စိုက္ခင္းမ်ားေၾကာင့္ ပုပၸားေရထြက္ေပါက္မ်ား ပ်က္စီး

ပုပၸားေတာင္ႏွင့္ ပတ္ဝန္းက်င္ ျမင္ကြင္း (ဓာတ္ပံု – Ralf-André Lettau/Wikipedia)

မႏၲေလးတိုင္း ေက်ာက္ပန္းေတာင္းၿမိဳ႕နယ္ရွိ ပုပၸားေတာင္ေဒသတြင္ စုိက္ပ်ဳိးေရးကုမၸဏီမ်ားႏွင့္ ေဒသခံတ ခ်ဳိ႕၏ နဂါးေမာက္သီးႏွင့္ လက္ဖက္ခင္း စုိက္ပ်ဳိးမႈေၾကာင့္ ေရထြက္ေပါက္အမ်ားအျပား ပ်က္စီးၿပီး ေရရရွိမႈ နည္းပါးကာ ပုပၸားေတာင္ႏွင့္ ေက်ာက္ပန္းေတာင္း ၿမိဳ႕နယ္၀န္းက်င္၌ ေရရွားပါးမႈ ႀကံဳေတြ႔ေနရေၾကာင္း ေဒသခံမ်ားထံမွ သိရသည္။

ေရရွားပါးမႈကို ေက်ာက္ပန္းေတာင္းၿမိဳ႕နယ္ အတြင္းရိွ ေက်းရြာေပါင္း ၃၂၆ ရြာတြင္ အဓိက ႀကံဳေတြ႔ေနရ သည့္အျပင္ ေခ်ာက္ၿမိဳ႕နယ္၊ ေရနံေခ်ာင္းၿမိဳ႕နယ္ႏွင့္ ပုဂံ-ေညာင္ဦး ေဒသမ်ားတြင္လည္း ယင္းသို႔ ႀကံဳေတြ႔ေနရေၾကာင္း သိရွိရသည္။

“ကုမၸဏီက လက္ဖက္ေတြ စိုက္တယ္၊ နားမလည္ေသးဘူး။ လက္ဖက္ေတြ မေအာင္ျမင္ေတာ့ နဂါးေမာက္ ေတြ ေျပာင္းစိုက္တယ္၊ နားမလည္ေသးဘူး။ ေနာက္ဆုံး ပုပၸားေတာင္က ေရကိုမရေတာ့မွ အားလုံးလန္႔ ကုန္ၾကတယ္။ ဒီပုပၸားေရကိုပဲ ပိုက္လိုင္းေတြနဲ႔ သြယ္ၿပီးေတာ့ ေရျဖန္႔ေ၀ေပးတာပါ။ ဒီအပူပိုင္းေဒသက ေရေတြက ငန္တယ္၊ ေသာက္လို႔မေကာင္းဘူး” ဟု အမ်ိဳးသားဒီမိုကေရစီ အဖြဲ႔ခ်ဴပ္ (ေက်ာက္ပန္းေတာင္း ၿမိဳ႕နယ္) တိုင္းညီလာခံ ေပၚေပါက္လာေရးအဖြဲ႔၀င္ ဦးေအးခိုင္က ေျပာသည္။

ပုပၸားေတာင္ တေၾကာလုံးတြင္ ေရထြက္ေပါက္ေပါင္း ၁၅၀ ေက်ာ္ရွိရာမွ ယခုႏွစ္တြင္ ၆၀ ခန္႔သာ က်န္ရွိ ေတာ့ေၾကာင္း၊ ယင္းက်န္ရွိေနေသးသည့္ ေရထြက္ေပါက္မ်ားမွာလည္း မိုးရာသီေရာက္မွာသာ ေရထြက္ သည့္ ေရထြက္မ်ားလည္း ရွိေၾကာင္း သိရသည္။

ပုပၸားေတာင္မႀကီးေပၚတြင္ ျမန္မာ့သစ္ေတာဦးစီးဌာနႏွင့္ တင္၀င္းထြန္းကုမၸဏီ ဖက္စပ္ လက္ဖက္စိုက္ခင္း ဟု နာမည္တပ္ထားေသာ စိုက္ခင္းဧက ၅၀၀ ခန္႔ရွိၿပီး ေတာင္ေစာင္းတေလွ်ာက္ရြာမ်ားမွ ေဒသခံမ်ား၏ နဂါးေမာက္ စိုက္ခင္းမ်ားလည္း ရိွေၾကာင္း သိရွိရသည္။

“ပုပၸားဆိုတာရွိလို႔ ေက်ာက္ပန္းေတာင္းဆိုတာ ျဖစ္လာတာ၊ ပုပၸားသာမရွိေတာ့ရင္ ေက်ာက္ပန္းေတာင္း ပ်က္သြားလိမ့္မယ္။ အနားကရြာေတြလည္း ကႏၲာရျဖစ္သြားမွာ အေသအခ်ာပဲ။ ပုပၸားရွိလို႔ ဒီနယ္ကလူေတြ ေရေသာက္ေနရတာ” ဟု သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ပညာရွင္ ဦးအုန္းက ေျပာသည္။

ပုပၸားအနီးတ၀ိုက္တြင္ ရရွိသည့္ေရမ်ားသည္ ေျမေအာက္ေရ သီးသန္႔မဟုတ္ဘဲ မိုးရာသီတြင္ ရရွိသည့္ေရ မ်ားကို ေပ ၂ ေထာင္နက္သည့္ မီးေတာင္တြင္းႀကီးထဲတြင္ သိုေလွာင္ထားသည့္ မိုးေရမ်ားသာျဖစ္ေၾကာင္း၊ ယခုကဲ့သို႔ စိုက္ခင္းမ်ားေၾကာင့္ ေတာျပဳန္းၿပီး ေရမ်ားအေငြ႔ပ်ံမႈ ပိုမ်ားလာကာ သိုေလွာင္ထားႏုိင္စြမ္း နည္း လာျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။

ယခုႏွစ္တြင္ ယင္းေဒသမ်ား၌ မိုးေခါင္ခဲ့ျခင္းေၾကာင့္လည္း ယခင္ႏွစ္မ်ားထက္ ေရျပႆနာ ပိုျဖစ္လာ ရျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း၊ အနည္းငယ္သာရရွိသည့္ ေတာင္ေပၚေရထြက္တခ်ိဳ႕မွ ေရမ်ားကို ေတာင္ေျခရွိ အမွတ္ ၇၈ ေျခလ်င္တပ္ရင္းကသာ ယူသုံးေနေၾကာင္း၊ ပုပၸားေတာင္ေပၚရွိ ရြာမ်ားတြင္လည္း ေရအလုံအေလာက္ မရသည့္အတြက္ စိုက္ပ်ိဳးေရး လုပ္ငန္းမ်ားလည္း အနည္းအက်ဥ္းသာ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ခဲ့ေၾကာင္းႏွင့္ ေရတစည္လွ်င္ က်ပ္ ၁၀၀၀၊ ေထာ္လာဂ်ီႏွင့္ ပို႔သည့္ ေရတစည္လွ်င္ က်ပ္ ၃၀၀၀ႏွင့္ က်ပ္ ၅၀၀၀ ၾကား ၀ယ္သုံးရေၾကာင္း ေက်ာက္ပန္းေတာင္းၿမိဳ႕ေပၚမွ အေထြေထြေရာဂါကု ဆရာ၀န္ ေဒါက္တာ ဦးမြတ္တားက ဆိုသည္။

ျပည္တြင္း သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရးအဖြဲ႔တခုျဖစ္သည့္ EcoDev အဖြဲ႔မွ တာ၀န္ရွိသူ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ပညာရွင္ ဦးမ်ဳိး၀င္းသူက “စိုက္ခင္းေတြေၾကာင့္သာ မဟုတ္ဘူး။ ဟိုတယ္ေတြက ေရကို ျပန္သန္႔စင္သုံးတာ မရွိဘဲ အလကား အလဟႆ စြန္႔ထုတ္ပစ္ေနတာေၾကာင့္လည္း ပါတယ္။ ဒီလို ေရရွားပါးေနတဲ့ အေျခအေနမွာ ဟိုတယ္ေတြရဲ႕ ေရသုံးစြဲတဲ႔စနစ္ကို နည္းပညာအကူအညီနဲ႔ ထိန္းခ်ဴပ္ဖို႔လိုေနၿပီ” ဟု ေျပာသည္။

ေက်ာက္ပန္းေတာင္းၿမိဳ႕နယ္ စည္ပင္သာယာေရး ေကာ္မတီမွ လက္ေထာက္အင္ဂ်င္နီယာ ဦးေအးေဇာ္ျမင့္ က ယင္းေဒသမ်ားသည္ မိုးေခါင္ေရရွားေဒသမ်ား ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ ေရရွားပါမႈျပႆနာကို ေျဖရွင္းေပးနိင္ ရန္ ရည္ရြယ္ၿပီး ၁၉၉၀ ခုႏွစ္ကတည္းက ပုပၸားေတာင္ႏွင့္ ေက်ာက္ပန္းေတာင္းၿမိဳ႕ အနီးရွိ ဆယ္ေပါက္ရြာ တြင္ ပိုက္ႏွင့္ ေရစုပ္တင္သည့္ ေရတြင္းေပါင္း ၈ တြင္း တူးထားေၾကာင္း၊ ေရဂါလန္ ၂ သိန္းႏွင့္ ဂါလန္ ၁ သိန္း ၂ ေသာင္း ဆံ့သည့္ ေရကန္ႀကီး ၂ ကန္မွေန၍ ၿမိဳ႕ေပၚရွိ ဂါလန္ ၉၂၀၀၀ ဆံ့သည့္ ကန္ ၉ ကန္သို႔ ေရပို႔ေပးခဲ့ေၾကာင္း သိရသည္။

သို႔ေသာ္ လြန္ခဲ့သည့္ ၂ ႏွစ္ခန္႔မွစတင္ၿပီး ပုပၸားေတာင္ရွိ ေရထြက္ေပါက္မ်ားမွ ေရရရွိမႈနည္းလာကာ ၿမိဳ႕နယ္မ်ားအား လုံေလာက္ေအာင္ ေရေပးနိင္စြမ္း မရွိေတာ့ေၾကာင္း၊ ထို႔ေၾကာင့္ ၂၀၁၁ ခုႏွစ္မွစ၍ ေက်ာက္ပန္းေတာင္းၿမိဳ႕ႏွင့္ ေလးမိုင္ခန္႔ေ၀းသည့္ အင္ေတာရြာတြင္ ေရဂါလန္ ၂ သိန္းဆံ့ေသာ ေရကန္ႏွင့္ ေရတြင္းေပါင္း ၅ တြင္း တူးထားခဲ့ေသာ္လည္း ယခုႏွစ္အထိ ပိုက္လိုင္းမ်ား သြယ္တန္းခြင့္မက်ေသး သည့္အတြက္ ယခုႏွစ္ ေရရွားသည့္ျပႆနာအား ေျဖရွင္းေပးႏိုင္စြမ္း မရွိေသးေၾကာင္း သိရသည္။

“ေငြမရွိရင္ ေရမရွိဘူးဗ်။ ေႏြေရာက္ရင္ ေရရဖို႔ ပိုက္ဆံမ်ားမ်ား ရွာထားမွရေတာ့မယ္။ ေရရရွိဖို႔နဲ႔ ပုပၸားေတာင္ကို ျပန္လည္ထိန္းသိမ္းေပးဖို႔အတြက္ ေက်ာက္ပန္းေတာင္း လႊတ္ေတာ္ကိုယ္စားလွယ္ကိုလည္း စာတင္ထားပါတယ္” ဟု ပုပၸားေတာင္ျပန္လည္ထိန္းသိမ္းေရး ေဆာင္ရြက္ေနေသာ ပုပၸားေတာင္ ခ်စ္သူမ်ားအဖြဲ႔မွ ကိုရဲ၀င္းေအာင္က ေျပာသည္။

ၾသဂုတ္လ ၂၀ ရက္ေန႔က ေက်ာက္ပန္းေတာင္းၿမိဳ႕နယ္တြင္ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ပညာရွင္ ဦးအုန္းႏွင့္ ဦး၀င္းမ်ိဳးသူ တို႔က ဦးေဆာင္ၿပီး ပုပၸားေတာင္ခ်စ္သူမ်ားအဖြဲ႔အား ဖြဲ႔စည္းေပးခဲ့ေၾကာင္း၊ ေဒသခံအင္အား ၃ ေသာင္းကေဒသ ျပန္လည္ထူေထာင္ေရး လုပ္ငန္းမ်ား လုပ္ေဆာင္ေပးၾကရန္ သက္ဆိုင္ရာအဖြဲ႔ အစည္း မ်ားထံ ေတာင္းဆိုခဲ့ၾကေသာ္လည္း ထူးျခားမႈ မရွိခဲ့ေၾကာင္း၊ ေဒသခံမ်ားႏွင့္ ပုပၸားေတာင္ ခ်စ္သူမ်ား အဖြဲ႔ တို႔က ပူးေပါင္းၿပီး ေတာင္ေပၚႏွင့္ ေက်ာက္ပန္းေတာင္းၿမိဳ႕တို႔တြင္ အစည္းအေ၀းမ်ား ျပဳလုပ္ကာ အမ်ိဳးသား ဒီမိုကေရစီ အဖြဲ႔ခ်ဳပ္ႏွင့္ ေက်ာက္ပန္းေတာင္ၿမိဳ႕နယ္ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ ဦးေဇာ္ျမင့္ေမာင္ အား အကူအညီေတာင္းခံထားေၾကာင္း သိရသည္။