ပဋိသေႏၶတားနည္း မ်ိဳးစံုရွိတာမွာ ထိေရာက္မႈ နဲ႔ ေဘးထြက္-ဆိုးက်ိဳးေတြ ေရးထားျပီးပါျပီ။ အခု ရႈေဒါင့္သစ္ကေန ၾကည့္ပါမယ္။
ကိုယ္ဝန္တားနည္းေတြကို ဘာသာေရးက ခြင့္ျပဳသလား-မျပဳဘူးလား။ ေဆြးေႏြး၊ ျငင္းခုံေနၾကတာေတြ ရွိပါတယ္။ ခြင့္မျပဳတာေတြလဲ ရွိသလို ခြင့္ျပဳတာေတြလဲ ရွိတယ္။ အရင္က တားထားခဲ့ျပီး ေနာက္မွာ ခြင့္ျပဳလာတာေတြလဲ ရွိတယ္။ ဘယ္ေပၚမွာ အေျခခံၾကသလဲ၊ အေျခခံသင့္ၾကသလဲ။ ၾကိဳက္တာ ယူပါေလ။ ေဆးပညာအရသာ ေျပာပါ့မယ္။
Fertilization အဖို-အမ ေပါင္းစပ္ျခင္းျဖစ္စဥ္ဆိုတာ က်ားသုက္ပိုး Spermatozoön နဲ႔ ရင့္မွည့္ေနတဲ့ မ-မ်ိဳးဥ Ovum တို႔ ႏွစ္ခုသား ထိေတြ႔-ေပါင္းစပ္ၾကတာ ျဖစ္တယ္။ သားအိမ္ျပြန္ အဖ်ားပိုင္းမွာ အဖို-အမ ေပါင္းစပ္တာ ျဖစ္တယ္။ ေနာက္မွာ သားအိမ္အထဲကို ဆင္းလာတယ္။ အဲလို ဆင္းလာရင္းနဲ႔ အေျပာင္းအလဲေတြ ျဖစ္တာကို Segmentation လို႔ ေခၚတယ္။
အမွန္က ထိေတြ႔-ေပါင္းစပ္ ကတည္းကေန ဆက္တိုက္ ျဖစ္ေနတာပါ။ ေနာက္ဆံုး Implantation သြားျပီးတြယ္ကပ္ရမဲ့ သားအိမ္ အတြင္းဆံုး အလႊာအထိ ၇-၈ ရက္ ၾကာတယ္။ ဒါ့ေၾကာင့္ အေရးေပၚတားေဆးဟာ ၃-၅ ရက္အတြင္း သံုးရတာမို႔ အျပစ္လြတ္တယ္ အလြယ္ေျပာႏိုင္တယ္။ ဆက္ဖတ္ပါအံုး။
ေပါင္းစပ္တယ္ဆိုတာ အဖိုဘက္က သူ႔မ်ိဳးဗီဇသေဘာ၊ အမဘက္ကလဲ သူ႔မ်ိဳးဗီဇသေဘာေတြ ႏွစ္မ်ိဳး Fuse တသားထဲ ျဖစ္ေအာင္ ေပါင္းစပ္လိုက္ၾကတာ ျဖစ္တယ္။ သက္ရွိတိုင္းရဲ႕ အေျခခံဟာ (ဆဲလ္) တခုျဖစ္တယ္။ အခုလို အဖို-အမ ေပါင္းစပ္တာကေန တခုထဲေသာ (ဆဲလ္) ျဖစ္လို႔ သူ႔မွာ Nucleus (ႏူကလိယပ္စ္) အသစ္လဲ ျဖစ္လာေတာ့တယ္။ အဲလို
လာေပါင္းၾကတဲ့ Male pronucleus အဖိုရဲ႕ (ပရိုႏူကလိယပ္စ္) ထဲကေရာ Female pronucleus အမရဲ႕ (ပရိုႏူကလိယပ္စ္) ေရာကေန Chromosomes (ခရိုမိုဇုမ္း) အေရအတြက္ အတူအညီကုိ ရေစတယ္။
ကိုယ္ဝန္-တားေဆးေတြကေန Fertilization မျဖစ္ေစအာင္ လုပ္တာ ျဖစ္ပါတယ္။ Medical community ေဆးပညာ နယ္ပယ္မွာ Pregnancy ကိုယ္ဝန္ဆိုတာ Implantation of a fertilized egg in the lining of a woman’s uterus “ေပါင္းစပ္ျပီးသား မ်ိဳးဥကေန အမ်ိဳးသမီးရဲ႕ သားအိမ္နံရံမွာ လာေရာက္တြယ္ကပ္မႈ ျဖစ္ေျမာက္လာတာ” လို႔ ေခၚတယ္။
ဒါ့ေၾကာင့္ ဆရာဝန္ေတြ ဘက္ကေနေျပာရင္ အဲဒီအဆင့္ မေရာက္ေသးသမွ် ကိုယ္ဝန္ရတယ္လို႔ မေခၚဘူး။ ကိုယ္ဝန္တားနည္း မ်ိဳးစံုရွိတာမွာ အုပ္စုခြဲရင္ ၄ မ်ိဳးရမယ္။
ပဌမအုပ္စု
• Spermicides က်ားသုက္ပိုးေသေဆး (Nonoxynol-9) ပါတဲ့ေဆးျဖစ္တယ္။ Tablets, jelly (gel), films, and foams စသျဖင့္ အမ်ိဳးမ်ိဳး ရွိတယ္။ သေႏၶအဆင့္ မေရာက္လာခင္ မ-မ်ိဳးဥနဲ႔ေတာင္ မေတြ႔ေစဘူး သုက္ပိုးေသသြားေစတယ္။
ဒုတိယအုပ္စု
• Male and female condoms က်ား-မ (ကြန္ဒြမ္) အစြပ္ေတြက က်ား-သုက္ပိုးေတြကို မ-မ်ိဳးဥနဲ႔ မေတြ႔ေအာင္ ၾကားခံေပးထားတဲ့ အဆီးအတားျဖစ္တယ္။ Fertilization အဖို-အမ ေပါင္းစပ္ျခင္းျဖစ္စဥ္ မျဖစ္ေစဘူး။ သေႏၶအထိ မေရာက္ေစႏိုင္ဘူး။ ဘယ္ဘက္က ၾကည့္ၾကည့္ လြတ္မယ္ထင္ပါတယ္။
• Intrauterine Contraceptive Device (IUCD or IUD) သားအိမ္ထဲထည့္ ပစၥည္းဆိုတာကလဲ က်ားသုက္ပိုးကို မ-မ်ိဳးဥနဲ႔ မေတြ႔ေစႏိုင္ဘူး။ အဖို-အမ ေပါင္းစပ္ျခင္းျဖစ္စဥ္ မျဖစ္ေစဘူး။ သေႏၶအထိ မေရာက္ေစႏိုင္ဘူး။ ဘယ္ဘက္က ၾကည့္ၾကည့္ လြတ္မယ္ထင္ပါတယ္။
• သဘာဝနည္းေတြဆိုတာ (က) ရက္ေရွာင္နည္း သို႔မဟုတ္ ျပကၡဒိန္နည္း၊ (ခ) သုက္ရည္ ျပင္ပစြန္႔ထုတ္နည္း နဲ႔ (၈) ကေလး ႏို႔တိုက္ျခင္းနည္း နည္းေတြအားလံုးကလဲဘဲ အဖို-အမ ေပါင္းစပ္ျခင္းျဖစ္စဥ္ မျဖစ္ေစဘူး။ သေႏၶအထိ မေရာက္ေစႏိုင္ဘူး။ ဘယ္ဘက္က ၾကည့္ၾကည့္ လြတ္မယ္ထင္ပါတယ္။
• Diaphragms and caps သားအိမ္ဝအဖံုးေတြကလဲ က်ားသုက္ပိုးမ်ားအား မမ်ိဳးဥႏွင့္ မေတြ႔ေစေအာင္ ၾကားခံေပးထားတဲ့ အဆီးအတားမ်ိဳး ျဖစ္တယ္။ အဖို-အမ ေပါင္းစပ္ျခင္းျဖစ္စဥ္ မျဖစ္ေစဘူး။ သေႏၶအထိ မေရာက္ေစႏိုင္ဘူး။ ဘယ္ဘက္က ၾကည့္ၾကည့္ လြတ္မယ္ထင္ပါတယ္။
တတိယအုပ္စု
• Male and female sterilization ေယာက္်ား-မိန္းမ သားေၾကာျဖတ္ျခင္းဟာ ရာသက္ပန္ ကေလး မႏိုင္ေတာ့တဲ့ နည္း ျဖစ္တယ္။ က်ားသုက္ပိုး ထြက္လာရတဲ့ လမ္းေၾကာင္း၊ ဘယ္နဲ႔ညာ ႏွစ္ဘက္လံုးကို ျဖတ္ျပစ္လိုက္တာ ျဖစ္တယ္။ အမ်ိဳးသမီးဆိုလဲ သုတ္ပိုးနဲ႔ မ်ိဳးဥေတြေတြ႔ၾကမဲ့ လမ္းေၾကာင္းကို ျဖတ္လိုက္တာ ျဖစ္လို႔ အသက္ကိစၥ ဘာမွ မပါေစလို႔ အျပစ္လြတ္-မလႊတ္ စဥ္းစားႏိုင္ပါတယ္။
စတုတၳအုပ္စု
• Estrogen နဲ႔ Progestogen ေဟာ္မုန္း ႏွစ္မ်ိဳးပါ တေန႔တလံုး ေသာက္ရတဲ့ ကိုယ္ဝန္တားေဆးေတြဟာ လတိုင္း ထြက္ရမဲ့ မမ်ိဳးဥ ထြက္မလာေအာင္ တားဆီးေပးတယ္။ သားအိမ္အဝရွိ ခြ်ဲက်ိတဲ့အရည္ဟာ ျပစ္ေစးလာျပီး၊ က်ားသုက္ပိုးကို သားအိမ္ထဲ မဝင္ေစေအာင္ တားထားတယ္။ သားအိမ္ အတြင္းနံရံကို ပါးလႊာေစလို႔ Fertilization အဖို-အမ ေပါင္းစပ္ျခင္းျဖစ္စဥ္ ျဖစ္အံုးေတာ့ Implantation သေႏၡဥ တြယ္ကပ္ျခင္းကိုလည္း တားဆီးေပးတယ္။
• Progestogen ေဟာ္မုန္းတမ်ိဳးပါ Depo-Provera ၃ လခံ ထိုးေဆးဟာ မမ်ိဳးဥအိမ္မွ မမ်ိဳးဥ မထြက္ေစဘို႔ တားဆီးေပးတယ္။ သားအိမ္အဝရွိ ခြ်ဲက်ိတဲ့အရည္ဟာ ျပစ္ေစးလာျပီး၊ က်ားသုက္ပိုးကို သားအိမ္ထဲ မဝင္ေစေအာင္ တားထားတယ္။ သားအိမ္ အတြင္းနံရံကို ပါးလႊာေစလို႔ Fertilization အဖို-အမ ေပါင္းစပ္ျခင္း ျဖစ္စဥ္ ျဖစ္အံုးေတာ့ Implantation သေႏၡဥ တြယ္ကပ္ျခင္းကိုလည္း တားဆီးေပးတယ္။
• အေရျပား ေဆးကပ္ခြါ၊ Contraceptive patch ဟာ ေဟာ္မုန္းေတြ ပါတယ္။ မမ်ိဳးဥ မထြက္ေစေအာင္ တားဆီးတယ္။ သားအိမ္အဝရွိ ခြ်ဲက်ိတဲ့အရည္ဟာ ျပစ္ေစးလာျပီး၊ က်ားသုက္ပိုးကို သားအိမ္ထဲ မဝင္ေစေအာင္ တားထားတယ္။ သားအိမ္ အတြင္းနံရံကို ပါးလႊာေစလို႔ Implantation သေႏၡဥ တြယ္ကပ္ျခင္းကိုလည္း တားဆီးေပးတယ္။
• ေဟာ္မုန္းမပါ စားေဆး Centchroman ေခၚ Saheli Tablets က မမ်ိဳးဥထြက္တာကို တားဆီးျခင္း မလုပ္ဘဲ၊ Implantation သားအိမ္အတြင္းနံရံကို လာတြယ္ကပ္တဲ့ျဖစ္စဥ္ကို တားဆီးျခင္းျဖစ္တယ္။
• Progestogen-only pill (ပီ-အို-ပီ) ေဆးလံုးေၾကာင့္ သားအိမ္အဝရွိ ခြ်ဲက်ိတဲ့အရည္ဟာ ျပစ္ေစးလာျပီး၊ က်ားသုက္ပိုးကို သားအိမ္ထဲ မဝင္ေစေအာင္ တားထားတယ္။ သားအိမ္ အတြင္းနံရံကို ပါးလႊာေစလို႔ Fertilization အဖို-အမ ေပါင္းစပ္ျခင္းျဖစ္စဥ္ ျဖစ္အံုးေတာ့ Implantation သေႏၡဥ တြယ္ကပ္ျခင္းကိုလည္း တားဆီးေပးတယ္။ Cerazette ေဆးက
မမ်ိဳးဥထြက္တာကို တားဆီးေပးတယ္။
• Contraceptive implant အေရျပားေအာက္ ထည့္ရတဲ့ ဆံညွပ္အရြယ္၊ ျပြန္ေခ်ာင္းကေလးဟာ Progestogen ေဟာ္မုန္းပါတယ္။ မ-မ်ိဳးဥမထြက္ေစဘို႔ တားဆီးတယ္။ သားအိမ္ အဝရွိ ခြ်ဲက်ိတဲ့ အရည္ဟာ ျပစ္ေစးလာေစကာ က်ားသုက္ပိုးကို သားအိမ္ထဲ မဝင္ေစေအာင္ တားထားတယ္။ သားအိမ္ အတြင္းသား နံရံကို ပါးလႊာေစလို႔ Fertilization အဖို-အမ ေပါင္းစပ္ျခင္းျဖစ္စဥ္ ျဖစ္အံုးေတာ့ Implantation သေႏၡဥ တြယ္ကပ္တာကို တားဆီးေပးတယ္။
• The intrauterine system (IUS) သားအိမ္ထဲထည့္ တာရွည္ခံေဆး T ပံုရွိတဲ့ ပလပ္စတစ္ကေန Progestogen ေဟာ္မုန္းအား တေျဖးေျဖး ထုတ္ေပးေနတယ္။ သားအိမ္အဝရွိ ခြ်ဲက်ိတဲ့ အရည္ဟာ ျပစ္ေစးလာျပီး၊ က်ားသုက္ပိုးကို သားအိမ္ထဲ မဝင္ေစေအာင္ တားထားတယ္။ သားအိမ္ အတြင္းနံရံကို ပါးလႊာေစလို႔ Fertilization အဖို-အမ ေပါင္းစပ္ျခင္း ျဖစ္စဥ္ ျဖစ္အံုးေတာ့ Implantation သေႏၡဥ တြယ္ကပ္ျခင္းကိုလည္း တားဆီးေပးတယ္။
• Vaginal rings သေႏၶတား သားေရကြင္း Etonogestrel (Progesterone) နဲ႔ Ethinyl estradiol (Estrogen) ေဟာ္မုန္းေတြ ထုတ္ေပးေနတယ္။ မ်ိဳးဥအိမ္ကေန မ်ိဳးမထြက္ေစဘူး။ သားအိမ္အဝက အခြ်ဲကို ေစးပ်စ္ေစတယ္။ သားအိမ္ အတြင္းဆံုးအလႊာကို ပါးေစမယ္။ Fertilization အဖို-အမ ေပါင္းစပ္ျခင္းျဖစ္စဥ္ ျဖစ္အံုးေတာ့ Implantation သေႏၡဥတြယ္ကပ္ ျခင္းကိုလည္း တားဆီးေပးတယ္။
• Emergency Contraception အေရးေပၚတားေဆးေတြကလဲ Estrogen နဲ႔ Progestogen ေဟာ္မုန္း ႏွစ္မ်ိဳး မ်ားမ်ားပါတယ္။ အေရးေပၚတားေဆးေတြက မ-မ်ိဳးဥထြက္လာမွာကို တားဆီးေပးတယ္။ ဒါမွမဟုတ္ ေနာက္က်ေစတယ္။ သားအိမ္အဝရွိတဲ့ ခြ်ဲရည္ကို ထူျပစ္ေစတာမို႔ မ-မ်ိဳးဥ ထြက္ေစအံုးေတာ့ က်ားသုက္ပိုးနဲ႔ ေတြ႔ဘို႔ ခက္ခဲေစတယ္။ သားအိမ္ အတြင္း နံရံကို ပါးလႊာေစတာေၾကာင့္ပါ Fertilization အဖို-အမ ေပါင္းစပ္ျခင္း ျဖစ္စဥ္ ျဖစ္အံုးေတာ့ Implantation သေႏၶဟာ သားအိမ္မွာ လာမကပ္ေစႏိုင္ပါ။
သတိထားစရာေတြ ဆက္ရွိပါေသးတယ္။ အေရးေပၚတားေဆး ဒုကၡေပးဆိုတဲ့ ေခါင္းစဥ္နဲ႔ စာတပုဒ္ ေရးထားပါတယ္။ တားေဆး၊ တာနည္းတိုင္းကို ရာႏွဳန္းျပည့္ အာမ မခံႏိုင္ပါ။
တကယ္လို႔ တားတာက မထိေရာက္ရင္ ဖ်က္ရတဲ့အဆင့္ ေရာက္ႏိုင္တယ္။ ကိုယ္ဝန္ဖ်က္ျခင္းရဲ႕ က်န္းမာေရး ေနာက္ဆက္တြဲေတြလဲ ေရးျပီးသားပါ။ ဖ်က္ရျပီဆိုကတည္းက ဥပေဒေၾကာင္း၊ ဘာသာေရးေၾကာင္း၊ လူမႈေရးေၾကာင္းေတြ တသီၾကီး လိုက္လာပါမယ္။
ေဒါက္တာတင့္ေဆြ
By HIM