Pills and ovarian cancer ကိုယ္ဝန္တားေဆးနဲ႔ မ်ိဳးဥအိမ္-ကင္ဆာ

Pills lower ovarian cancer risk ကိုယ္ဝန္တားေဆးဟာ မ်ိဳးဥအိမ္-ကင္ဆာ ျဖစ္မွာကို ေလွ်ာနည္းေစတယ္

Combined oral contraceptive pill ေဟာ္မုန္း ၂ မ်ိဳးတြဲပါတဲ့ လူအမ်ားဆံုးသံုးေနၾကတဲ ကုိယ္ဝန္တား (တေန႔ ၁ လံုး၊ တလ ၂၈ လံုး) စားေဆးကို ေလ့လာခ်က္ကေန ထြက္လာတဲ့ ေနာက္ထပ္ ရလဒ္တခုျဖစ္ပါတယ္။ ၁ဝ ႏွစ္ေသာက္ခဲ့တဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ Ovarian cancer မ်ိဳးဥအိမ္-ကင္ဆာ ျဖစ္မွာကို ထက္ဝက္ သက္သာတာ ေတြ႔ရတယ္လို႔ ၂၅-၁ဝ-၂ဝ၁၁ ေဆးပညာသတင္းအရ သိလာရပါတယ္။

ဒါေပမဲ့ Breast cancer ရင္သား-ကင္ဆာ ျဖစ္တာေတာ့ ပိုမ်ားေစႏိုင္တယ္။ ကုိယ္ဝန္တားေဆး ၁ဝ ႏွစ္တာ ေသာက္ခဲ့တဲ့ အမ်ိဳးသမီးေပါင္း တသိန္းထဲမွာ ရင္သား-ကင္ဆာ ပိုျဖစ္တာ အေယာက္ ၅ဝ ပိုျပီး၊ မ်ိဳးဥအိမ္-ကင္ဆာ ျဖစ္တာ ၁၂ ေယာက္ ေလွ်ာ့နည္းတာ ေတြ႔ရတယ္။

အရင္ သုေတသနေတြက ေဟာ္မုန္း အေျပာင္းအလဲေတြ ျဖစ္ေစၾကတဲ့ ကိုယ္ဝန္-တားေဆးေတြနဲ႔ ကိုယ္ဝန္ ေဆာင္တာေတြဟာ ကင္ဆာနဲ႔ ဘယ္လို ဆက္စပ္သလဲ ဆိုတာေတြကို ေလ့လာခဲ့တယ္။

(နယူးကပ္စ္တယ္လ္) တကၠသိုလ္၊ ေျမာက္ပိုင္း ကင္ဆာ သုေတသနဌာနက ေဒါက္တာ အဒ္မြန္ဆန္ကေနေျပာတာက "ဒီေတြ႔ရွိခ်က္ကေန အမ်ိဳးသမီးေတြကို ပိုျပီး သိေစလိုက္တာက တားေဆးေတြဟာ ကိုယ္ဝန္ကို တားေပးႏိုင္တာအျပင္ မ်ိဳးဥအိမ္-ကင္ဆာ ျဖစ္မွာကို ပါ နည္းေစတယ္။ ဒါေပမဲ့ ရင္သား-ကင္ဆာ ျဖစ္ေစႏိုင္တာနဲ႔ေတာ့ ခ်ိန္ဆရပါလိမ့္မယ္။"

ဒီေလ့လာမႈဟာ European Prospective Investigation of Cancer (EPIC) မွာ စာရင္းသြင္းျပီး အမ်ိဳးသမီး စုစုေပါင္း ၃ သိန္းေက်ာ္ကို ျပဳလုပ္ခဲ့တာပါ။ တားေဆးထဲမွာ Oestrogen (အီစထိုဂ်င္) နဲ႔ Progestogen (ပရိုဂ်က္စတိုဂ်င္) ေဟာ္မုန္း ၂ မ်ိဳးပါတယ္။ ဒီေဆးမ်ိဳး ၁ဝ ႏွစ္ၾကာသံုးသူေတြမွာ ေဆး ၁ ႏွစ္ေလာက္သာ သံုးသူေတြထက္ မ်ိဳးဥအိမ္-ကင္ဆာ ျဖစ္ေစမွာ နည္းၾကတာေတြ႔ရတာ ျဖစ္ပါတယ္။ ေလ့လာသူေတြ ေျပာတာထဲမွာ ေနာက္တခ်က္က ကိုယ္ဝန္ေဆာင္၊ ကေလး ေမြးရရင္လဲ မ်ိဳးဥအိမ္-ကင္ဆာ ျဖစ္မဲ့ အခြင့္အလမ္းကိုပါ နည္းေစတယ္။ ကေလးမ်ားေလး၊ နည္းေလ။

ဒါေပမဲ့ ကေလးႏို႔တိုက္တာနဲ႔ ဆက္စပ္မႈကိုေတာ့ အေထာက္အထား မေတြ႔ဘူးလို႔လဲ အခုသုေတသီေတြက ဆိုပါတယ္။ တျခား ေလ့လာမႈေတြ႕ေတာ့ အဲလိုျဖစ္ေစႏိုင္တယ္လို႔ ေတြ႔ထားပါတယ္။

Ovarian cancer မ်ိဳးဥအိမ္-ကင္ဆာဟာ အျဖစ္မနည္းပါ။ (ယူေက) မွာ ႏွစ္တိုင္း ၆၅ဝဝ ေယာက္ ေတြ႔ေနရပါတယ္။ ဆရာဝန္ေတြက အသက္အရြယ္၊ မ်ိဳးဗီဇခ်ိဳ႕ယြင္းခ်က္၊ လူအလြန္ဝတာ၊ ေဆးလိပ္ေသာက္တာစတဲ့ အေၾကာင္းတရားေတြနဲ႔ ဆက္စပ္မယ္လို႔ ယူဆၾကတယ္။

(ေအာက္စ္ဖို႔ဒ္) တကၠသိုလ္က ကင္ဆာသုေတသနဌာနက Naomi Allen ေျပာတာကေတာ့ မ်ိဳးဥအိမ္-ကင္ဆာ ဆိုတာ သိေအာင္လုပ္ရတာ မလြယ္ဘူး။ ဒါ့ေၾကာင့္ အမ်ိဳးသမီးေတြကို အသက္ကယ္ဘို႔ရာ မျဖစ္ေအာင္ ကာကြယ္တာက ပိုအေရးၾကီးတယ္။ ဒီေတြ႔ရွိခ်က္က အေရးပါပါတယ္။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ အမ်ိဳးသမီးေတြဟာ တားေဆး ေသာက္ရတာနဲ႔ ကေလးယူရတာ ၂ မ်ိဳးလံုးကေန မ်ိဳးဥအိမ္ကင္ဆာျဖစ္မွာကို နည္းေစတယ္လို႔ မသိၾကလို႔ပါဘဲ။

အဲဒီဌာနက က်န္းမာေရး သတင္းဌာနက Sara Hiom ေျပာတာက "မ်ိဳးဥအိမ္-ကင္ဆာကို ေစာေစာသိရင္ ေစာေစာ ကုသတာ ေကာင္းပါတယ္" လို႔။ ဗိုက္ေအာက္ေနရာမွာ နာတာ၊ ဗိုက္ေဖါင္းလာတာ၊ အစာမေက်သလိုေနတာ၊ အစာမ်ားမ်ား စားမရတာ၊ ဗိုက္ကယ္ေနတာဆိုတာေတြျဖစ္ရင္ သတိထားရပါမယ္။ ဒီလကၡဏာေတြ စျဖစ္လာမယ္၊ ၾကာလဲၾကာမယ္ဆိုရင္ ေႏွးမေနပါနဲ႔ ေဆးစစ္ပါ။ ေနာက္ သုေတသနသစ္တခု အဆိုအရ ကိုယ္ဝန္တား စားေဆးသစ္ေတြဟာ ေသြးခဲေစတာ ပိုျဖစ္ေစႏိုင္တယ္။ ဒိန္းမတ္ႏိုင္ငံ (ကိုပင္ေဟဂင္) တကၠသိုလ္က သုေတသန လုပ္သူေတြရဲ႕ ေတြ႔ရွိခ်က္အရ တားေဆးေတြထဲမွာ Drospirenone, Desogestrel နဲ႔ Gestodene ေတြပါေနရင္ ေသြးခဲေစဘို႔ရာ ႏွစ္ဆျဖစ္ႏိုင္တယ္။ လက္ရွိ သံုးေနၾကတား Levonorgestrel နဲ႔ ယွဥ္ေျပာတာ ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒါေတြကေတာ့ Ecee2 အပါအဝင္ အမ်ိဳးမ်ိဳးေသာ အေရးေပၚ ကိုယ္ဝန္တားေဆးေတြနဲ႔ Contraceptive implant ကိုယ္ဝန္တား အေရျပားေအာက္ ထားရတဲ့ပစၥည္း ျဖစ္တယ္။

အခ်က္အလက္ေတြ -
- ေဟာ္မုန္း ၂ မ်ိဳးပါ ကိုယ္ဝန္တား စားေဆး ၁ ႏွစ္အထိသာေသာက္သူ အမ်ိဳးသမီး တသိန္းထဲမွာ မ်ိဳးဥအိမ္-ကင္ဆာျဖစ္ႏိုင္တာ ၂၈ ေယာက္ရွိတယ္။
- ေဟာ္မုန္း ၂ မ်ိဳးပါ ကိုယ္ဝန္တား စားေဆး ၁ဝ ႏွစ္အနည္းဆံုးေသာက္သူ အမ်ိဳးသမီး တသိန္းထဲမွာ မ်ိဳးဥအိမ္-ကင္ဆာျဖစ္ႏိုင္တာ ၁၅ ေယာက္ရွိတယ္။
- ကိုယ္ဝန္ တခါမွမေဆာင္ဘူးတဲ့ အမ်ိဳးသမီး တသိန္းထဲမွာ မ်ိဳးဥအိမ္-ကင္ဆာျဖစ္ႏိုင္တာ ၃၄ ေယာက္ရွိတယ္။
- ကိုယ္ဝန္ အနည္းဆံုးတခါေဆာင္ဘူးတဲ့ အမ်ိဳးသမီး တသိန္းထဲမွာ မ်ိဳးဥအိမ္-ကင္ဆာျဖစ္ႏိုင္တာ ၂၄ ေယာက္ရွိတယ္။

၁၇-၈-၂ဝ၁၁ ေဆးပညာသတင္းတခုအရ မ်ိဳးဥအိမ္-ကင္ဆာကို ေသြးစစ္တာနဲ႔ သိႏိုင္စရာ အလားအလာ ရွိတယ္လို႔ ပါရွိတယ္။ အေမရိကန္ သုေတသနသမားေတြကေန မ်ိဳးဥအိမ္ကင္ဆာ လူနာရဲ႕ေသြးထဲမွာ Marker antibody (အင္တီေဘာ္ဒီ) တမ်ိဳးေတြ႔လာလို႔ ဒီလို ေျပာႏိုင္တာပါ။ ေနေကာင္းေနတဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြမွာ အဲဒါမရွိဘူး။ (ရွီကာဂို) Rush University Medical Center က အဖြဲ႔တခုကေန လုပ္တဲ့ စမ္းသပ္မႈ ျဖစ္ပါတယ္။

မ်ိဳးဥအိမ္-ကင္ဆာ (ဆဲလ္) ေတြရဲ႕ မ်က္ႏွာျပင္မွာ Mesothelin ကို ခုခံေပးမဲ့ (အင္တီေဘာ္ဒီ) ကို ေတြ႔ရွိလို႔ေျပာႏိုင္တာပါ။ စမ္းသပ္သူ အမ်ိဳးသမီးေတြထဲက ၁၅၂ ေယာက္က က်န္းမာသူေတြ၊ ၁ဝ၉ ေယာက္က ကေလးမရႏိုင္ေသးသူေတြ၊ ၂၈ ေယာက္က မ်ိဳးဥအိမ္ကင္ဆာရွိသူေတြနဲ႔ ၂၄ ေယာက္က ကင္ဆာမဟုတ္တဲ့ အက်ိတ္ရွိသူေတြ ျဖစ္ၾကတယ္။

ဒီ (အင္တီေဘာ္ဒီ) ဟာ မ်ိဳးဥအိမ္-ကင္ဆာ ရွိသူအမ်ားစုမွာေရာ မ်ိဳးဥအိမ္ေၾကာင့္ ကေလးမရႏိုင္ေသးသူေတြေရာ ေသြးထဲမွာ ရွိေနၾကတယ္။ က်န္းမာေနတဲ့ အမ်ိဳးသမီးေတြမွာေတာ့ မရွိပါ။ ကင္ဆာ မဟုတ္တဲ့ မ်ိဳးဥအိမ္ အလံုး ရွိသူေတြမွာလဲ မရွိၾကပါ။

အခုေတြ႔ရွိခ်က္က အေရးပါတယ္။ ဘာလို႔လဲဆိုေတာ့ မ်ိဳးဥအိမ္-ကင္ဆာကုိ ေစာေစာမသိႏိုင္တာမို႔ ေသဆံုးမႈႏွဳန္း ျမင့္ေနလို႔ပါဘဲလို႔ သုေတသန အဖြဲ႔ေခါင္းေဆာင္ ေဒါက္တာ (လူေဘာ္စကီ) ကေျပာပါတယ္။

ေကာက္ခ်က္ခ်ရရင္ ကိုယ္ဝန္တခါေဆာင္ဘူးသူရင္ အပ်ိဳၾကီးေတြထက္ မ်ိဳးဥအိမ္ကင္ဆာျဖစ္မွာ သက္သာတယ္။ လူအမ်ားသံုး၊ ေဟာ္မုန္း ၂ မ်ိဳးတြဲပါ၊ တေန႔ ၁ လံုး၊ တလမွာ ၂၈ လံုးေသာက္ရတဲ့ တားေဆးေတြက အေရးေပၚ တားေဆးေတြထက္ မ်ိဳးဥအိမ္ကင္ဆာ အျဖစ္နည္းတယ္။ ရင္သားကင္ဆာျဖစ္မွာေတာ့ ပိုမ်ားတယ္။

Dr. တင့္ေဆြ