ေကအိုင္ေအ ျပန္ၾကားေရးမႇဴး ဦးလနန္ႏႇင့္ ေတြ႔ဆံုျခင္း

'ျပည္တြင္းမႇာျဖစ္ေနတဲ့ ဆယ္စုႏႇစ္ခ်ီတဲ့ ျပည္တြင္းစစ္ေတြဟာ ႏိုင္ငံေရးျပႆနာလို႔ပဲ ေျပာလို႔ရတယ္။ တိုင္းရင္းသားေတြ ကိစၥဟာ လည္း ႏိုင္ငံေရးျပႆနာပါ'

 

ေမး - ေကအိုင္ေအႏႇင့္ တပ္မေတာ္ၾကား ၁၉၉၄ မႇ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲလာတယ္။ ၂၀၁၁ ဇြန္မႇာ တိုက္ပြဲေတြျပန္ျဖစ္လာတယ္။ ဘာေၾကာင့္ပါလဲ။

ေျဖ - တိုက္ပြဲကေတာ့ ၂၀၁၁ ဇြန္လမႇာ ျပန္ျဖစ္လာတယ္ဆိုေပမယ့္ တစ္ခ်ိန္ခ်ိန္မႇာ ျပန္ျဖစ္မယ္ဆိုတဲ့ လမ္းေၾကာင္းကို သြားေန တယ္။ အစိုးရကေနၿပီးေတာ့ ေတာ္လႇန္ေရးအဖြဲ႕ အစည္းေတြကို ႏိုင္ငံေရးနဲ႔ ေျဖရႇင္းတဲ့ က႑မရႇိဘဲနဲ႔ စစ္ေရးနဲ႔ပဲ ေတာ္လႇန္ေရး အဖြဲ႕အစည္း ကိုင္ထားတဲ့ လက္နက္ကို ဘယ္လိုသိမ္းဆည္းမလဲ ဆိုတဲ့ပံုစံနဲ႔ပဲ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးကို ခ်ဥ္းကပ္တယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ပဲ တိုက္ပြဲေတြ ျပန္ျဖစ္ပါတယ္လို႔ ေျပာရမႇာပါ။

ေမး - အခုေလာေလာဆယ္ဆယ္ အစိုးရနဲ႔ ဆရာတို႔ လက္နက္ကိုင္အဖြဲ႔အစည္းေတြ ကြဲလြဲေနတဲ႕ အခ်က္ေတြက ဘယ္ႏႇစ္ ခ်က္ေလာက္ ရႇိပါသလဲ။

ေျဖ - အစိုးရစစ္တပ္ဟာ ကခ်င္ျပည္နယ္အတြင္းမႇာ ျဖစ္ေနတဲ့ ျပည္တြင္းစစ္ျပႆနာရဲ႕ အေၾကာင္းတရားကို အဓိကမထားဘဲနဲ႔ လက္နက္ကိုဘယ္လိုျဖဳတ္သိမ္းမလဲဆိုတဲ့ ကိစၥကပထမအခ်က္ပါ။ တိုင္းရင္းသားလက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႕အစည္းေတြ အျမဲတမ္းေျပာေနတဲ့အခ်က္ကေတာ့ ႏိုင္ငံေရးျပႆနာျဖစ္တဲ့အတြက္ေၾကာင့္မို႔ ႏိုင္ငံေရးနည္းလမ္းနဲ႔ မႇန္မႇန္ကန္ ကန္ေျဖရႇင္းရ မယ္ဆိုတဲ့ အခ်က္ကအဓိကပါ။ ႏိုင္ငံေရးကိစၥနဲ႔ ေျဖရႇင္းမယ္ဆိုတဲ့ေနရာမႇာ တိုင္းရင္းသားေတြေျပာဆိုေနတဲ့ ႏိုင္ငံေရး ေျဖရႇင္းပံုနည္း လမ္းေတာ့ ရႇိပါတယ္။ အဓိကဘာလဲဆိုေတာ့ ၁၉၄၈ ခုႏႇစ္မႇာ စၿပီးေတာ့ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ ဆိုတာ စၿပီးေပၚထြန္း လာခဲ့တယ္။ အဲဒီျပည္ေထာင္စုရဲ႕ မူ၀ါဒအတိုင္း စစ္မႇန္တဲ့ျပည္ေထာင္စုပံုစံ ႏိုင္ငံေရးေျဖရႇင္းပံု၊ ေျဖရႇင္းနည္း၊ နည္းလမ္းက အေရးႀကီးတယ္ခင္ဗ်။ ဒီကိစၥက အဓိကကြဲလြဲခ်က္ပါ။ အခုအစိုးရက ဘာလဲဆိုေတာ့ ဥပေဒထဲကို၀င္မယ္။ ၂၀၀၈ ခုႏႇစ္၊ အေျခခံဥပေဒအတိုင္းပဲ ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးမႈ လုပ္ၾကမယ္လို႔ ေရြးစရာပါတယ္။ ဒါလည္း အဓိကြဲလြဲခ်က္ထဲမႇာ ပါတာပါ။

ေမး - ၂၀၁၁ ဇြန္လပိုင္းကေန အခုအခ်ိန္ထိ ဆရာတို႔နဲ႔ တပ္မေတာ္ၾကားျဖစ္တဲ့ တိုက္ပြဲႀကိမ္ေရ ဘယ္ေလာက္မ်ားရႇိသြားပါၿပီလဲ။

ေျဖ - မႇတ္တမ္းယူထားတဲ့ စာရင္းအရဆိုရင္ ၁၈၂၀ ရႇိသြားပါၿပီ။

ေမး - ဆရာတို႔အေနနဲ႔ ျပည္ေထာင္စုအဆင့္ သံုးႀကိမ္၊ ျပည္နယ္အဆင့္ သံုးႀကိမ္၊ အလြတ္သေဘာ ေလးႀကိမ္ ေဆြးေႏြးခဲ့တဲ့ အထဲမႇာ တူညီခ်က္ရတဲ့ အခ်က္ေတြ ဘာေတြရႇိပါၿပီလဲ။

ေျဖ - ေတြ႕ဆံုမႈကေတာ့ ကိုးႀကိမ္ ေလာက္ရႇိပါၿပီ။ အခုကြၽန္ေတာ္တို႔ရႇိတဲ့ ေနရာမႇာလည္း ျပည္နယ္အဆင့္ ဗုိလ္မႇဴးႀကီး သန္းေအာင္ အဖြဲ႕နဲ႔ ေတြ႕တယ္။ ဦးေအာင္ေသာင္း ေခါင္းေဆာင္တဲ့အဖြဲ႕နဲ႔ ေတြ႕တယ္။ ေနာက္ပိုင္း ဦးေအာင္မင္းနဲ႔ အလုပ္သေဘာေတြ႕တာမ်ဳိး ရႇိတယ္။ ဒီေတြ႕ဆံုမႈအေပၚ မႇာေတာ့ အားလံုးက ေျပေျပလည္လည္ ႏႇစ္ဦးႏႇစ္ဖက္အေနနဲ႔ အျမင္ဖလႇယ္တာမ်ဳိး ရႇိခဲ့ၾကတာေပါ့။ တပ္ပိုင္းဆိုင္ ရာေတြကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ေျပာဆိုလာတဲ့အခါမႇာေတာ့ ေရာက္လာတဲ့ ကိုယ္စားလႇယ္ကေနၿပီးေတာ့ ဆံုးျဖတ္ ပိုင္ခြင့္၊ ကတိေပးပိုင္ခြင့္၊ လုပ္ပိုင္ခြင့္ေတြပါမလာဘူး။

ေမး - ၿပီးခဲ့တဲ့ လႊတ္ေတာ္အစည္းအေ၀းမႇာ ဗိုလ္မႇဴးခ်ဳပ္ေအာင္ေသာ္ ေျပာသြားတာက အခု ကခ်င္ျပည္နယ္မႇာ ပစ္ခတ္ မႈေတြျဖစ္ ေပၚေန တာဟာ ေကအိုင္ေအက အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးကို မေဆြးေႏြးဘဲ ႏိုင္ငံေရးအရ ေဆြးေႏြးမယ္ဆိုတဲ့ အခ်က္ကို ဆုပ္ကိုင္ထား လို႔ လို႔ ေျပာပါတယ္။ ဆရာ့အျမင္ ဘယ္လိုရႇိပါသလဲ။

ေျဖ - ဒါဟာ ေကအိုင္အိုအဖြဲ႕အစည္းကို အစိုးရဘက္ကေနၿပီးေတာ့ ေပးထားတဲ့ သင္ခန္းစာအရ ေျပာဆိုမႈပါ။ ၁၉၉၄မႇာ အပစ္ အခတ္ရပ္စဲေရးလုပ္ခဲ့တဲ့ႏွစ္ဦးႏွစ္ဖက္ သေဘာတူခ်က္ေတြ ႏိုင္ငံေရးအဆင့္ကိုသြားၾကမယ္ ဆိုၿပီးေတာ့ ကတိေတြေပးၾကတယ္။ ႏႇစ္ေပါင္း ၁၀ ႏႇစ္ေက်ာ္လုပ္လာတဲ့အခါမႇာ ေနာက္ဆံုးက်ေတာ့ ႏိုင္ငံေရးရပ္၀န္းကို ေရာက္မလာဘဲနဲ႔ ေကအိုင္အိုမႇာရႇိတဲ့ ေကအိုင္ေအတပ္ကို ဘယ္လိုဖ်က္သိမ္းမလဲဆိုတဲ့ အပိုင္းကို ေရာက္လာၿပီ။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ ျပန္ေျပာတဲ့ကိစၥက အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရးကို ၁၀ ႏႇစ္ေက်ာ္လုပ္ခဲ့ဖူးတယ္။ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရးဆိုတဲ့ကိစၥမႇာ ေဒသဖြံ႕ၿဖိဳးေရးဆိုတဲ့ ေခါင္းစဥ္တစ္ခုနဲ႔ပဲ လက္နက္ကိုင္ အဖြဲ႕အစည္းကို ႏိုင္ငံေရးသိကၡာပ်က္ျပယ္သြားေအာင္ လုပ္ထားတာမ်ဳိးရႇိခဲ့တယ္။ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးဆိုတာဟာ ပစ္ခတ္မႈဟာ အဓိကမဟုတ္ပါ ဘူး။ အဓိက ကေတာ့ ႏိုင္ငံေရးလမ္းေၾကာင္းကို ဘယ္လုိေျဖရႇင္းရမယ္ဆိုတာ အဓိကေဆြးေႏြးၾကဖို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးမႈကို ေဆြးေႏြးမႈ အဆင့္ဆင့္အတိုင္း အေကာင္းဘက္ကို သြားမယ္ဆိုရင္ ဒီေရႇ႕တန္းမႇာ ျဖစ္တဲ့ ပစ္တာခတ္တာေတြဟာ သူ့ဟာသူပ်က္ျပယ္သြားမႇာပါ။ အမႇန္တကယ္လည္း ဒီျပႆနာဟာ ႏိုင္ငံေရးျပႆနာ ျဖစ္ပါတယ္။ စားပြဲေပၚမႇာပဲ ေျဖရႇင္းလို႔ရတဲ့ကိစၥပါ။ စစ္ေျမျပင္မႇာ ဒီကိစၥဟာ ေျဖရႇင္းလို႔ရတဲ့ ကိစၥမဟုတ္ပါဘူး။ တိုင္းရင္းသားအေရးနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ ႏိုင္ငံေရးလမ္းေၾကာင္းကို မႇန္မႇန္ကန္ကန္ ေရာက္ေအာင္ တိုင္းရင္းသားေတြ ေတာင္းဆိုေနတဲ့အတိုင္း ေဆြးေႏြးမႈလမ္းကို ေရာက္ေအာင္ ေဖာ္ေဆာင္ေပးဖို႔လိုတယ္။ အဲဒီလို ေဖာ္ေဆာင္တဲ့အခါမႇာ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးကိစၥဟာ လက္မႇတ္ထိုးစရာမလိုဘဲနဲ႔ သူ႕ဟာသူ ေျပၿငိမ္းသြားမယ့္ ကိစၥပါ။ ကြၽန္ေတာ္တို႔လည္း အဲဒီလမ္းေၾကာင္း အတုိင္းသြားတာပါ။ ဒီလမ္းေၾကာင္းကိုသြားရတဲ့ ကိစၥကလည္း ၉၄ ကေန ၂၀၁၀ ခုႏႇစ္အထိ ရထားတဲ့ ခါးသီးတဲ့အေတြ႕အၾကံဳေတြက သင္ခန္းစာေပးသြားတာပါ။

ေမး - ခါးသီးတဲ့ အေတြ႔အၾကံဳဆိုတာ ဘာေတြပါလဲ။

ေျဖ - အမ်ားႀကီးရႇိပါတယ္။ ၉၄-၉၅ အပစ္အခတ္ရပ္စဲၿပီးေနာက္ပိုင္း ႏိုင္ငံေရးအရ အေျပာအဆိုလုပ္တယ္။ ေနာင္အရပ္သားစစ္အစိုးရ တက္လာတဲ့အခါမႇ ေျပာဆိုၾကပါ။ အစီရင္ခံစာက ကြၽန္ေတာ္တို႔ဘက္ကို အင္လႊတ္တာမ်ဳိးရႇိခဲ့တယ္။ ဒါေၾကာင့္မို႔ အမ်ဳိးသားညီလာခံမႇာ တိုင္းရင္းသားေတြ အားလံုးကိုယ္စားအေနနဲ႔ စစ္မႇန္တဲ့အေျခခံဥပေဒ ဖယ္ဒရယ္ ပံုစံေပၚလာေအာင္ စာတမ္းေတြအမ်ားႀကီး တင္ခဲ့တယ္။ အဲဒီတုန္းက အမ်ဳိးသားညီလာခံ က်င္းပေရးေကာ္မရႇင္ဥကၠ႒ဟာလည္း အခုလက္ရႇိ သမၼတဦးသိန္းစိန္ ျဖစ္ပါတယ္။ တိုင္းရင္းသားေတြအေနနဲ႔ တင္ျပခဲ့တဲ့အဆိုေတြ၊ ဥပမာ တရား၀င္အသိအမႇတ္ျပဳ လက္ခံတာမ်ဳိးမလုပ္ဘဲနဲ႔ အားလံုးပယ္ခ်ခံရတယ္။‘ဒါေတြဟာ ဘာလဲဆိုေတာ့ တုိင္းရင္းသား အားလံုးရဲ႕ ႏိုင္ငံေရးအပိုင္း အခြင့္အေရးေတြကို ဥေပကၡာျပဳတဲ့ ကိစၥျဖစ္တယ္။ အဲဒီကာလအတြင္းမႇာ ေကအိုင္ေအ တပ္စခန္းေတြတည္ရႇိရာ ေနရာေတြမႇာ စစ္တပ္က စခန္းေတြ အမ်ားႀကီးတိုးခ်ဲ႕လာခဲ့တယ္။ နယ္ေျမစိုးမိုးေရးကို တစ္ႏႇစ္ေက်ာ္ကာလ အတြင္းမႇာလုပ္ခဲ့တယ္။ အဲဒီကာလ ၉၄-၂၀၁၀ အတြင္းမႇာလည္း ကြၽန္ေတာ္တို႔ရဲ႕ တပ္စခန္းေတြကို၀င္စီးၿပီးမႇ သတ္ျဖတ္ ပစ္ခတ္တာမ်ဳိး လုပ္ခဲ့ဘူးတယ္။ ေနာက္ဆံုးက်ေတာ့ ႏိုင္ငံ ေရးဆိုတဲ့ ေ၀ါဟာရမသံုးဘဲ အစိုးသစ္မေပၚခင္ ၂၀၀၉ ခုႏႇစ္မႇာ ကြၽန္ေတာ္တို႔ဘက္ကို လက္နက္ကိုင္ေတြ ပံုစံေျပာင္းသြားေအာင္ နယ္ျခားေစာင့္အသြင္ေျပာင္းဖို႔ လႈပ္ရႇားေပးလာတယ္။ ဒါေတြဟာ ႏိုင္ငံေရးအရ ေျဖရႇင္းပံုမဟုတ္ဘဲနဲ႔ နယ္ေျမ စိုးမိုးေရး၊ စစ္အာဏာရႇင္ လက္နက္အားကိုးၿပီးမႇပဲ ေနရာေဒသကိုစိုးမိုးႏိုင္ေရး အဲဒီလိုခ်ဥ္းကပ္ခဲ့တာဟာ ခါးသီးတဲ့ အေတြ႕အၾကံဳေတြပါ။

ေမး - လက္ရႇိ သမၼတက ကခ်င္စစ္ပြဲမ်ား ရပ္တန္႔သြားေအာင္ ေကအိုင္ေအဘက္ကလည္း ပစ္ခတ္၊ တိုက္ခိုက္မႈမ်ားကို တားဆီးတဲ့ အမိန္႔ေတြ ထုတ္ေပးဖို႔ လိုအပ္တယ္လို႔ ေျပာၾကားခဲ့တာရႇိပါတယ္။ ဆရာတို႔ အျမင္ကေရာ ဘယ္လိုရႇိပါသလဲ။

ေျဖ - ‘ဒါဟာ ျပႆနာရဲ႕ ေျဖရႇင္းပံု မဟုတ္ဘူး။ ေရႇာင္လြဲလိုတဲ့ကိစၥပါ။ အဲဒီလိုေရႇာင္လြဲတဲ့ အက်င့္ေတြကို ဆယ္စုႏႇစ္တစ္ခုေက်ာ္ အစိုးရဘက္က လုပ္ေဆာင္ခဲ့တဲ့အတြက္ေၾကာင့္ ျပည္တြင္းစစ္ဟာ ဘယ္ေတာ့မႇ ၿငိမ္းေအးသြားတာမ်ဳိးမရႇိဘူး။ အပစ္အခတ္ ရပ္စဲေရးလုပ္႐ံုနဲ႔ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ တည္ၿငိမ္သြားဖို႔ဆိုတာ အေၾကာင္းတရား မညီပါဘူး။ ျပႆနာကို ဘယ္လိုေျဖရႇင္းရမလဲ ဆိုတဲ့ကိစၥက အေရးႀကီးတဲ့ကိစၥပါ။ အစိုးရက အပစ္အခတ္ကို မလုပ္ပါဘူးဆိုတဲ့ ေနာက္ပိုင္းမႇာလည္း ကခ်င္ေဒသမႇာ ထိုးစစ္အမ်ားႀကီး ဆင္ခဲ့တယ္။ ေကအိုင္ေအတပ္စခန္း ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားကို သိမ္းပိုက္လိုက္တယ္။ ရႇမ္းျပည္နယ္ေျမာက္ပိုင္း တပ္မဟာ-၄ ေဒသမႇာလည္း အားလံုးကိုရႇင္းပစ္လိုက္တယ္။ ဇန္န၀ါရီလ၊ ေဖေဖာ္၀ါရီလ အေတာအတြင္းမႇာ တပ္မ ဟာ (၃) ေဒသမႇာေရာ၊ တပ္မဟာ(၅) ေဒသမႇာေရာ ေနာက္ဆံုးဇူလိုင္လအထိ ေကအိုင္ေအရဲ႕ ေရႇ႕တန္းစခန္းေတြကို သိမ္းပိုက္လိုက္တယ္။ အပစ္အခတ္ရပ္စဲေရးကို ရပ္တန္႔မယ္ဆိုတာ သံတမန္နည္းလမ္းအရ ေျပာတဲ့စကားရပ္ေတြပါ။ ေရႇ႕တန္းမႇာျဖစ္ပ်က္ေနတာက အဲဒီလိုမဟုတ္ဘူး။ အၿမဲတမ္းပစ္ခတ္မႈလုပ္ေနၾကတဲ့ ေကအိုင္ေအ တပ္စခန္းေတြကို ေန႔စဥ္နဲ႔အမွ် ခ်ဥ္းနင္းဖယ္ရႇားသြားရမယ္ ဆိုတဲ့ အထက္ကညႊန္ၾကားခ်က္ေတြဟာ အျမဲတမ္း ပို႔လႊတ္ေနတာပါ။ ေရႇ႕တန္းမႇာ ျဖစ္ပ်က္ေနတဲ့ကိစၥကို ႏိုင္ငံထိပ္ပိုင္းမႇာ တာ၀န္ယူေနတဲ့ ပုဂၢိဳလ္ေတြကလည္း သိရႇိဖို႔ေတာ့လိုပါတယ္။

ေမး - ေကအိုင္ေအတပ္စခန္းေတြကို သိမ္းပိုက္လိုက္တာ ဘယ္ေနရာေတြမႇာ ျဖစ္ေနတာလဲ။ စခန္း ဘယ္ႏႇခုေလာက္ရႇိၿပီလဲ။

ေျဖ - အေရအတြက္နဲ႕ေျပာမယ္ဆိုရင္ ေတာ္ေတာ္မ်ားပါတယ္။ ဇူလိုင္လအတြင္းမႇာပဲ တပ္မဟာ-၅ အဆြယ္ မႇာရႇိတဲ့ ေခၚဘြမ္း ဆိုတဲ့စခန္းကို အင္အား ၂၀၀ ေလာက္နဲ႔ သိမ္းလိုက္ တယ္။ (၁၂၀) မမအေျမွာက္က္ေတြထားဖို႔ ညႊန္ၾကားတာရႇိတယ္။ အဲဒီစခန္းဟာ ကြၽန္ေတာ္တို႔ လိုင္ဇာနဲ႔ ခုနစ္မိုင္ေလာက္ပဲ ေ၀းတယ္။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ တပ္မဟာ-၃ ေဒသမႇာေရာ ကြၽန္ေတာ္တို႔ စခန္းေတြကို ၀င္စီးတာရႇိတယ္။ တပ္မဟာ-၄ မႇာလည္း အေတာ္မ်ားမ်ားရႇိတယ္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔ စခန္းနဲ႔ အနီးဆံုးေနရာမႇာ တပ္အင္အားေတြကို ျဖည့္တင္းထားတာမ်ဳိး ဆက္တိုက္လုပ္ေနတယ္။

အဓိကကေတာ့ ႏိုင္ငံေရးလမ္းေၾကာင္းကို ဘယ္လုိေျဖရႇင္းရမယ္ဆိုတာ အဓိကေဆြးေႏြးၾကဖို႔ ျဖစ္ပါတယ္။ ႏိုင္ငံေရးေဆြးေႏြးမႈကို ေဆြးေႏြးမႈ အဆင့္ဆင့္အတိုင္း အေကာင္းဘက္ကို သြားမယ္ဆိုရင္ ဒီေရွ႕တန္းမႇာျဖစ္တဲ့ ပစ္တာခတ္တာေတြဟာ သူ႔ဟာသူပ်က္ျပယ္သြားမႇာပါ။ အမႇန္တကယ္လည္း ဒီျပႆနာဟာ ႏိုင္ငံေရးျပႆနာျဖစ္ပါတယ္။ စားပြဲေပၚမႇာပဲ ေျဖရႇင္းလို႔ရတဲ့ကိစၥပါ။ စစ္ေျမျပင္မႇာ ဒီကိစၥဟာေျဖရႇင္းလို႔ရတဲ့ ကိစၥမဟုတ္ပါဘူး . .

ေမး - ျမစ္ဆံုကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ အရင္ဆံုး ကန္႔ကြက္ခဲ့တာ ဆရာတို႔ အဖြဲ႔အစည္းလို႔ သိရပါတယ္။ အခုေနာက္ပိုင္းမႇာ ဆရာတို႔အဖြဲ႔ေတြရဲ့ လႈပ္ရႇားမႈနည္းသြားတယ္လို႔ ထင္ပါတယ္။

ေျဖ - ျမစ္ဆံုကိစၥနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီးေတာ့ မေဆာက္သင့္တဲ့အေၾကာင္းကို သူတို့တေတြရဲ႕ လက္မႇတ္ေတြကို နယကဥကၠ႒ ဗုိလ္ခ်ဳပ္မႇဴးႀကီးသန္းေရႊဆီကို ေပးပို့တာမ်ဳိးရႇိခဲ့တယ္။ တ႐ုတ္အစိုးရကိုလည္း လူထုေတြရဲ႕ ကန္႔ကြက္စာေပးပို႔တာမ်ဳိး ရႇိခဲ့တယ္။ အဲဒီကိစၥမႇာ လူထုေတြကို ၀ိုင္းၿပီး ကန္႔ကြက္ၾကဖို႔ ေဆာ္ေၾသာ္တာမ်ဳိး မလုပ္ခဲ့ပါဘူး။ ေကအိုင္အိုမႇာတပ္ဖြဲ႕ ေပၚလစီအရပါ။ ဒီလိုစီမံကိန္းမ်ဳိးကို ေဆာ္ေၾသာၿပီး ၀ိုင္း၀န္း ကန္႔ကြက္ၾကပါဆိုတဲ့ဟာမ်ဳိး လုပ္မႇာမဟုတ္ပါဘူး။ တရား၀င္ပံုစံနဲ႔ပဲ ခ်ဥ္းကပ္မႇာပါ။

ေမး - ျမစ္ဆံုစီမံကိန္းရပ္တာ တစ္ႏႇစ္ျပည့္သြားပါၿပီ။ ၂၀၁၅ က်ရင္ ျမစ္ဆံုဟာ အေပါင္းထြက္မလား၊ အႏုတ္ထြက္မလားဆိုတာ ကြၽန္ေတာ္တို႔ မသိခဲ့ရပါဘူး။ ဆရာတို႔အဖြဲ႕ရဲ႕အျမင္ကိုလည္း သိပါရေစ။

ေျဖ - စီမံကိန္းအတြက္ သေဘာတူ ညီထားၾကတဲ့အစိုးရနဲ႔ စီမံကိန္းကို အမႇန္တကယ္လုပ္မယ့္ စီပီအိုင္ကုမၸဏီတို႔ၾကားမႇာ ဘယ္လိုသေဘာတူညီခ်က္မ်ဳိးေတြ ရထားတယ္ဆို တဲ့အခ်က္က အဓိကအေရးႀကီးပါလိမ့္မယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံလူထုရဲ႕အင္အားဟာ ဘယ္ေလာက္အထိ ဒီဆႏၵကို ခိုင္ခိုင္မာမာစြဲကိုင္ထားႏိုင္မလဲ ဆိုတဲ့ ကိစၥလည္း အဲဒီအေပၚမႇာ မူတည္ပါတယ္။ ကခ်င္လူထုကေတာ့ ရာသက္ပန္ကန္႔ကြက္ၾကမႇာပါ။

ေမး - ေနာက္ထပ္ဘာေျပာစရာ ရႇိပါေသးသလဲ။

ေျဖ - ျပည္တြင္းမႇာျဖစ္ေနတဲ့ ဆယ္စုႏႇစ္ခ်ီတဲ့ ျပည္တြင္းစစ္ေတြဟာ ႏိုင္ငံေရးျပႆနာလို႔ပဲ ေျပာလို႔ရတယ္။ တိုင္းရင္းသားေတြ ကိစၥဟာလည္းႏိုင္ငံေရးျပႆနာပါ။ စစ္မႇန္တဲ့ ျပည္ေထာင္စုကို၀ိုင္းၿပီး တည္ေဆာက္ၾကပါစို႔ ဆိုၿပီးေတာ့ ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္း က ၁၉၄၆ ကေနၿပီးေတာ့ စည္း႐ံုးေရးလုပ္တယ္။ တိုင္းရင္းသား ေခါင္းေဆာင္ေတြကလည္း ဗိုလ္ခ်ဳပ္ေအာင္ဆန္းရဲ႕စကားကို ယံုၾကည္ၿပီးမႇ စစ္မႇန္တဲ့ ျပည္ေထာင္စုေပၚထြန္းလာဖို႔ ၀ိုင္း၀န္းႀကိဳးပမ္းၿပီးမႇပဲ သေဘာတူညီခ်က္ ထုတ္လုိက္ၾကတယ္။ ဒီသေဘာ တူညီ ခ်က္ေၾကာင့္လည္း ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏိုင္ငံေတာ္ႀကီးေပၚထြန္းလာခဲ့တယ္။ ၁၉၄၈ ခုႏႇစ္ လြတ္လပ္ေရး ရၿပီးေနာက္ပိုင္းမႇာ ေပၚလာတဲ့ ၁၉၄၇ ဖြဲ႕စည္းပံုအေျခခံဥပေဒဟာလည္း ျပည္ေထာင္စုစစ္စစ္ မူမဟုတ္ခဲ့ပါဘူး။ ျပည္ေထာင္စုအစစ္ပံုစံနဲ႔ လုပ္ခဲ့တယ္။ ဒါဟာ ျပည္တြင္းစစ္ေပၚေပါက္လာမယ့္ မ်ဳိးေစ့ႀကီးပါ။ ျပႆနာေတြ ျပန္ေျဖရႇင္းဖို႔ဆိုရင္ ျပႆနာေတြရဲ႕အဆံုးမႇာျဖစ္တဲ့ တိုက္ပြဲကိုပဲ မီးေမာင္းထိုးတာမ်ဳိးမလုပ္ဘဲ ျပႆနာရဲ႕ အရင္းအျမစ္ျဖစ္တဲ့ ႏိုင္ငံေရးျပႆနာကို ဘယ္လိုေျဖရႇင္းရမလဲ။ႏိုင္ငံေရးျပႆနာ ေျဖရႇင္းတဲ့အခါမႇာ အစိုးရဘက္က လိုလားေနတဲ့ ပံုစံတစ္ခုနဲ႔ပဲသြားမလား။ တုိင္းရင္းသားေတြေျပာဆိုေနတဲ့ အသံကိုပဲ နားေထာင္ရမလားဆိုတဲ့ ကိစၥအေပၚမႇာ တာ၀န္ရႇိတဲ့ အစိုးရေတြကေနၿပီးေတာ့ စဥ္းစားဆံုးျဖတ္ရမယ့္အခ်က္တစ္ခုရႇိတယ္။ အခုထိအစိုးရဟာ ျပႆနာကို ႏိုင္ငံေရးနည္းလမ္းနဲ႔ ေျဖရႇင္းၾကမယ္။ စစ္မႇန္တဲ့ျပည္ေထာင္စုနဲ႔ သြားၾကမယ္ဆိုတဲ့ စဥ္းစားခ်က္ေတြ ေျပာဆိုခ်က္ေတြ တစ္ခုမႇ မၾကားရေသးဘူး။ ဒါဟာဘာလဲဆိုေတာ့ သူတို႔မူထဲမႇာ တုိင္းရင္းသားေတြနဲ႔ ပတ္သက္ၿပီး စစ္မႇန္တဲ့ျပည္ေထာင္စုမူနဲ႔ ေျဖရႇင္းရမယ္ဆိုတဲ့ ဆံုးျဖတ္ခ်က္မရႇိသေရြ႕ေတာ့ ျပည္တြင္းမႇာ ၿငိမ္းခ်မ္းေရးအစစ္ကို တက္လႇမ္းႏိုင္မႇာ မဟုတ္ဘူး။