ေမလ ၈ ရက္: ကမၻာ႔ၾကက္ေျခနီေန႔နဲ႔ ကမၻာ႔လျခမ္းနီေန႔

World Red Cross and Red Crescent Day

ဒီေန႔က ကမၻာ တစ္ဝန္းမွာ ရွိတဲ့ ၾကက္ေျခနီ အဖြဲ႕အစည္း ေတြနဲ႔ လျခမ္းနီအဖြဲ႕အစည္းေတြရဲ႕ စြန္႔လႊတ္ အနစ္ နာ ခံ ႀကိဳးပမ္း ေဆာင္ရြက္မႈ ေတြကို ဂုဏ္ျပဳတဲ့ေန႔ပါ။ လူသားေတြ ခံစားေနၾကရတဲ့ ေရာဂါ ဘယ ေတြ၊ ငတ္မြတ္ဆင္းရဲျခင္းေတြ၊ သဘာဝေဘးအႏၲရာယ္ ေတြနဲ႔ စစ္ပြဲဒဏ္ေတြ ကေန သက္သာရာ ရလာ ေအာင္ လုပ္ေဆာင္ေပးမႈေတြကို တစ္ကမၻာလံုး အတုိင္းအတာနဲ႔ ေထာက္ခံအားေပးတဲ့ ေန႔လည္း ျဖစ္ပါ တယ္။ လူသားခ်င္း စာနာ ကူညီ ေပးေန တဲ့ ၾကက္ေျခနီနဲ႔ လျခမ္းနီ အဖြဲ႕ဝင္ အေရအတြက္ဟာ အခုဆုိရင္ ၉၇ သန္းေက်ာ္ ရွိေနပါၿပီ။ ဒီ ၉၇ သန္းေက်ာ္ထဲမွာ တစ္ဝက္ေက်ာ္က လူငယ္ေတြပါ။ အမ်ဳိးသမီးပါဝင္မႈကို သီး သန္႔ တြက္ခ်က္ၾကည့္တဲ့အခါ ၅၀ ရာခိုင္ႏႈန္း ရွိေနတာကိုေတြ႔ရ ပါတယ္။

ဒီေန႔ရဲ႕ သမိုင္းေၾကာင္းကို ေစ့ငုၾကည့္ခ်င္ရင္ေတာ့ ၁၉၂၂ ခုႏွစ္ဆီကို ျပန္ၾကည့္ၾကရပါ လိမ့္မယ္။ အဲဒီ အခ်ိန္ တုန္းက ခ်က္ကုိစလုိဗက္ကီးယား ႏုိင္ငံရဲ႕ ၾကက္ေျခနီအဖြဲ႕အစည္းဟာ အီစတာပြဲေတာ္ မတုိင္ခင္ သံုးရက္ ေျမာက္ ေန႔ကစၿပီး ပြဲေတာ္ေန႔အထိ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲရမယ္လုိ႔ ေၾကညာခ်က္ထုတ္ျပန္ၿပီး ၿငိမ္း ခ်မ္း ေရးကို ျမႇင့္တင္ခဲ့ပါတယ္။ ရည္ရြယ္ခ်က္ကေတာ့ ႏွစ္စဥ္တုိင္း ရဲ႕ ေန႔ရက္တစ္ရက္ကို လူသားေတြ ခံစား ေန ရတဲ့ ေဝဒနာေတြအတြက္ ေျဖသိမ့္ရာ ေန႔တစ္ေန႔ျဖစ္လာေအာင္ လႈံ႔ေဆာ္ဖုိ႔ပါပဲ။

ေနာက္ ေတာ့ ေမလ ၈ ရက္ေန႔ကို ေရြးခ်ယ္သတ္မွတ္ က်င္းပခဲ့ပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲ ဆုိေတာ့ ၾကက္ ေျခနီ အသင္းႀကီး ကို ထူေထာင္ခဲ့သူ ပရဟိတသူေတာ္စင္ ပုဂၢဳိလ္ထူးႀကီး ယန္းဟင္နရီဒူးနန္႔ (Jean Henry Dunant) ရဲ႕ ေမြးေန႔ျဖစ္လုိ႔ပါပဲ။

၁၈၅၉ ခုႏွစ္ ဇြန္လ ၂၄ ရက္က အီတလီႏုိင္ငံ ေျမာက္ပိုင္း ဆုိလဖာရီႏို (Solferino) နယ္ရွိ လြမ္ဘာဒီ ၿမိဳ႕ ကေလးမွာ တုိက္ပြဲႀကီး တစ္ပြဲ ျဖစ္ပြားခဲ့ပါတယ္။ ၾသစႀတီးယားဘုရင္ ဖရန္႔ဇ္ဂ်ဳိးဇက္ရဲ႕ စစ္သည္ေတြ သိမ္းပိုက္ ထားတဲ့ အဲဒီၿမိဳ႕ကေလးကို ျပင္သစ္ဘုရင္ တတိယေျမာက္ နပိုလီယန္ (နပိုလီယန္ ဗုိနာပတ္ ရဲ႕တူ) လက္ေအာက္ရွိ ဆာဒီးနီးယားနဲ႔ ျပင္သစ္မဟာမိတ္ တပ္ေတြက အျပင္းအထန္ တုိက္ခိုက္ ထိုး ႏွက္ၾက တာ ျဖစ္ပါတယ္။ ၁၅ နာရီၾကာၿပီးေတာ့မွ ၾသစႀတီးယားေတြ တပ္ပ်က္ ထြက္ေျပးလုိ႔ တုိက္ပြဲႀကီး ၿပီးဆံုး သြား ပါတယ္။ စစ္ေျမျပင္မွာေတာ့ ဒဏ္ရာရသူေပါင္း ေလးေသာင္းေက်ာ္ က်န္ရစ္ေနပါတယ္။ 

ေသြး ရဲရဲ သံရဲရဲနဲ႔ အနိ႒ာ႐ံု ႐ႈခင္းထဲကို ဘဏ္လုပ္ငန္းရွင္တစ္ဦး လည္းျဖစ္၊ ကုမၸဏီလုပ္ငန္း တစ္ခုကို တြဲဖက္ လုပ္ကိုင္ေနသူ တစ္ဦး လည္းျဖစ္တဲ့ ယန္းဟင္နရီဒူးနန္႔ (၁၈၂၈-၁၉၁၀)က အစိုးရဆီက အထူး အခြင့္ အေရးေတြ ရရွိလုိတဲ့အတြက္ နပိုလီယန္နဲ႔ ေတြ႔ဆံုဖို႔ ေရာက္ရွိလာခဲ့ပါ တယ္။ ဒါေပမဲ့ ဘုရင္မင္းျမတ္ နဲ႔ မေတြ႔ ရဘဲ ေၾကာက္မက္ဖြယ္ရာ ေဝဒနာေတြ၊ ညည္းညဴျမည္တမ္းသံ ေတြနဲ႔ အားကိုးရာမဲ့ေနတဲ့ ႏွစ္ဖက္ စစ္ သည္ ေတာ္ေတြကိုပဲ ေတြ႔လုိက္ရပါတယ္။ လြမ္ဘာဒီ တုိက္ပြဲျမင္ကြင္းက ဟင္နရီဒူးနန္႔ကို စည္းစိမ္ေတြ မ်ားျပား တဲ့ ၿမိဳ႕ေနလူကံုထံတစ္ဦး ဘဝကေန အနစ္နာခံ၊ ပင္ပန္းဆင္းရဲဒဏ္ ခံရတဲ့ ပရဟိတ ပုဂၢဳိလ္ ထူး တစ္ဦး အျဖစ္ ေျပာင္းလဲေစခဲ့ၿပီး သူ႔ဘဝအေျပာင္းအလဲ နဲ႔အတူ ကမၻာ့ၾကက္ေျခနီအဖြဲ႕ႀကီး ဆုိတာကိုလည္း ယွဥ္တြဲ ျဖစ္ေပၚေစ ခဲ့ပါတယ္။ ဒီအေၾကာင္းေတြကို မသိရွိဖူးတဲ့သူ ဆုိရင္ ဒီ့ထက္စံုလင္စြာ ေလ့လာဖုိ႔ အတြက္ ဆရာေဖျမင့္ရဲ႕ “မဟာက႐ုဏာရွင္မ်ား” စာအုပ္ကို ညႊန္းပါရေစ။

ကမၻာ့ ၾကက္ေျခနီ အဖြဲ႔ႀကီးျဖစ္တဲ့ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ၾကက္ေျခနီ ေကာ္မတီ ICRC (The International Committee of the Red Cross) ကို ၁၈၆၃ ခုႏွစ္က ဆြစ္ဇာလန္ႏုိင္ငံ ဂ်နီဗာၿမိဳ႕မွာ ဒူးနန္႔နဲ႔ ဂူးစေတးဗ္မိြဳင္ နီယာ (Gustave Moynier) တုိ႔က စတင္တည္ေထာင္ ခဲ့တာ ျဖစ္ပါတယ္။ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ၾကက္ေျခနီ နဲ႔ လျခမ္းနီ အသင္းမ်ား ဖက္ဒေရးရွင္း IFRC ( The International Federation of Red Cross and Red Crescent Societies) ကိုေတာ့ ၁၉၁၉ ခုႏွစ္မွာ တည္ေထာင္ဖြဲ႕စည္း ခဲ့ပါတယ္။ အခုလက္ရွိမွာ တစ္ ကမၻာ လုံး အတုိင္း အတာအေနနဲ႔ ၾကက္ေျခနီနဲ႔ လျခမ္းနီ အဖြဲ႕အစည္းေပါင္း ၁၈၈ ခု ရွိပါတယ္။

ကမၻာ့ ၾကက္ေျခနီ အဖြဲ႕ဟာ ၁၉၁၇ ခုႏွစ္၊ ၁၉၄၄ ခုႏွစ္နဲ႔ ၁၉၆၃ ခုႏွစ္ ေတြမွာ ႏုိဘယ္လ္ၿငိမ္းခ်မ္းေရး ဆုကို သံုးႀကိမ္ ရရွိခဲ့ပါတယ္။ ၁၉၀၁ ခုႏွစ္မွာ ဒူးနန္႔က ႏုိဘယ္လ္ၿငိမ္းခ်မ္းေရးဆု ရရွိခဲ့ပါတယ္။

ၾကက္ေျခနီ အလံဟာ ဆြစ္ဇာလန္ အလံနဲ႔ ေျပာင္းျပန္ ျဖစ္ေနတယ္လုိ႔ စာဖတ္သူ သတိထားမိပါ လိမ့္မယ္။ ဒူးနန္႔ က သူ႔ဇာတိေျမကို ဂုဏ္ျပဳတဲ့အေနနဲ႔ အဲဒီလုိဒီဇုိင္း ဆြဲခဲ့တာပါပဲ။

ျမန္မာ ႏုိင္ငံရဲ႕ ၾကက္ေျခနီ သမုိင္းေၾကာင္းကို ေလ့လာခ်င္ရင္ တကၠသိုလ္ ေဇာ္ထူးဦး ေရးတဲ့ “ျမန္မာ ႏုိင္ငံ ၾကက္ေျခနီ သမိုင္း” စာအုပ္မွာ ရွာေဖြေလ့လာ ဖတ္႐ႈၾကည့္ႏုိင္ ပါတယ္။ ၁၉၉၅ ခုႏွစ္ ေမလမွာ ပထမ အႀကိမ္ ထြက္ရွိ ခဲ့တာျဖစ္ပါတယ္။ 

(လူသာမန္)

From: The Voice Weekly