ေၾကာက္မက္ဖြယ္ မြတ္ဆလင္႐ုိဟင္ဂ်ာ အေၾကာင္း တေစ့တေစာင္း(၁)

ေအဒီ ၁၄၃၀-တြင္ ျမန္မာ့တုိင္းရင္းသား ရခုိင္တုိ႔သည္ ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕တည္၍ ေျမာက္ဦး ေခတ္ကို စတင္ တည္ေထာင္ခဲ့ပါသည္။ ေျမာက္ဦးေခတ္တြင္ ရခိုင့္တပ္မေတာ္၌ အာရပ္မွ စစ္သည္ ေတာ္မ်ား၊ ဥေရာပမွ ေပၚတူဂီမ်ားႏွင့္ ဂ်ပန္တို႔ပါ အမႈေတာ္တမ္းခဲ့သည္ကိုေတြ႔ရွိရသည္။ ယင္းအာရပ္မွ စစ္သည္ေတာ္မ်ိဳးဆက္ အမ်ားစုမွာ သံတြဲ၊ ရမ္းၿဗဲကြၽန္းႏွင့္ ေျမာက္ဦးၿမိဳ႕ ပတ္၀န္းက်င္တြင္ ေနထိုင္ၾကပါသည္။ ယင္းမွအစျပဳ၍ ရခုိင္ျပည္နယ္မွာ မူဆလင္ဘာသာ၀င္မ်ား အေျခခ် ေနထိုင္ခဲ့ၾကပါသည္။ မိမိကိုယ္မိမိ ရိုဟင္ဂ်ာဟု ေႂကြးေၾကာ္ ေနသူမ်ားမွာ ၁၈၂၅-ေနာက္ပိုင္း ျမန္မာျပည္ကို အဂၤလိပ္တို႔ သိမ္းပိုက္ၿပီးမွ ၀င္ေရာက္လာေသာ မူဆလင္ဘာသာ ကိုးကြယ္သည့္ စစ္တေကာင္း ေတာင္တန္းေန မူဆလင္ဘဂၤလီလူမ်ိဳးမ်ားျဖစ္သည္။
၁၈၂၅-တြင္ ရခိုင္ျပည္နယ္၌ မူဆလင္ဦးေရ ၃၀,၀၀၀ ရွိခဲ့ရာမွ ၁၉၃၀ ျပည့္တြင္ ၂၁၇၈၀၀-ရွိခဲ့ရာ ၿဗိတိသွ်အစိုးရက မူဆလင္ဦးေရ တိုးလာမႈကိစၥကို စိုးရိမ္လာေသာေၾကာင့္ အေျခအေန စံုစမ္းရန္ ၁၉၃၉ ၌ စံုစမ္းေရးေကာ္မရွင္တခု ဖြဲ႔စည္းေပးခဲ့သည္။ ေကာ္မရွင္က မူဆလင္ဦးေရ အတားအဆီးမရွိ တိုး၀င္လာမႈကို မဟန္႔တားပါက ေနာင္အခါ၌ လူမ်ိဳးေရး ပဋိပကၡမ်ား ျဖစ္ႏိုင္ေၾကာင္း အစီရင္ခံခဲ့ေသာ္လည္း ဒုတိယ ကမၻာစစ္ေၾကာင့္ မည္သို႔မွ် မလုပ္ႏိုင္ခဲ့ေပ။ အစီရင္ခံသည့္ အတိုင္းပင္ ၁၉၄၂-တြင္ ကုလား-ရခိုင္အဓိကရုဏ္း ျဖစ္ခဲ့ေလသည္။ ေမာင္ေတာၿမိဳ႔နယ္ရွိ ရခိုင္ရြာအားလံုး ဖ်က္ဆီးခံရသည္။ ရခိုင္တခ်ိဳ႕မွာ အဂၤလိပ္ပိုင္နက္ ဒိန္နာဂ်္ပူသို႔ထြက္ေျပးခဲ့ၾကရသည္။

ယုတ္မာသည့္စီမံကိန္းႏွင့္လုပ္ရပ္

၁၉၄၂-ဂ်ပန္မ်ာ း၀င္လာေသာအခါ ရခိုင္မ်ားကို သတ္ျဖတ္ခဲ့ေသာ ကုလားအဖြဲ႔သည္ ဘာသာေရး အသြင္ေျပာင္းကာ ဂ်ေမယာတူ အိုလမာအသင္းကို ဖြဲ႔စည္းၾကသည္။ အဖြဲ႔ဥကၠ႒မွာ အံုေမာ္မ်ာ (ဘီေအဘီအယ္လ္) ျဖစ္သည္။ အုံေမာ္မ်ားအဖြဲ႔သည္ ပါကစၥတန္မွ ေအာ္လနာမူဟာ မတ္ မူဇဟတ္ခန္ႏွင့္ ေမာ္နာအီျဗာဟိန္းတို႔ကိုေခၚ၍ မူဂ်ာဟိန္းအဖြဲ႔ ဖြဲ႔စည္းၾကသည္။ ရခိုင္ျပည္နယ္ ကို ျမန္မာႏိုင္ငံမွ ခြဲထြက္ၿပီး ဘဂၤလားေဒရွ္ႏိုင္ငံသို႔ ထည့္သြင္းေရး အစီစဥ္ပင္ျဖစ္သည္။ စစ္ေရးအရ မိမိတုိ႔ျမန္မာစစ္တပ္ႏွင့္ မယွဥ္ၿပိဳင္ႏိုင္ေသာ မူဂ်ာဟိန္းတို႔သည္ အျခား တိုင္းရင္းသားမ်ားနည္းတူ အခြင့္အေရးရလို၍ မစၥတာေဂၚဖားက ရိုဟင္ဂ်ာဟူေသာ လူမ်ိဳးသစ္တခု ကို ၁၉၅၀- စက္တင္ဘာလထုတ္ ဂါဒီးယန္းသတင္းစာတြင္ အသက္သြင္းခဲ့သည္။
သို႔ေသာ္ ၁၉၅၁- ဇြန္လတြင္ က်င္းပခဲ့ေသာ အလယ္သံေက်ာ္ မူဆလင္ညီလာခံကမူ ရိုဟင္ဂ်ာမဟုတ္ဘဲ ရခိုင္မူဆလင္လူမ်ိဳးဟု ေခၚေ၀ၚရန္ ဆံုးျဖတ္ခဲ့ၾကသည္။ ရခိုင္တုိင္းရင္းသားတို႔ က ငါတို႔ရခိုင္ျပည္နယ္တြင္ မူဆလင္ဘာသာ၀င္ မရွိဟု ေျပာလာၾကေသာအခါ ရိုဟင္ဂ်ာဘက္သို႔ ေဖါက္ထြက္ရန္ ထြက္ေပါက္ရွာလာၾကသည္။ ၁၉၆၀-ပတ္၀န္းက်င္တြင္ ရိုဟင္ဂ်ာသတင္းစာ၊ ရန္ကုန္တကၠသိုလ္ ရိုဟင္ဂ်ာေက်ာင္းသား အသင္းထိ လႈပ္ရွားလာခဲ့ၾကသည္။ ၁၃၊ ၅၊ ၈၈ - ေန႔က ေမာင္ေတာၿမိဳ႕နယ္တြင္ အလြန္ ေၾကာက္မက္ဖြယ္ေကာင္းေသာ ကုလားလႈပ္ရွားမႈတခု ျဖစ္ပြားခဲ့သည္။ ကုလား ၅၀၀၀၀-ခန္႔သည္ ေမာင္ေတာၿမိဳ႕ကို အရပ္ရွစ္မ်က္ႏွာမွ ၀ိုင္းၿပီးဟစ္ေအာ္ေႂကြးေၾကာ္ မီးရိႈ႕သတ္ျဖတ္ရန္ ခ်ီတက္လာ ခဲ့ၾကသည္။
လႈပ္ရွားမႈမွာ ညေနရွစ္နာရီခြဲမွ ေနာက္တေန႔နံနက္ ၃-နာရီခြဲအထိၾကာခဲ့သည္။ သူတို႔ ဘာသာစကားျဖင့္ ဘုရားသခင္ အလိုက် တိုက္ပြဲ၀င္ၾက၊ လူမ်ိဳးျခား ဘာသာျခားေတြကို သတ္ျဖတ္ၾက၊ ဒီလုိသတ္ျဖတ္မွ ငါတုိ႔အလႅာသခင္ရဲ႕ အလုိၾကျဖစ္မွာပဲ၊ မင္းတို႔ ျမန္မာျပည္ကုိ ငါတို႔ျပည္ ျဖစ္ရမည္ဟူ၍ ဟစ္ေအာ္ၾကၿပီး ဗုဒၶဘာသာ၀င္ဗမာႏွင့္ ရခုိင္တုိ႔ကို သတ္ျဖတ္ႏွိပ္စက္ၾကေလသည္။၁၉၄၂-မတိုင္မွီက ေမာင္ေတာၿမိဳ႕နယ္အတြင္း တည္ရွိခဲ့ေသာ ရခိုင္ရြာေပါင္း ၁၉၅-ရြာမွာ ၁၉၉၂ တြင္ ၄၆-ရြာသာ က်န္ပါေတာ့သည္။ က်န္ရြာမ်ားအား မူဆလင္မ်ားက လူဦးေရအသာစီးရမႈျဖင့္ သိမ္းပိုက္ခဲ့ၾကပါသည္။ ဤသည္မွာ ရိုဟိန္ဂ်ာဆို သူမ်ားေပၚေပါက္လာပံု သမိုင္းအက်ဥ္းျဖစ္သည္။
လိမ္လည္ျခင္းႏွင့္ဟန္ေဆာင္ျခင္းေနာက္ကြယ္မွ
ရိုဟိန္္ဂ်ာဟူေသာ အသံသည္ ၁၉၈၈ လူထုအံု-ႂကြမႈႏွင့္ ၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲေနာက္ပိုင္း ေအာ္ႀကီးဟစ္က်ယ္ ထြက္ေပၚလာမႈႏွင့္အတူ “ရုိဟိန္္ဂ်ာအမည္ခံ” ဘဂၤလီမူဆလင္မ်ား၏ စတန္႔ထြင္ လုပ္ဇာတ္ခင္းမွဳမ်ားလည္း Media မ်ားမွတဆင့္ ပလူပ်ံထြက္ေပၚလာပါသည္၊၊ မိမိတို႔၏သမိုင္းမွန္၊ ျဖစ္ရပ္မွန္မ်ားကို ဖုန္းကြယ္၍ သမိုင္းလိမ္၊ ျဖစ္ရပ္လိမ္မ်ား အစားထုိး တင္ျပကာ “ရုိဟိန္္ဂ်ာ” အမည္ကိုသံုး၍ လူမ်ဳိးသစ္ဖန္တီးေရးႏွင့္ ႏုိင္ငံသစ္ ထူေထာင္ေရး လုပ္ငန္း မ်ားစနစ္တက် အကြက္ခ် လုပ္ကိုင္လာၾကပါသည္၊၊
၁၉၉၀ ေရြးေကာက္ပြဲတြင္ ရိုဟိန္္ဂ်ာအမည္သံုး၍ ေရြးေကာက္ပြဲ၀င္ခဲ့မႈ မရွိခဲ့ေပ။ ၁၉၈၈ လူထု အံုႂကြမႈတြင္လည္း ရိုဟိန္ဂ်ာအမည္ အသံုးမျပဳခဲ့ၾကေပ၊၊ ၁၉၉၁-တြင္ မူဆလင္အမ်ားအျပား ဘဂၤလားေဒ့ရွ္သို႔ ထြက္ေျပးခိုင္းၿပီး ယင္းဘဂၤလားေဒ့ရွ္ရွိ ဆင္းရဲသားမ်ား၊ အေျခမဲ့အေနမဲ့မ်ားႏွင့္ ပူးေပါင္းကာ ျမန္မာစစ္သားမ်ားက ႏွိပ္စက္ ညႇင္းပမ္းမႈေၾကာင့္ လူ (၂၀၀၀၀၀) ေက်ာ္ထြက္ေျပး ရေၾကာင္း လိမ္ညာစာရင္းျပကာ ရိုဟိန္ဂ်ာ အမည္ကို ကမၻာေက်ာ္ေအာင္နည္းမ်ဳိးစံု လုပ္ႀကံဖန္တီး လာၾကပါသည္။
၁၉၉၀-တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံသားအျဖစ္ အသိအမွတ္ျပဳခံထားရေသာ မူဆလင္မ်ားအား ေရြးေကာက္ပြဲ၀င္ ခြင့္ျပဳခဲ့သည္ကို ရိုဟိန္္ဂ်ာအမည္ျဖင့္ ေရြးေကာက္ပြဲ၀င္ခဲ့ရသလိုလို လိမ္လည္ လွည့္ျဖားလာၾကပါသည္။ ဘာသာေရးအစြန္းေရာက္တခ်ဳိ႕၏ ဤကဲ့သို႔ လုပ္ႀကံဖန္တီးမႈမ်ား အစပိုင္းတြင္ ေအာင္ျမင္သေယာင္ေယာင္ ရွိခဲ့ေသာ္လည္း ေနာက္ပိုင္းတြင္ တိမ္ေကာလာၿပီ ျဖစ္သည္။

သနားလုိ႔အရိပ္ေပး၊အခက္ခ်ိဳးသည့္မြတ္ဆလင္

အဂၤလိပ္အုပ္ခ်ဳပ္မႈ လက္ေအာက္၌ လယ္ကူလီမ်ားအျဖစ္ ရခိုင္ျပည္နယ္သို႔ လာေရာက္လုပ္ကိုင္ လာခါစ၌ စီးပြားေရးႏွင့္ ဘ၀ရပ္တည္ေရး ရည္မွန္းခ်က္သာ ရွိၾကသျဖင့္ ေဒသခံဗုဒၶဘာသာ၀င္ ရခိုင္မ်ားက လူသားခ်င္းစာနာ၍ အမွတ္မထင္ လက္ခံထားခဲ့ၾကသည္။ ေနာက္ပိုင္း ဘဂၤလားေဒသမွ ရခိုင္ျပည္နယ္ဘက္သို႔ ယင္းဘဂၤလီမူဆလင္မ်ား မတရားလိမ့္ ၀င္လာမႈေၾကာင့္ အဂၤလိပ္အစိုးရ ကိုယ္တိုင္ စိုးရိမ္၍ လူဦးေရစာရင္း စစ္တမ္းမ်ား လုပ္လာခဲ့ရသည္၊၊ ရခိုင္ျပည္နယ္၌ လူဦးေရအလံုးအရင္းျဖင့္ အေျခခ်ေနထိုင္ခြင့္ရၿပီးေနာက္ ဘာသာေရး အစြန္းေရာက္မ်ားႏွင့္ နယ္ေျမခ်ဲ႕ထြင္ေရး မူဆလင္ ေခါင္းေဆာင္မ်ား ႏုိင္ငံေရးဘက္ သို႔ ဦးတည္လႈပ္ရွားလာခဲ့ၿပီး သူတို႔ကိုသူတို႔ ေဒသခံတိုင္းရင္းသား၊ ရိုဟိန္ဂ်ာမ်ားျဖစ္ေၾကာင္း လိမ္လည္လွည့္ျဖား တင္ျပလာၾကပါသည္။
စစ္တေကာင္းေဒသမွ ယင္းဘဂၤလီ မူဆလင္မ်ားသည္ ယေန႔ထက္ထိလည္း ျမန္မာ ျပည္ထဲသုိ႔ နည္းမ်ိဳးစံု ခိုး၀င္ေနၾကရံုသာမက အာဏာပိုင္မ်ားအား လာဘ္ထိုး၍ ရခိုင္တုိင္းရင္းးသားတုိ႔၏ စီးပြားေရးကုိ ခ်ဳပ္ကိုင္ဖို႔ ႀကိဳးစားေနၾကသည္ကို ေတြ႕ရွိရပါသည္။ အစပိုင္းတြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံရွိ အျခားတိုင္းရင္းသားမ်ားက ရိုဟိန္ဂ်ာအမည္ႏွင့္ သူတို႔ႏိုင္ငံေရး အရတိုက္ပြဲ၀င္မႈကို လက္ခံရန္ ရခိုင္တို႔အား ဖိအားေပးမႈမ်ား ရွိခဲ့သည္။ ႏိုင္ငံတကာ NGO မ်ားမွလည္း လူ႕အခြင့္အေရး ရွုေထာင့္မွေန၍ ရိုဟိန္္ဂ်ာ ဆိုသူမ်ားအား အသိအမွတ္ျပဳမႈမ်ား ရွိလာသည္သာမက ရခိုင္တို႔အားလည္း ရိုဟိန္ဂ်ာအမည္ႏွင့္ ႏုိင္ငံေရး အရတိုက္ပြဲ၀င္မႈမ်ားကို အသိအမွတ္ျပဳကာ ရိုဟိန္ဂ်ာဆိုသူမ်ားႏွင့္ လက္တြဲတိုက္ပြဲ၀င္ရန္ နည္းမ်ဳိးစံု ဖိအားေပးမႈမ်ား လုပ္လာခဲ့ပါသည္၊၊ ေနာက္ပိုင္း ျမန္မာႏိုင္ငံ ေဒသခံတိုင္းရင္း သားမ်ားက သူတို႔၏ လိမ္လည္ျခင္းႏွင့္ ဟန္ေဆာင္မႈမ်ားကို သိလာရ ေသာအခါ ရိုဟိန္ဂ်ာအမည္ႏွင့္တကြ သူတို႔၏ ႏိုင္ငံေရးအရ ရပ္တည္ တိုက္ပြဲ၀င္မႈမ်ားကိုပါ လံုး၀ အသိအမွတ္မျပဳ ျဖစ္လာၾကသည္၊၊ ယင္းရုိဟိန္ဂ်ာ အမည္ခံမ်ားသည္ ရခိုင္ျပည္နယ္မွ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံသို႔ ထြက္ေျပးျခင္း၊ ဘဂၤလားေဒ့ရွ္ႏိုင္ငံႏွင့္ ရခိုင္ျပည္မွ ထိုင္းႏိုင္ငံႏွင့္ မေလးရွားႏုိင္ငံသို႔ ေလွစီးဒုကၡသည္ပံုစံမ်ဳိးျဖင့္ အလံုးအရင္းျဖင့္ ၀င္ေရာက္ျခင္းမ်ား ျပဳလုပ္လ်က္ ယင္းႏိုင္ငံမ်ား၌လည္း လူမႈေရးႏွင့္ ဘ၀ရပ္ တည္ေရးအပါအ၀င္ ႏုိင္ငံေရးအရ ေႂကြးေၾကာ္တိုက္ပြဲ၀င္မႈမ်ား ျပဳလုပ္လာၾကပါသည္။
Myanmar Express