာ မဟာသာလပုဏၰားၾကီးသည္ ဥစၥာတုိ႔ကို သားမ်ားအား အေမြအျဖစ္ ခြဲေ၀ေပးလိုက္၏။ ဥစၥာမရွိေတာ့ေသာပုဏၰားၾကီးကို သားမ်ားကစြန္႔ပယ္ထားေသာအခါ ပုဏၰားၾကီးသည္ ဆင္းရဲပင္ပန္းစြာ လွည့္လည္ရွာေဖြစားေသာက္ေနရ၏။ ပုဏၰားၾကီးသည္ ျမတ္စြာဘုရားထံ ေရာက္လာေသာ္ ျမတ္စြာဘုရားက ဂါထာေလးပုဒ္သင္ၾကားေပး၏။ ပုဏၰားၾကီးသည္ ထုိဂါထာမ်ားိကု ပရိတ္သတ္စံုရာသဘင္၌ရြတ္ဆုိေသာ္ ျမိဳ႕သူျမိဳ႕သားမ်ားက သားမ်ားကို ျခိမ္းေျခာက္ေမာင္းမဲျပစ္တင္ၾကေလ၏။
၂၃။ ပဥၥဂၢပုဏၰားထံမွ ဆြမ္းခံေတာ္မူခန္း
ျမတ္စြာဘုရားသည္ ပဥၥဂၢပုဏၰားၾကီးထမင္းစားေနစဥ္ ဆြမ္းခံၾကြလာ၏။ ပုေဏၰးမၾကီးက ကန္ေတာ့ဆြမ္းဟူေသာ အမူအရာကို ပုဏၰားၾကီးမျမင္ေအာင္ျပေလ၏။ ပုဏၰားၾကီးသိေလသာ္ ျမတ္စြာဘုရားထံခ်ဥ္းကပ္ျပီး၊ မိမိစားဆဲ ထမင္းသာလွ်င္ရွိပါ၏။ ျမတ္စြာဘုရားကို အဦးမလွဴရသျဖင့္ ေလွ်ာက္ပတ္ပါမည္ေလာ၊ လက္ခံႏုိင္ပါမည္ေလာဟု ေလွ်ာက္၏။ ျမတ္စြာဘုရားက ဆြမ္းဦးကိုလည္းေကာင္း၊ စားဆဲကိုလည္းေကာင္း၊ စားျပီးက်န္ၾကြင္းေသာဆြမ္းကိုလည္းေကာင္း လွဴရန္ေလွ်ာက္ပတ္၏။ အလွဴခံ ရဟန္းပုဏၰားတုိ႔သည္ လွဴေသာဆြမ္းကို ခ်ီးမြမ္းျခင္း၊ ကဲ့ရဲ႕ျခင္းမျပဳသင့္ဟု ေဟာၾကားေတာ္မူ၏။
၂၄။ ေဒ၀ဒတ္ သံဃာသင္းခြဲခန္း
ေဒ၀ဒတ္သည္ ျမတ္စြာဘုရားႏွင့္ စစ္ျပိဳင္ျပဳလုိေသာ အၾကံျဖင့္ ျမတ္စြာဘုရားထံေမွာက္ သဓြားေရာက္ကာ ရဟန္းမ်ား သက္သတ္လြတ္စားရန္၊ ပံ့သကူသကၤန္းေဆာင္ရန္၊ ရုကၡမူ ဓူတင္ေဆာင္ရန္ စေသာ ငါးပါးေသာ၀တၳဳတုိ႔ကိုေတာင္း၏။ ျမတ္စြာဘုရားက ခြင့္မျပဳေသာအခါ ျမတ္စြာဘုရားသည္ ရဟန္းတုိ႔အား လာဘ္ေပါးမ်ားျခင္း အက်ိဳးငွာသာ ျပဳ၏ဟု ကဲ့ရဲ႕၍ မိမိႏွင့္ သေဘာတူေသာ ရဟန္းမ်ားကို ေေခၚယူလ်က္ သံဃာသင္းခြဲကာ ျမတ္စြာဘုရားထံမွ ထြက္ခြာသြားေလ၏။ ဤအကုသိုလ္ေၾကာင့္ ေဒ၀ဒတ္သည္ ေျမျမိဳခံရေလသည္။
၂၅။ အဇာတသတ္ ကန္ေတာ့ခန္း
ခမည္းေတာ္ ဗိမၺိသာရမင္းကို သတ္မိေသာ အဇာတသတ္၏စိတ္သည္ မတည္မျငိမ္ျဖစ္ေနသည္။ မိမိ၏စိတ္ေအးခ်မ္းတည္ျငိမ္ေစရန္အတြက္ အားကိုးရာရွာ၏။ ဆရာဇီ၀ကသည္ တန္ေဆာင္မုန္းလျပည့္ညတြင္ ဆင္မယာဥ္သာ ၅၀၀-ကို ေမာင္းမ ၅၀၀-စီးနင္းေစ၍ အဇာတသတ္ကို ျခံရံေစကာ ျမတ္စြာဘုရားထံပို႔ေလ၏။ ၁၂၅၀ေသာ သံဃာတုိ႔၏ အလယ္၌ရွီေသာ ျမတ္စြာဘုရားကို ဖူးေျမာ္ရ၍ သံဃာပရိသတ္၏ ျငိမ္သက္မူကို ဖူးျမင္ရသည့္အခါ ႏွစ္သက္ၾကည္ညိဳ သဒၶါပိုကာ ၀မ္းေျမာက္၀မ္းသာ ဥဒါန္းစကားက်ဴးရင့္ေလသည္။ ျမတ္စြာဘုရား၏ တရားကို နာၾကားရေသာေၾကာင့္ ဥပသကာအျဖစ္ ခံယူေလ၏။
၂၆။ အရွင္သာရိပုတၱရာ၏ ခ်ီးမြမ္းေလွ်ာက္ထားခန္း
အရွင္သာရိပုတၱရာသည္ ျမတ္စြာဘုရား၏ သဗၺညဳတဉာဏ္ေတာ္ကို ၾကည္ညိဳေတာ္မူကာ ျမတ္စြာဘုရားႏွင့္တူသူ ယခင္ကလည္းမရွိခဲ့၊ ယခုလည္းမရွိ၊ ေနာင္တြင္လည္း ရွိမည္မဟုတ္ဟု ၀မ္းသာအားရ ခ်ီးပေလွ်ာက္ထားေလ၏။ ျမတ္စြာဘုရားက ပြင့္ေတာ္မူျပီး၊ ပြင့္ေတာ္မူဆဲ၊ ပြင့္ေတာ္မူလတၱံ႕ေသာ ဘုရားမ်ား၏ စိတ္ကို သင္သိႏုိင္ပါသေလာဟုေမး၏။ အရွင္သာရိပုတၱရာက မသိႏုိင္ပါေၾကာင္း ေလွ်ာက္ထား၏။ သို႔ပါလ်က္ ထုိစကားကို အဘယ္ေၾကာင့္ ေျပာရသနည္းဟု ေမးျမန္းေလ၏။ အရွင္သာရိပုတၱရာက အရွင္ဘုရားသည္ အၾကြင္းမဲ့ဥႆံုသိေတာ္မူသည္ဟု တပည့္ေတာ္ယံုၾကည္ ၾကည္ညိဳ၍ ဤကဲ့သို႔ေသာ ရဲရဲရင့္ရင့္ စကားျဖင့္ ေလွ်ာက္ထားရျခင္းျဖစ္ပါ၏ဟု ေလွ်ာက္ေတာ္မူေလသည္။
၂၇။ အမၺပါလီ၏ ဆြမ္းပင့္ေလွ်ာက္ထားခန္း
ျမတ္စြာဘုရားသည္ ေ၀သာလီျပည္ အမၺပါလီ၏ သရက္ဥယ်ာဥ္၌ သီတင္းသံုးေနစဥ္ အမၸပါလီ ျပည့္တန္ဆာမသည္ ျမတ္စြာဘုရားထံ ဆြမ္းဖိတ္ေလ၏။ ျမတ္စြာဘုရားက လက္ခံေတာ္မူ၏။ လိစၦ၀ီမင္းမ်ားက အမၺပါလီထံမွ ထုိဆြမ္းလွဴခြင့္ကို အသျပာေပး၍ ၀ယ္ၾကေလ၏။ အမၺပါလီက ျငင္းပယ္ေသာအခါ လိစၦ၀ီမင္းမ်ားသည္ ျမတ္စြာဘုရားထံ ခ်ဥ္းကပ္၍ ဆြမ္းဖိတ္ေလွ်ာက္ထားျပန္၏။ ျမတ္စြာဘုရားက အမၺပါလီ၏ဆြမ္းကို လက္ခံျပီးျဖစ္သည္ဟု မိန္႔ၾကားလ်က္ လိစၦ၀ီမင္းမ်ား၏ ေလွ်ာက္ထားခ်က္ကို ျငင္းပယ္ေတာ္မူေလသည္။
၂၈။ ပရိနိဗၺာန္ စံေတာ္မူခန္း
ျမတ္စြာဘုရား သက္ေတာ္ ၈၀၊ ၀ါေတာ္ ၄၅-၀ါတြင္ အာယုသခၤါရလႊတ္ေတာ္မူ၏။ ကုသိနာရုံသို႔ ရဟန္းမ်ားျခံရံလ်က္ ၾကြေတာ္မူရာ၊ ၀မ္းလားေနေသာ္လည္း ေ၀ဒနာကို သည္းခံ၏။ ရဟန္းမ်ားစံုညီေစ၍ ပစၦိမ၀စန ေနာက္ဆံုးစကားမိန္႔ၾကားေတာ္မူျပီးလွ်င္ မလႅာမင္းတုိ႔၏ အင္ၾကင္းဥယ်ာဥ္၌ မဟာသကၠရာဇ္ ၁၄၈-ခုႏွစ္၊ ကဆုန္လျပည့္ အဂၤါေန႔တြင္ ပရိနိဗၺာန္စံေတာ္မူ၏။
ကဆုန္လျပည့္ေက်ာ္ တစ္ဆယ့္ႏွစ္ရက္ တနဂၤေႏြေန႔တြင္ ေတေဇာဓာတ္ေလာင္ေတာ္မူ၏။ ၾကြင္းက်န္ရစ္ေသာ ဓာတ္ေတာ္မ်ားကို ရလိုမူျဖင့္ မင္းမ်ားက စင္ျပင္ၾက၏။ မင္းတုိ႔၏ ဆရာျဖစ္ေသာ ေဒါဏပုဏၰားၾကီးက ဓာတ္ေတာ္မ်ားကို ညီမွ်စြာခြဲေ၀ေပးေလ၏။ ပုဏၰားၾကီးမူကား ဓာတ္ေတာ္ျခင္ေသာ ခြက္ကိုသာ ရေလ၏။