Vitamin D ဗီတာမင္ (ဒီ)

Vitamin D ဗီတာမင္ (ဒီ) သည္ အဆီတြင္ေပ်ာ္ဝင္ေသာ (စတီရြိဳက္) ျဖစ္သည္။ ေနေရာင္ျခည္သည္ ဗီတာမင္ (ေအ) အား အေရျပားတြင္ အလိုအေလ်ာက္ (ဒီ) ျဖစ္ေအာင္ေျပာင္းေပးသျဖင့္ ေနေရာင္သင့္တင့္စြာရေနသူမ်ားအဖို႔ ဗီတာမင္ ဒီ ေသာက္စရာမလိုပါ။ ဗီတာမင္ ဒီ တြင္ ၁-၂-၃-၄-၅ ဟူ၍ ၅ မ်ိဳးရွိသည္။ ၂ ႏွင့္ ၃ ကပိုအေရးပါသည္။ calciferol ဟုလည္း ေခၚသည္။ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ႏွင့္ ဗီတာမင္ (ဒီ) ဆက္စပ္မႈ ရွိႏိုင္သည္ကို မၾကာေသးမီက သိလာရသည္။

အစားအစာထဲပါသည့္ (ကယ္လ္စီယံ)ႏွင့္ (ေဖါ့စ္ဖါးရပ္စ္) ဓါတ္ဆားမ်ား ေပ်ာ္ဝင္သြားေအာင္ႏွင့္ အူမွစုပ္ယူေစရန္ ဗီတာမင္ ဒီ ကလုပ္ေပးသည္။ ၄င္းတို႔သည္ အရိုးအတြက္ေကာင္းသည္။ နည္းေနပါက ၾကြက္တက္ျခင္းျဖစ္ေစမည္။ ခုခံအားအတြက္လည္း ပါဝင္သည္။ ထို႔ေၾကာင့္ ေနာက္ပိုင္းတြင္ အေအးမိသည္အား ဗီတာမင္ ဒီ ေရာ စီ ကိုပါ ေပးလာၾကသည္။ အသက္ၾကီးသူမ်ား၏ ဦးေႏွာက္ေကာင္းေစရန္လည္းေပးသည္။ ပန္းနာသည္မ်ား၊ အမ်ိဳးသမီးမ်ား (ရူမတြိဳက္) အဆစ္နာ၊ ကင္ဆာကာကြယ္ေရးတို႔အတြက္လည္းေပးသည္။

အသက္ ၁၃ ႏွစ္ေအာက္ 5 mcg (200 IU) မွစ၍ အသက္ၾကီးသူမ်ားအား 10 mcg (400 IU) ႏွင့္ ၇ဝ ေက်ာ္မ်ားအား 15 mcg (600 IU) ေပးသင့္သည္။ ေနေရာင္မရသူမ်ားအား တေန႔လ်င္ 25 μg (1000 IU) ေပးသင့္သည္။

ဗီတာမင္ ဒီ ၾကြယ္ဝသည့္အစားအစာမ်ားမွာ ငါးျဖစ္သည္။ သုေတသနလုပ္သည့္ႏိုင္ငံမ်ားစားသံုးေလ့ရွိသည့္ ငါးမ်ားကိုသာ ေဖၚျပသည္ျဖစ္၍ (ေဆာ္လမုန္)၊ (ၾကဴနာ)၊ မက္ကရယ္)ငါးမ်ား၏အမည္တို႔ကိုသာ ေတြ႕ရသည္။ ငါးၾကီးဆီ၊ အမဲအသဲ၊ ဒိန္ခဲ၊ ၾကက္ဥအဝါ တို႔တြင္လည္းေပါၾကြယ္သည္။

ဗီတာမင္ ဒီ နည္းလြန္းပါက ငယ္လြန္းသည့္ကေလးမ်ားတြင္ အရိုးေျပာ့ Rickets ေရာဂါႏမည္။ အရိုးမ်ား ေျပာ့ေနျပီး ေကာက္ေကြးေနႏိုင္သည္။ လူၾကီးမ်ားျဖစ္ပါက Osteomalacia ႏွင့္ Osteoporosis တို႔ျဖစ္မည္။ အရိုးမ်ား က်ိဳးလြယ္မည္။

ဗီတာမင္ ဒီ နည္းျခင္းႏွင့္ ေသြးတိုးဆက္စပ္ေနသည္။ ႏွလံုး (ႏွလံုးအလုပ္မလုပ္ႏိုင္ေတာ့ျခင္းႏွင့္ ေသြးအေလ်ာက္ နည္းျခင္း၊) ေရာဂါမ်ား၊ တီဘီေရာဂါ၊ ကင္ဆာ တို႔အျပင္ ရွားေပါးေသာ အျခားေရာဂါတို႔ႏွင့္လည္း ဆက္စပ္ေနသည္။

• အရိုးက်ိဳးကာကြယ္ဘို႔ရာ Vitamin D 400-1,100 IU ေပးတယ္။
• အရိုးက်ိဳးကာကြယ္ဘို႔ရာ Vitamin D2 300,000 IU ကို တႏွစ္တခါ၊ ၃ ႏွစ္ၾကာ ေသြးထဲထိုးေပးတယ္။
• ဗီတာမင္ (ဒီ) နည္းေနတဲ့ေရာဂါအတြက္ တေန႔မွာ အနည္းဆံုး 1,000 IU (25 micrograms) ေပးတယ္။
• ဒိထက္မ်ားျပီး ေန႔စဥ္ Vitamin D 50,000 IU နဲ႔ ၆ ပါတ္ေပးျပီး စမ္းသပ္မႈလုပ္တာရွိတယ္။ Vitamin D 300,000 IU ကို ၆ ပါတ္တခါ၊ တႏွစ္မွာ ၃ ၾကိမ္။
• အူမၾကီးကင္ဆာနဲ႔ ႏွလံုးေသြးေၾကာေရာဂါေတြကို ကာကြယ္ဘို႔ ေန႔စဥ္ 1,000 IU ေပးတယ္။
• ဆီးခ်ိဳ (၂) အတြက္ 400-5714 IU ကို ၂ လကေန ၇ ႏွစ္အထိေပးတယ္။
• Vitamin D2 ၄ လ တခါ 100,000 IU ၂၆ ပါတ္ၾကာေပးတယ္။ ဒါမွမဟုတ္ ေန႔စဥ္ Vitamin D3 10 micrograms နဲ႔ ၂၄ လၾကာေပးတယ္။
• ေသြးတိုးအတြက္ Vitamin D 400-8,571 IU ေပးတယ္။
• Hypocalcemia ေသြးထဲ (ကယ္လ္စီယမ္) နည္းေနသူကို Calcitriol 0.25 micrograms နဲ႔ ၄-၈ ပါတ္ၾကာ ေပးတယ္။
• Hypoparathyroidism (ဟိုက္ပိုပါရာသိုင္းရြိဳက္) ေရာဂါအတြက္ Dihydrotachysterol 0.75 milligrams ကေနစေပးျပီး 2.5 milligrams အထိတိုးျပီး ရက္ၾကာၾကာ ေပးတယ္။ သက္သာရင္ 0.2-1 milligram ေန႔စဥ္ ေပးတယ္။
• ဒါမွမဟုတ္ Ergocalciferol 50,000-200,000 IU + Calcium lactate 4 grams of ကို တေန႔ ၆ ၾကိမ္လဲ ေပးႏိုင္တယ္။
• Mood disorders စိတ္မူေရာဂါအတြက္ 400-800 IU ေန႔စဥ္ ၁ လၾကာေပးတယ္။ ဝတဲ့လူနာေတြကို တပါတ္မွာ 20,000-40,000 IU နဲ႔ ၁ ႏွစ္ၾကာေပးတယ္။
• Multiple sclerosis ေရာဂါရွိေသူေတြကို ေန႔စဥ္ 10,000 IU နဲ႔ ၁၂ ပါတ္ၾကာေပးတယ္။
• Muscle weakness or pain ၾကြက္သားနာ-အဆစ္နာတာအတြက္ ေန႔စဥ္ Calciferol 100,000 IU နဲ႔ ၁၂ လေပးတယ္။
• Osteoporosis အရိုးအားနည္တာကို Vitamin D3 5,714 IU ဒါမွမဟုတ္ Vitamin D2 10,000 IU ေန႔စဥ္၊ ၆ လၾကာေပးတယ္။
• Parasitic infections ပါရာဆိုက္ပိုးဝင္တာကို 40 IU ေန႔စဥ္ ၅ ရက္ေပးတယ္။
• လူၾကီးေတြကို 400 IU of vitamin D + Calcium 800 milligrams ေန႔စဥ္ေပးတယ္။
• လူအိုေတြကို Vitamin D3 အပါတ္စဥ္ 8,400 IU နဲ႔ ၁၆ ပါတ္ေပးတယ္။
• Psoriasis အနာ၊ Vitiligo အနာနဲ႔ Senile warts (Seborrheic Keratosis) လူၾကီးၾကြက္ႏို႔အတြက္ Vitamin D analog Calcipotriene ကို တေန႔ ၂ ၾကိမ္လိမ္းေစတယ္။
• Respiratory infections အသက္ရွဴလမ္းပိုးဝင္တာကို ေန႔စဥ္ 2,000 IU/kilogram နဲ႔ ၃ ရက္ေပးတယ္။
• Rheumatoid arthritis အဆစ္နာအတြက္ တပါတ္မွာ Vitamin D 50,000 IU နဲ႔ ၁၂ ပါတ္ေပးတယ္။
• Tuberculosis တီဘီအတြက္ Vitamin D2 10,000 IU တၾကိမ္ေပးတယ္။
• Viral infections ဗိုင္းရပ္စ္ပိုးဝင္တာအတြက္ Vitamin D 800 IU ေန႔စဥ္နဲ႔ ၂ ႏွစ္ၾကာေပးတယ္။

Vitamin D toxicity ဗီတာမင္ (ဒီ) မ်ားျခင္း
• ရွားတယ္။ ေနရာင္နဲ႔ထိေတြ႔လို မျဖစ္ေစပါ။
• အသက္ ၁၄-၇၁ ႏွစ္ရွိသူေတြဟာ ခံႏိုင္ရည္ 4000 IU/day ရွိတယ္။
• 1250 micrograms/day (50,000 IU) ကို ေန႔စဥ္ ၾကာၾကာေသာက္ရင္ အဆိပ္သင့္သလိုျဖစ္ႏိုင္တယ္။
• Primary hyperparathyroidism ေရာဂါရွိေနသူေတြမွာ ပိုျဖစ္ႏိုင္တယ္။
• Hypercalcemia ေသြးထဲမွာ ကယ္လ္စီယမ္မ်ားေနျခင္းဟာ Vitamin D toxicity ကိုေဖၚျပေနတာျဖစ္ႏိုင္တယ္။ ဆီးသြားမ်ားျပီး ေရငတ္လာမယ္။ မကုဘဲထားရင္ ေက်ာက္ကပ္၊ အဲ၊ ႏွလံုးေတြကို ထိခိုက္မယ္။
• ၁၂ လေအာက္ကေလးငယ္ေလးေတြဟာ အမ်ားဆံုးခံႏိုင္တာက 25 micrograms/day (1000 IU) ျဖစ္တယ္
• Vitamin D overdose ဗီတာမင္ (ဒီ) မ်ားလို႔ Hypercalcemia ေသြးထဲမွာ (ကယ္လ္စီယမ္) မ်ားတာကို ျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။ စားခ်င္စိတ္နည္းမယ္၊ ပ်ိဳ႕မယ္၊ အန္မယ္၊ ဆီးမ်ားမယ္၊ အားနည္းမယ္၊ အိပ္မရျဖစ္မယ္၊ စိတ္ဂနာမျငိမ္ျဖစ္မယ္၊ ယားယံမယ္၊ ေက်ာက္ကပ္အလုပ္ပ်က္မယ္။
• ကိုယ္ဝန္ေဆာင္ရင္လဲ လိုတာထက္ ပိုမေပးသင့္ဘူး။ ကေလးကိုသက္ေရာက္ျပီး ဦးေႏွာက္ကို ထိခိုက္ေစႏိုင္တယ္။
• Vitamin D toxicity ေၾကာင့္ ကေလးေတြမွာ Mental retardation ဥာဏ္ရည္ထိခိုက္မယ္။ အရိုးတည္ေဆာက္မႈ ထိခိုက္မယ္၊ ဝမ္းေလွ်ာမယ္၊ စိတ္တိုမယ္၊ အေလးခ်ိန္က်မယ္၊ စိတ္ဓါတ္က်မယ္။ ျဖစ္သူေတြကို အဲဒီေဆး ၂ မ်ိဳး ေပးေနတာေတြ ရပ္ျပစ္ရမယ္။ ေက်ာက္ကပ္ပ်က္စီးတာကို ျပန္ျပင္လို႔မရႏိုင္ဘူး။

Paget’s Disease of Bone (ေပးဂ်က္စ္) ေရာဂါ အသင့္အတင့္ကေန ဆိုးတာအတြက္ Alendronate Sodium ေဆး ေပးတယ္။ လူနာမွာ serum alkaline phosphatase concentrations ≥ twice ULN ရွိေနရင္ ဒါမွမဟုတ္ ေနာက္ဆက္တြဲ ျဖစ္မွာ စိုးရသူေတြကိုေပးတယ္။
Alendronate Sodium Dosage ေဆးဘယ္ေလာက္ေပးမလဲ -
• Vitamin D 400–800 units ေန႔စဥ္၊
• Alendronate/Cholecalciferol fixed-combination preparation (Cholecalciferol 2800 or 5600 units) အပါတ္စဥ္၊

Cramps ၾကြက္တက္ျခင္း
http://dts-medicaleducation.blogspot.com/2010/06/cramps_06.html

Calcium blood test (ကယ္လ္စီယမ္) စစ္ေဆးျခင္း
http://dts-medicaleducation.blogspot.in/2013/02/calcium-blood-test.html

  ေဒါက္တာတင့္ေဆြ