ကေလးအလုပ္သမား ကိစၥ ILO ႏွင့္ သေဘာတူ စာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္ဆိုမည္

ျမန္မာအစိုးႏွင့္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ အလုပ္သမားအဖြဲ႕ (ILO) တုိ႔ ပူးေပါင္းၿပီး ေအာက္တုိဘာလတြင္ ကေလးအလုပ္သမား ကိစၥႏွင့္ ပတ္သတ္၍ သေဘာတူ စာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္ဆိုမည္ျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။

ျမန္မာအစိုးရႏွင့္ ILO သေဘာတူညီခ်က္ ၁၈၂ ခ်က္တြင္ ပါ၀င္သည့္ ကေလးအလုပ္သမား ျပႆနာ သေဘာတူညီခ်က္ကို အတည္ျပဳ လက္မွတ္ေရးထုိးရန္ ေၾကညာခဲ့ၿပီး ျဖစ္ေၾကာင္း၊ စာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္ဆုိျခင္းအာျဖင့္ ႏိုင္ငံ၏ စီးပြားေရး၊ ႏိုင္ငံေရးဆိုင္ရာ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ လုပ္ငန္းစဥ္မ်ား၊ ႏိုင္ငံရပ္ျခားမွ ကေလးအလုပ္သမား ျပသာနာမ်ား အျပင္ တျခား ကေလးအလုပ္သမား ျပသာနာမ်ားကိုပါ ေျဖရွင္းႏုိင္မည္ ျဖစ္ေၾကာင္း ILO ဆက္သြယ္ညိႇႏႈိင္းေရး အရာရွိ ရန္ကုန္ဌာေန ကိုယ္စားလွယ္ Steve Marshall က ဧရာ၀တီသို႔ ေျပာသည္။

“ကေလး အလုပ္သမားေတြ အလုပ္ခြင္မွာ အခ်ိန္ျပည့္နီးပါး အလုပ္လုပ္ေနရေတာ့ စိတ္ပိုင္းဆုိင္ရာနဲ႔ ရုပ္ပိုင္းဆိုင္ရာ နာၾကင္မႈ
ျဖစ္ေပၚတာေတြ၊ ႏိုင္ငံေတာ္အစိုးရ ကတိျပဳထားတဲ့အတိုင္း တရားမ၀င္ ကေလးအလုပ္သမား ေတြကို ILOနဲ႔ တျခား ကာကြယ္ေပးႏိုင္တဲ့ စည္းမ်ဥ္း ဥပေဒအရ စဥ္းစားေပးသင့္တယ္။ ကေလးေတြကို လုပ္ငန္းကေန ဆြဲထုတ္မႈနဲ႔ ကေလးေတြကို ခိုင္းေစတဲ့ သူေတြကို အျပစ္ေပးရမယ္ဆုိတာ ပါ၀င္ပါတယ္” ဟု Steve Marshall က ဆိုသည္။

မိသားစု စား၀တ္ေနေရး အဆင္မေျပမႈမ်ား၊ ပညာေရး မလိုက္နာႏုိင္သည့္ ကေလးမ်ား၊ ဘ၀ ရပ္တည္မႈေၾကာင့္ အလုပ္ ရွားေနသည့္ ကေလးမ်ား အမ်ိဳးမ်ိဳး ရွိေနသည့္ကို အစိုးရ၊ ILO ႏွင့္ တျခား အဖြဲ႕အစည္းမ်ား ပူးေပါင္းၿပီး ျပႆနာကို ေျဖရွင္းေပးျခင္း အားျဖင့္ ႏိုင္ငံေရး၊ စီးပြားေရး၊ အေဆာက္အအံုမ်ား တိုးတက္ၿပီး ဆင္းရဲမႈမ်ား ေလ်ာ့က်သြားမည္ ျဖစ္ေၾကာင္း၊လုပ္ငန္းခြင္ ၀င္ေရာက္ေနသည့္ ကေလးမ်ား အေျခအေန တိုးတက္ေစရန္ ေထာက္ပံ့ေပးဖုိ႔ လုိအပ္ေၾကာင္း ၎က
ထပ္မံဆုိသည္။

ILO ႏွင့္ ျမန္မာအစိုးရတုိ႔၏ ကေလးအလုပ္သမား သေဘာတူညီခ်က္ စာခ်ဳပ္ႏွင့္ ပတ္သတ္ၿပီး ၿငိမ္းခ်မ္းေရးႏွင့္ ပြင့္လင္း လူမႈအဖြဲ႕အစည္းမွ အလုပ္သမား အေရးကို ကူညီေဆာင္ရြက္ ေပးေနသည့္ မသက္သက္ေအာင္က “ကေလး အလုပ္သမား ေလးႏွစ္ပေပ်ာက္ေရး စာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္မယ္လို႔ ၾကားပါတယ္။ ကေလး အလုပ္သမားဆုိတာ မိသားစု စား၀တ္ေနေရး အဆင္မေျပမႈေၾကာင့္ ျဖစ္လာတယ္ ဆိုေတာ့ သူတို႔ မိသားစုေတြ ေျပလည္ႏိုင္ေအာင္ လုပ္မယ္ဆုိရင္ အဆင္ေျပမွာပါ။ သူတို႔ မိသားစု စား၀တ္ေနေရး အဆင္မေျပမႈေတြကို လုပ္မေပးဘဲ ကေလးေတြကို အလုပ္ကေန ထုတ္မယ္ဆုိရင္ေတာ့ မေကာင္းတဲ့ ေနရာေတြ ေရာက္သြားႏိုင္ပါတယ္” ဟု ဧရာ၀တီသို႔ေျပာသည္။

အစုိးရႏွင့္ ILO ပူးေပါင္းကာ ကေလးအလုပ္သမား မ်ား၏ မိသားစု၀င္မ်ားကို အေသးစား အလုပ္အကိုင္ လုပ္ေဆာင္ႏိုင္ရန္ စီမံ ေဆာင္ရြက္ေပးၿပီး ကေလးမ်ားအတြက္ ေရွရွည္ ရပ္တည္ေရးအတြက္ အသက္ေမြး ၀မ္းေက်ာင္းေရး လုပ္ငန္းမ်ား ေဆာင္ရြက္ ေပးေစခ်င္ေၾကာင္း၊ သို႔မွသာ ကေလးငယ္မ်ား၏ ပညာေရး၊ အသိဉာဏ္ ဖြ႔ံၿဖိဳးလာေစရန္ ေက်ာင္းတက္ႏိုင္ေရးအတြက္ ျပဳလုပ္ ေပးသင့္ေၾကာင္း၊ ကေလးငယ္မ်ား လုပ္ငန္းခြင္တြင္ အခ်ိန္ကုန္ဆံုး မႈမ်ားေၾကာင့္ တုိင္းျပည္ကိုပါ ထိခို္က္ႏိုင္ေၾကာင္းမသက္သက္ေအာင္က ဆုိသည္။

“ကေလး အမ်ားစုက မိသားစု စား၀တ္ေနေရး အတြက္ အလုပ္လုပ္ေနၾကတာပါ။ အဲဒီမွာ ကေလးနဲ႔ အလုပ္ရွင္ ျပႆနာ ေတြက အမ်ားႀကီး ျဖစ္ၾကတယ္။ အားလံုးက အလုပ္ရွင္ေတြ ဘက္မွာပဲ ရွိတယ္။ ကေလးေတြကို ကာကြယ္ေပးဖို႔ ဘယ္သူမွ မလုပ္ေပးၾကဘူး။ ကေလး အလုပ္သမားနဲ႔ ပတ္သတ္ၿပီး သေဘာတူ စာခ်ဳပ္ ခ်ဳပ္မယ္ဆိုရင္ ကေလးေတြကို ဘယ္လုိ ကာကြယ္ေပးမွာလဲ ဆိုတဲ့အခ်က္ အလုပ္လုပ္ေနတဲ့ ကေလးေတြ သိဖို႔ အေရးႀကီးပါတယ္” ဟု ဧရာ၀တီတိုင္း က်ံဳေပ်ာ္ ၿမိဳ႕နယ္တြင္ ကေလးသူငယ္ အခြင့္အေရးႏွင့္ ပတ္သတ္ၿပီး လုိက္ပါေဆာင္ရြက္ ေပးေနသည့္ ဦးမန္းေတာင္စိန္က ေျပာသည္။

ကေလး အလုပ္သမားမ်ားသည္ အလုပ္ရွင္မ်ား၏ ညဥ္းပမ္းႏွိပ္စက္မႈ နည္းမ်ိဳးစံု ခံေနရေသာ္လည္း တုိင္ၾကားရန္ အတြက္ ခက္ခဲေနၾကေၾကာင္း၊ အသိဉာဏ္ မဖြံ႔ၿဖိဳးမႈေၾကာင့္ မည္သူ႔ထံ တုိင္ၾကားရမည္ကို မသိရွိေၾကာင္း၊ အလုပ္ရွင္ႏွင့္ ကေလးမ်ား အၾကား ျပႆနာ တက္လွ်င္ ကေလးငယ္မ်ားသာ ခံစားေနရသျဖင့္ စိတ္ေ၀ဒနာ ခံစားရၿပီး အရာရာကို ေၾကာက္စိတ္ ျဖစ္ေနခဲ့ေၾကာင္း ဦးမန္းေတာင္စိန္က ဆုိသည္။

ILO ၏ အဓိပၸာယ္ သတ္မွတ္ခ်က္တြင္ အသက္ ၁၈ ႏွစ္ေအာက္အရြယ္ အလုပ္လုပ္ပါက ကေလး အလုပ္သမား အျဖစ္ သတ္မွတ္ၿပီး ယင္း ကေလး အလုပ္သမားမ်ားသည္ မိဘ၏ ခြင့္ျပဳခ်က္ရရွိၿပီး ၎တို႔၏ ေက်ာင္းခ်ိန္ ျပင္ပတြင္ ပညာေရးကို မထိခုိက္ေစဘဲ မိသားစုအတြက္ အေထာက္အပံ့ ရ၍ေသာ္လည္းေကာင္း၊ ကေလးအတြက္ မုန္႔ဖိုးရွာသည့္ အေနျဖင့္ ေသာ္လည္းေကာင္း အလုပ္လုပ္ႏိုင္ေၾကာင္း၊ သုိ႔ရာတြင္ ၎တုိ႔ အလုပ္လုပ္သည့္ ပတ္၀န္းက်င္သည္ ကေလးမ်ားအတြက္ က်န္းမာေရး ထိခိုက္သည့္ ေနရာ၊ ကေလးအရြယ္ႏွင့္ မတန္တရာ ခုိင္းေစသည့္ေနရာ မျဖစ္သင့္ေၾကာင္း၊ထုိ႔အျပင္ ႀကီးျပင္းလာသည့္ အခ်ိန္တြင္ ပတ္၀န္းက်င္အတြက္ အက်ိဳးေက်းဇူး ျဖစ္ထြန္းေစသည့္ စိတ္ဓာတ္ ပ်က္ျပားေစေသာအလုပ္မ်ိဳးကို ကေလး အလုပ္သမားမ်ားအား မခိုင္းေစသင့္ေၾကာင္း ေဖာ္ျပပါရွိသည္။

ျမန္မာႏုိင္ငံ အလုပ္သမား ၀န္ႀကီး ဌာန ညႊန္ၾကားေရးမႉးခ်ဳပ္ ဦး၀င္းရွိန္ကလည္း အသက္ ၁၅ ႏွစ္ေအာက္ ကေလး အလုပ္သမားမ်ားကို တေန႔ ၄ နာရီထက္ပို၍ အလုပ္မခိုင္းသင့္ေၾကာင္း၊ ခိုင္းေစမႈမ်ား ျပဳလုပ္ပါက ၁၉၅၁ ခုႏွစ္ အလုပ္သမား အက္ဥပေဒ အရ ျပဌာန္းထားခဲ့ၿပီး ျဖစ္ကာ ေဖာက္ဖ်က္ပါက အလုပ္ရွင္အား ဒဏ္ေငြ က်ပ္ ၅၀၀ ႏွင့္ ေထာင္ဒဏ္ ျပစ္မႈမ်ား က်ခံေစရမည္ဟု ေျပာၾကားခဲ့သည္။

ဧရာ၀တီ