၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပံုအေၿခခံဥပေဒကို ၿပင္ဆင္မည္ဟုဆိုေသာအခါ အသစ္ေရးဆြဲၿခင္းနွင့္ အေဟာင္းကို ၿပန္လည္ၿပင္ဆင္ၿခင္း လမ္းေၾကာင္းနွစ္မ်ိဳး ကြဲၿပားထြက္ေပၚလာသည္။ ထိုလမ္းေၾကာင္းနွစ္ခုတြင္ မည္သည့္လမ္းေၾကာင္းသို႔ ဦးတည္သြားမည္၊ မည္သည့္ လမ္းေၾကာင္းက ပိုမုိလြယ္ကူနုိင္သည္ကုိ ေမးခြန္းထုတ္ ၿငင္းခံုၾကဆဲၿဖစ္သည္။ နုိင္ငံေရး ပါတီမ်ား နွင့္ တုိင္းရင္းသားအဖြဲ႔အစည္းမ်ားၾကား အေက် အလည္ ညႇိနႈိင္းေနရသည့္ ဥပေဒ ၿပင္ဆင္ေရး အေပၚတြင္ ခ်င္းအမ်ိဳးသားတပ္ဦး CNF နွင့္ ညီညြတ္ေသာ တုိင္းရင္းသားလူမ်ိဳး မ်ား ဖက္ဒရယ္ေကာင္စီ (UNFC) ကို တည္ေထာင္သူမ်ားတြင္ ပါဝင္ခဲ့ေသာ ေဒါက္တာ ဆလိုင္း ငြန္က်ံဳးလန္နွင့္ 7 Day News က ေတြ႔ဆံုေမးၿမန္းခဲ့ပါသည္။
ေဒါက္တာ ဆလုိင္းငြန္က်ံဳးလန္သည္ အေမရိကန္နုိ္င္ငံ Indiana University မွ Doctor of Juridical Science ဘြဲ႔ကိုရရွိၿပီး ယခုၿမန္မာ့ၿငိမ္းခ်မ္းေရးနွင့္ ၿပန္လည္ထူေထာင္ေရးဗဟိုဌာန (MPC) တြင္ ဥပေဒအၾကံေပးအၿဖစ္ ေဆာင္ရြက္ေနသူၿဖစ္သည္။
လက္ရွိအခ်ိိန္မွာ အေၿခခံဥပေဒ ၿပင္ဆင္ေရးနဲ႔ပတ္သက္ၿပီး ေရပန္းစားေနတဲ့ လမ္းနွစ္လမ္းမွာ ဘယ္လမ္းေၾကာင္းက ပိုၿပီး လြယ္ကူမယ္လို႔ ထင္ပါသလဲ။
အေၿခခံဥပေဒကို ကြ်န္ေတာ္တို႔ ဥပေဒေလာက အၿမင္နဲ႔ ၾကည့္တဲ့အခါမွာ ေၿခာက္ခုပဲ ရွိတယ္။ နံပါတ္တစ္က ၿပည္ေထာင္စုမၿပိဳကြဲေရး၊ ေနာက္ တုိင္းရင္းသား စည္းလံုးညီညြတ္မႈ မၿပိဳကြဲေရး၊ အခ်ဳပ္အၿခာ အာဏာ တည္တံ့ခုိင္ၿမဲေရး၊ ေလာကပါလတရား ထြန္းကားေရး၊ ပါတီစံု ဒီမုိကေရစီ စနစ္ ထြန္းကားေရး၊ ေနာက္ဆံုး အမ်ိဳးသားနုိင္ငံေရးမွာ တပ္မေတာ္က တစ္ဖက္ တစ္လမ္း ကေန ဝင္ပါေရး။ ဒီေၿခာက္ခုက အေၿခခံဥပေဒရဲ႕ အစနဲ႔အဆံုး။ ဒီမွာ ေနာက္ဆံုး အခ်က္ၿဖစ္တဲ့ တပ္မေတာ္က ၂၅ ရာခုိင္နႈန္း ပါမယ္။ ပါေပါ့၊ ဘာၿဖစ္လဲ၊ အမ်ဳိးသမီး ေတြကေတာင္ ၃၀ ရာခုိင္ နႈန္းယူမယ္လို႔ ေၿပာေနတာ။ ဒါေၾကာင့္ ဒီအခ်က္ကို ေတာ္ေတာ္ေလး စဥ္းစားနုိ္င္တယ္ဆိုရင္ ခုအခ်ိ္န္မွာ အေၿခခံဥပေဒအသစ္ေရးဖို႔ဆိုတာ ေတာ္္ေတာ္ေလး ေၾကာက္စရာ ေကာင္းတယ္။
NLD က ေၿပာေနတယ္။ အေၿခခံဥပေဒကို ၿပင္ဖို႔ ဒါမွမဟုတ္ အသစ္ဆြဲဖို႔ရာ ၿပည္သူ႔ သေဘာထား ရယူမယ္ဆုိတာက တကယ္ၿဖစ္နုိင္မလား။
ကြ်န္ေတာ္က ဘယ္ပါတီကုိမွ ေထာက္ခံစရာလည္း မရွိဘူး။ ကြ်န္ေတာ္ အေမရိကန္ နုိ္င္ငံသား၊ ၿမန္မာ ၿပည္မွာေမြးတဲ့ အေမရိကန္နုိင္ငံသား။ ဒီေတာ့ ဘယ္ပါတီကိုမွ အားေပးစရာလည္း မရွိဘူး။ မဲေပးလို႔လည္း မရဘူး။ ဒါေၾကာင့္ ကြ်န္ေတာ္အခုေၿပာတဲ့အခ်ိန္မွာ နံပါတ္ တစ္ အေရးႀကီးတာ ကေတာ့ ဘယ္ေတာ့မွ ၿပည္သူကို Hijack မလုပ္ဖို႔ (အတင္းဆြဲသြင္းၿခင္းမ်ိဳး) အေရးႀကီးတယ္ နုိင္ငံေရး ပါတီေတြက။ ေကာင္းၿပီ။ ၿပည္သူက အသစ္ၿပန္ေရး ခ်င္တယ္ဆုိလုိ႔ ကြ်န္ေတာ္တို႔က အေၿခခံဥပေဒအသစ္ေရးမယ္ဆိုရင္ ၿပည္သူက အေၿခခံဥပေဒကို ဘယ္ေလာက္ နားလည္လဲ။ ဒီမွာ အားသာခ်က္၊ အားနည္းခ်က္ဆုိၿပီး ၿပည္သူကို ဆြဲေခၚတာမ်ိဳး၊ ကြ်န္ေတာ့္အၿမင္မွာ ဥပေဒပညာ သင္လာတဲ့သူတစ္ေယာက္ အၿမင္မွာေတာ့ ၿပည္သူကို Hijack မလုပ္သင့္ဘူး။ ဒီအခ်ိန္က နုိင္ငံေရးစတန္႔ထြင္ဖုိ႔ အခ်ိ္န္မဟုတ္ဘူး။ ၁၉၆၂ ကေန ၂၀၀၈ အထိ ၄၉ နွစ္လံုး ကြ်န္ေတာ္တို႔မွာ အေၿခခံဥပေဒ မရွိဘူး။ ကြ်န္ေတာ္တု႔ိ ယဥ္ေက်းမႈ ထဲမွာ ဒီမုိကေရစီကို နားလည္သူမရွိဘူး။ ကြ်န္ေတာ္လည္း နားမလည္ဘူး။
တကယ္တမ္းမွာ အေၿခခံဥပေဒအသစ္ ၿပန္လည္ေရးဆြဲၿခင္းဆုိတာမ်ိဳးကေရာ ၿဖစ္လာနုိ္င္မယ့္ အလားအလာရွိလား။
အခုက မသံုးခင္မွာကိုက ၿပင္ခ်င္တယ္။ မၿပင္ခင္မွာ လႊင့့္ပစ္ခ်င္တယ္။ အဲဒီေတာ့ သံုးၾကည့္ပါ။ သံုးလို႔မရရင္ ၿပင္ခြင့္ေပးထားတာပဲ။ ၿပင္လုိ႔မွမရရင္လည္း လႊင့္ပစ္လုိက္။ ကမၻာမွာ အေၿခခံ ဥပေဒ ဆိုတာ အမိႈက္ပံုးထဲေရာက္တာ အမ်ားႀကီးပဲ။
အေၿခခံဥပေဒသစ္ကိုသာ တကယ္ေရးနုိင္ခဲ့ရင္ လက္ရွိနုိင္ငံေရး အက်ပ္အတည္းက ၿပီးဆံုး သြားနုိင္မွာလား။
ကြ်န္ေတာ္တို႔က အေၿခခံဥပေဒအသစ္တစ္ခု ထြက္လာတာနဲ႔ ေရးၿပီးသြားတာနဲ႔ ၿပႆနာ အားလံုး ေၿပလည္ သြားမယ္လို႔ထင္တာ။ အဲဒါမဟုတ္ဘူး။ ဒုတိယအခ်က္က ကြ်န္ေတာ္တို႔ တုိင္းၿပည္မွာ ဥပေဒကိစၥကို နားလည္တာ အရမ္းအားနည္းတယ္။ အေၿခခံဥပေဒ ေကာင္းသာ ရွိရင္ အားလံုးၿပီးၿပည့္စံုၿပီလုိ႔ ထင္ေနတာ မဟုတ္ဘူး။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ ၄၇ ဥပေဒ ကို ငါးေခါက္လား၊ ေၿခာက္ေခါက္လား ၿပင္ရတယ္။ ၿပင္ရင္းနဲ႔ ေကာင္းလာမယ့္ အေနအထား ေရာက္တဲ့အခါမွာ နည္းနည္းမွားသြားခဲ့တာ။ ဒါက တခ်ိဳ႕နုိင္ငံေရးသမား ပါတီေခါင္းေဆာင္ေတြ ဆႏၵေစာသြား တာေၾကာင့္ပဲ။ ၇၄ ဥပေဒကိုလည္း တစ္ေခါက္ၿပင္ထားတယ္။ အခု ၂၀၀၈ ေပၚလာတဲ့အခါ ကြ်န္ေတာ္တုိ႔ မၿပင္ရေသးဘူး။ ဒါေပမဲ့ အသစ္ေရးခ်င္တဲ့သူေပၚလာတယ္။ စက္တင္ဘာလ လယ္ေလာက္က ဘန္ေကာက္မွာ နုိင္ငံတကာ ဥပေဒပညာရွင္ေတြနဲ႔ ေတြ႔ခဲ့တယ္။ သူတို႔က ၂၀၀၈ က ဘယ္ေတာ့မွ ဒီမိုကေရစီကုိ မေဖာ္ေဆာင္ဘူး။ ဖက္ဒရယ္ကို မေဖာ္ေဆာင္ဘူး။ ဒါေၾကာင့္ အသစ္ေရးမယ္လို႔ ေၿပာတယ္။ ကြ်န္ေတာ္ေၿပာလုိက္တယ္။ ခင္ဗ်ားတို႔ေရး၊ ႀကိဳက္သလိုေရး ကမၻာမွာ အေကာင္းဆံုး အေၿခခံဥပေဒကို ေရးနုိင္ရင္ေတာင္ ကြ်န္ေတာ္တို႔ တပ္မေတာ္က လက္မခံရင္ အဲဒီအေၿခခံဥပေဒက အမ္ိႈက္ပံုးထဲေရာက္မွာပဲ။ ဒီေတာ့ အမိႈက္ပုံးထဲေရာက္မယ့္ အေၿခခံဥပေဒကို ဘာလို႔ အခ်ိန္ အကုန္ခံၿပီး ေရးေနမလဲ။ ဒီမွာရွိတဲ့ ဥပေဒနားမလည္တဲ့သူေတြကို နားလည္ေအာင္ သင္ေပး။ ဇယား ၂ ထဲမွာ ၿပည္နယ္ ဥပေဒၿပဳစာရင္း ၄၄ ခ်က္ရွိတယ္။ အမ်ားဆံုးသံုးနုိ္င္တာေတာင္ ၁၅ ခုပဲရွိတယ္။ သံုးဖို႔ က်န္ေသးတယ္။
UNFC က အသစ္ေရးေနၿပီလုိ႔ ေၿပာတယ္။ အဲဒီအေပၚကို ဘယ္လိုသံုးသပ္ပါသလဲ။
ကြ်န္ေတာ္ UNFC ဥကၠ႒ ခြန္ဥကၠာနဲ႔ အေျခခံဥပေဒနွစ္ခုေရးဖူးတယ္။ တစ္ခုက ဦးစိန္ဝင္း တို႔ အတြက္ေရးတာ။ ေနာက္တစ္ခုလည္း ရွိေသးတယ္။ ႏွစ္ခုစလုံး အမႈိက္ပုံးထဲမွာပဲ။ ဘယ္သူ ကမွ လက္မခံတာ။ ဒါေႀကာင့္ လက္ခံမယ့္ သုံးမယ့္သူမရွိရင္ ဘယ္နွစ္ခုပဲ ေရးေရး အသုံးမဝင္ ဘူး။ ပုဒ္မ ၂၀(စ)မွာ တပ္မေတာ္သည္ အေျခခံဥပေဒကို ကာကြယ္ေစာင့္္ေရွာက္ ရာတြင္ အဓိက တာဝန္ရွိ သည္ ဆိုျပီး ပါတယ္။ ဒါေႀကာင့္ အသစ္ ေရးမယ္ဆိုရင္ ကြ်န္ေတာ္ တို႔က တပ္မေတာ္ကို သြားျပီး ျပႆနာ ရွာတာနဲ႔ အတူတူပဲ။
တပ္မေတာ္ကို သြားျပီး ျပႆနာရွာတယ္ဆိုတဲ့ စကားကို ေသခ်ာရွင္းျပေပးပါဦး။
တခ်ိဳ႕က ေျပာတယ္။ ကာလုံရွိေနလို႔ အာဏာသိမ္းႏိုင္တယ္တို႔၊ ဒီမိုကေရစီလည္း မရႏုိင္ဘူး၊ ဖက္ဒရယ္လည္း မရႏုိင္ဘူးတို႔ ဆိုတာ မယုံဘူး။ ယုိးဒယားမွာ အာဏာသိမ္းတာ ဘယ္ ႏွစ္ေခါက္ ရွိေနျပီလဲ။ တိုင္းျပည္မွာ ကာလုံရွိေနလို႔ လုိအပ္တဲ့အခါမွာ ႏုိင္ငံေတာ္ အာဏာကို အခိုက္အတန္႔ သိမ္းႏုိင္တယ္။ ဥပေဒမွာ မေပးထားရင္လည္း သိမ္းခ်င္ သိမ္းမွာပဲ။ ဘာလို႔လဲ။ အေျခခံဥပေဒဆိုတာ စာအုပ္တစ္အုပ္ပဲ။ အဲဒီစာအုပ္နဲ႔ ဂ်ီသရီး ဘယ္ဟာပိုျပင္းလဲ။ စာအုပ္ျပင္း မလား။ စဥ္းစားႀကည့္ပါ။ တစ္ခ်က္ေဖာင္းဆို ပစ္လိုက္ရင္ စာအုပ္က ေပါက္သြားမွာပဲ။ လုပ္ခ်င္ရင္ လုပ္လို႔ရတယ္။ ဒါေပမဲ့ မလုပ္ဖို႔အတြက္ ကြ်န္ေတာ္တို႔က တပ္နဲ႔အတူတူ လက္တဲြရမယ္။
ဒီအေျခအေနက တကယ့္ႏုိင္ငံေရးအက်ပ္အတည္းဆိုတာမ်ိဳး ျဖစ္လာႏုိင္မယ္လို႔ထင္လား။
၂၀၀၈ကုို လႊင့္ပစ္လိုက္ျပီး အသစ္ေရးၾကည့္။ ဒီၾကားထဲမွာ တည္ဆဲဥပေဒ ေလးရာေက်ာ္နဲ႔ သြားရမွာ။ ဒီအခ်ိန္မွာ ကြ်န္ေတာ္တို႔ကလမ္းေပ်ာက္ျပီ။ ၂၀၀၈ ေၾကာင့္ မရဖူးတဲ့ ႏွစ္ ၄၀ ေက်ာ္ ေပ်ာက္သြားတဲ့ ဒီမိုကေရစီယဥ္ေက်းမႈေတြ ျပန္ရလာတယ္။ ဒါကို ဆက္သြားခ်င္လား။ ဒါမွမဟုတ္ ႏုိင္ငံေရး စတန္႔ထြင္ ခ်င္ေသးလား။ စဥ္းစားရမွာ။
ဒီေပၚမွာ အေျခခံျပီးေတာ့ ဒီမိုကေရစီအင္အားစုေတြ၊ တိုင္းရင္းသားေတြနဲ႔ ျပည္ခိုင္ျဖိဳးနဲ႔ အခ်င္း ခ်င္း မညီညြတ္တာမ်ိဳး ျဖစ္လာႏုိင္လား။
ကြ်န္ေတာ္တို႔ ဒီမိုကေရစီလိုခ်င္တယ္ဆိုရင္ အယူအဆကြဲတာကို လက္ခံႏိုင္ရမယ္။ အာဏာ ရွင္ လက္ေအာက္မွာ ေနလာတာႀကာေတာ့ အက်င့္ပါေနတယ္။ ခ်င္းထဲမွာဆိုရင္ CPP န႔ဲ CNP ရွိတယ္။ သူတို႔ေပါင္းဖို႔ ေျပာေနတယ္။ ခ်င္းအမ်ိဳးသားတစ္ပါတီပဲ ရွိရမယ္တဲ့။ အဲဒါ အာဏာရွင္ စနစ္ပဲ။ ဒီမိုကေရစီက အသြင္ကြဲျပားျခင္းကို လက္ခံရမယ္။ ေနာက္ ညိွႏႈိင္းႏုိင္ရမယ္။ ဒါမွ ဒီမိုကေရစီ။
NLDက ျပင္ဆင္ေရးကို USDP နဲ႔ တြဲလုပ္မယ့္ ပုံစံမ်ိဳး ခုခ်ိန္မွာ ျဖစ္ေနေပမယ့္ တကယ္လို႔မ်ား တြဲမလုပ္ႏုိင္ခဲ့ရင္ တပ္က ဘယ္ေလာက္ရာခိုင္ႏႈန္းထိ ပါဝင္လာႏုိင္မလဲ။
တပ္က ဘာလုပ္မလဲဆ္ိုတာ ကြ်န္ေတာ့္အျမင္မွာေတာ့ တပ္က လုံးဝလက္ေလ်ွာ႔မွာ မဟုတ္ ဘူး။ ဘာလို႔ဆိုေတာ့ သူေလ်ွာ႔ရင္ တပ္ကအားနည္းျပီ။ ဒီ ၂၅ ရာခိုင္ႏႈန္းကေန တိုင္းျပည္ ႀကီးရဲ႕ တည္ျငိမ္မႈကို ေကာင္းေကာင္းကိုင္ထားမွာ။ ဟိုတစ္္ေလာက တပ္ခ်ဳပ္ႀကီး ထိုင္းမွာ ေျပာထားတဲ့ စကားရွိတယ္။ သူတို႔က တျဖည္းျဖည္းေတာ့ ေလ်ွာ႔ေပးမွာလို႔။ ဒါေပမဲ့ မနက္ျဖန္ မဟုတ္ဘူး။ ေနာက္နွစ္မဟုတ္ဘူး။ ကြ်န္ေတာ္တို႔ ႏွစ္ေလးဆယ္ေက်ာ္ ေစာင့္လာခဲ့ျပီးမွ ေနာက္ထပ္ ႏွစ္ေလးဆယ္ေက်ာ္ ေစာင့္ဖို႔ ဝန္မေလးပါဘူး။ ဒီမွာ ေစာင့္ေနရင္း ပညာသင္မယ္။ ဒီမိုကေရစီ ယဥ္ေက်းမႈဆိုတာ သင္ယူရမယ္။
တိုင္းရင္းသားေတြကေရာ အသစ္မေရးဘဲ ျပင္ဆင္မယ္ဆုိတာကို လက္ခံႏုိင္ပါ့မလား။
က်န္တဲ့တိုင္းရင္းသားအဖြဲ႔အစည္းေတြနဲ႔ ေတြ႔တဲ့အခါမွာ သူတို႔ကေတာ့ မေျပာပါဘူး။ တိုင္းရင္း သားလို႔ ေျပာရင္ UNFC ကို အားလုံးက ဆိုလိုၾကတယ္။ ကြ်န္ေတာ္ ဦးခြန္ဥကၠာနဲ႔ ေတြ႔ခဲ့ ပါတယ္။ သူက အသစ္ေရးဆြဲေရးကို ေျပာတာမဟုတ္ဘူး။ သူေျပာခ်င္တာက အေျခခံ ဥပေဒ ကို ေျပာင္းလဲျပီးေတာ့ ဖက္ဒရယ္စနစ္၊ ဒီမိုကေရစီစနစ္၊ တန္းတူညီမ်ွေရးကို ေဖာ္ေဆာင္ ေပးႏိုင္မယ့္ ဟာကို သြားခ်င္တယ္လို႔ေျပာတယ္။ ဒါေၾကာင့္ ခင္ဗ်ားတို႔ Statement ျပင္ဖို႔ လိုတယ္။ ကြ်န္ေတာ္တို႔ နားလည္တာက UNFC က အသစ္ေရးမယ္လို႔ပဲ နားလည္ခဲ့တယ္။ UNFC ရဲ႕ ေနာက္ဆုံးအစည္း အေဝးမွာ ၂၀၀၈ ကတည္းက အာဏာခြဲေဝမႈ ဇယား ၁၊ ၂၊ ၃၊ ၅ ေနာက္ သယံဇာတခဲြေဝေရး ဒါေတြကို ျပင္ခ်င္တယ္။ ဒီလိုပဲ ေျပာခဲ့တယ္။
တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႔အစညး္ေတြနဲ႔ ေဆြးေႏြးတဲ့အခါမွာ အျမဲ လိုက္ပါေနတဲ့အတြက္ MPC ဒါရိုက္တာအေနနဲ႔ သူတို႔ရဲ႕ သေဘားထားကေရာ ဘယ္လုိရွိႏုိင္ပါသလဲ။
ခုခ်ိန္ထိေတာ့ ၂၀၀၈ အေျခခံဥပေဒကို ပစ္ပစ္ခါခါ မၾကိဳက္ဘူးဆိုတဲ့အဖြဲ႔ ကြ်န္ေတာ္ မေတြ႔ ေသး ပါဘူး။
၂၀၁၅ မတိုင္ခင္မွာေရာ အေျခခံဥပေဒျပင္ဆင္ေရးကိစၥက ေအာင္ျမင္ႏုိင္မယ္လို႔ တြက္ႏုိင္ ပါသလား။
ကြ်န္ေတာ့္အသက္က ၅၀ နားကပ္ေနျပီ။ ကြ်န္ေတာ့္အသက္မွာေတာ့ ျပင္ႏုိင္လိမ့္မယ္ မထင္ဘူး။ မျပင္ေသးဘဲ သုံးႀကည့္တာကမွ ပိုျပီးအဓိပၸါယ္ရွိေသးတယ္။ တကယ္တမ္းေတာ့ ဥပေဒျပင္ဖို႔ အတြက္က လူတစ္ေယာက္ပဲလိုပါတယ္။ အဲဒါ ဘယ္သူလဲဆိုေတာ့ တပ္မေတာ္ သား တစ္ေယာက္ ပဲ။ ၇၅ ရာခိုင္ႏႈန္းကသာ ညီမယ္။ အားလုံးက သေဘာတူမယ္ဆိုရင္ တပ္မေတာ္သား တစ္ေယာက္ ကို ေရြးလိုက္။ ဒါဆိုရင္ ျပင္လို႔ရမယ္။