ဆီးရီးယားအား ႏိုင္ငံတကာ ရာဇ၀တ္ ခံု႐ံုးတင္ စစ္ေဆးေရး အဆိုျပဳခ်က္ မူၾကမ္းကို တ႐ုတ္ႏွင့္ ႐ုရွား ဗီတိုအာဏာသုံး ပယ္ခ်

နယူးေယာက္
လင္းပ

ဆီးရီးယား ႏိုင္ငံအား ျပည္တြင္းစစ္ အတြင္း အစိုးရႏွင့္ အတိုက္အခံ သူပုန္ ႏွစ္ဘက္စလံုးက က်ဴးလြန္ ခဲ့သည့္ ရာဇ၀တ္မႈမ်ား အတြက္ ႏိုင္ငံတကာ ရာဇ၀တ္ခံု႐ံုး (ICC) သို႔ တင္ေရး  အေမရိကန္က တင္သြင္းခဲ့သည့္ ဆံုးျဖတ္ခ်က္ မူၾကမ္းကို တ႐ုတ္ႏွင့္ ႐ုရွားတို႔က ဗီတုိအာဏာျဖင့္ လံုၿခံဳေရး ေကာင္စီတြင္ ပယ္ခ် လိုက္သည္။

အေမရိကန္ ဦးေဆာင္ေသာ အေနာက္ ႏုိင္ငံမ်ား သည္ ဆီးရီးယားတြင္ လူမ်ဳိးျပဳတ္ သတ္ျဖတ္မႈမ်ား၊ ဓါတု လက္နက္ျဖင့္ တိုက္ခိုက္မႈမ်ား၊ စနစ္တက် ႏွိပ္စက္ ညႇင္းပန္းမႈမ်ား၊ ဓါတ္ဆီဗံုးမ်ားျဖင့္ အရပ္သားမ်ားအား တိုက္ ခိုက္မႈမ်ား ႏွင့္ ဒုကၡသည္မ်ား အတြက္ ႏိုင္ငံတကာ အေထာက္အပံ့မ်ား ပိတ္ပင္တားျမစ္ ထားျခင္း အပါအ၀င္ ျပစ္မႈမ်ားစြာ အတြက္ ဆီရီးယားကို လံုၿခံဳေရး ေကာင္စီတြင္ အေရးယူရန္ ဖိအားေပးခဲ့ ၾကျခင္းျဖစ္သည္။ အေမရိကန္က တင္သြင္းခဲ့ ေသာ ဆီးရီးယားအား အေရးယူ ေရးအဆိုမူၾကမ္း ကို အလွည့္က် အဖြဲ႕၀င္ ႏိုင္ငံမ်ား အပါအ၀င္ လံုၿခံဳေရး ေကာင္စီ ၀င္ အျခား (၁၃) ႏိုင္ငံတို႔က ေထာက္ခံခဲ့ေသာ္ လည္း ဗီတိုအာဏာ ကိုင္ခြင့္ ရထားသည့္ အၿမဲတမ္းအဖြဲ႕၀င္ ႐ုရွားႏွင့္ တ႐ုတ္တို႔ က ပယ္ခ်ခဲ့ ျခင္းျဖစ္သည္။ ၎တို႔က ဆီးရီးယားမွ အစိုးရႏွင့္ သူပုန္တပ္မ်ား ႏွစ္ဖက္စလံုးကို ႏိုင္ငံတကာ တရားစီရင္မႈ စနစ္ျဖင့္ စီရင္ေရးမွာ ႏိုင္ငံေရးအရ ေျဖရွင္းခ်က္ရရန္ ႀကိဳးပမ္းမႈမ်ားကို ပ်က္ျပားေစၿပီး စစ္မီးေတာက္ ပိုႀကီးေစႏုိင္ သည္ဟု အေၾကာင္းျပကာ ပယ္ခ်ခဲ့ၾကသည္။

အေမရိကန္တို႔ တင္သြင္းသည့္ အဆို ပယ္ခ်ခံခဲ့ရျခင္း အတြက္ ကုလသမဂၢ ဆိုင္ရာ အေမရိကန္ သံအမတ္ႀကီး ဆမန္သာ ပါ၀ါက ““ကၽြန္မတို႔ ေနာက္မ်ဳိးဆက္ ေျမးျမစ္ေတြ ကေတာ့ အခုကစၿပီး ေမးၾကေတာ့မွာပါ။ ကၽြန္မတို႔ဟာ ကဗာၻေျမေပၚက အရွင္ လတ္လတ္ ငရဲျပည္ တစ္ခုမွာ ေနထိုင္ေနရတဲ့ ျပည္သူေတြ အတြက္ ဘာ့ေၾကာင့္ တရားမွ်တမႈကို ေဆာင္ၾကဥ္းေပးဖို႔ ပ်က္ကြက္ ရသလဲ ဆိုတာကိုေပါ့””ဟု ေျပာသည္။ ေမာ္စကိုသည္ လြန္ခဲ့သည့္ သံုးႏွစ္မွစ၍ ဆီးရီးယား စစ္ပြဲကာလ တေလွ်ာက္လံုး တြင္ ဆီးရီးယား သမၼတ အာဆတ္အား ႏုိင္ငံတကာမွ အေရး မယူႏုိင္ေအာင္ သံတမန္ေရး အရ အကာအကြယ္ ေပးခဲ့ၿပီး တ႐ုတ္ျပည္မွာ လည္း ေမာ္စကို၏ ရပ္တည္ခ်က္ အတိုင္း ေထာက္ခံေလ့ ရွိသည့္ ကုလ လံုၿခံဳေရး ေကာင္စီ၏ ဗီတိုအာဏာ ပိုင္ရွင္ အၿမဲတမ္း အဖြဲ႕၀င္ႏိုင္ငံ တစ္ႏိုင္ငံ ျဖစ္သည္။

လံုၿခံဳေရး ေကာင္စီတြင္ အေမရိကန္တို႔ တင္ျပခဲ့ေသာ အဆိုမူၾကမ္း မွာ ႏိုင္ငံေပါင္း ေျခာက္ဆယ္ေက်ာ္ ၏ ေထာက္ခံမႈ အျပင္ ျပင္သစ္ႏိုင္ငံ မွ ကမကထျပဳ ေရးဆြဲျခင္းျဖစ္သည္။ ဆီးရီးယားမွာ ႏိုင္ငံတကာ ရာဇ၀တ္ ခံု႐ံုးကို လိုက္နာရန္ လက္မွတ္ေရး ထိုးထားသည့္ ႏုိင္ငံမဟုတ္ရာ လံုၿခံဳေရး ေကာင္စီကသာ ထိုႏိုင္ငံကို လူသား မ်ဳိးႏြယ္ အေပၚ ရာဇ၀တ္မႈ က်ဴးလြန္ျခင္း ပုဒ္မျဖင့္ အေရးယူခြင့္ ရွိမရွိ ဆံုးျဖတ္ႏိုင္မည္ ျဖစ္သည္။

ဆံုးျဖတ္ခ်က္ မူၾကမ္းကို ပယ္ခ်ခဲ့သည့္ ႐ုရွားမွ ကိုယ္စားလွယ္ ဗစ္တာလီ ခ်ာကင္က ၿဗိတိန္ႏွင့္ အေမရိကန္ တို႔အား အီရတ္တြင္ စစ္ရာဇ၀တ္မႈ က်ဴးလြန္ျခင္းအတြက္ ICC သို႔ လႊဲေျပာင္းခံရျခင္း မရွိေၾကာင္း ျပန္လွန္ ေ၀ဖန္ခဲ့ၿပီး တ႐ုတ္ သံအမတ္ ကလည္း ဆံုးျဖတ္ခ်က္မွာ ႏုိင္ငံေရး ေျဖရွင္းမႈမ်ားကို ထိခိုက္ေစမည္ ျဖစ္ေၾကာင္း ဆိုခဲ့သည္။

Source:AFP
The Messenger