Gout (2) ေဂါက္-ေရာဂါ (၂)

ကြ်န္ေတာ့္ရဲ ့ အဆစ္မ်ားသည္ အစားမွားတဲ့အခါ ေယာင္ရမ္းျပီးမခံႏုိင္ေအာင္ နာပါသည္။ ခရမ္းခ်ဥ္သီး၊ ပဲပင္ေပါက္ နဲနဲစားမိရင္ ျဖစ္ပါသည္။ အစားမွားတဲ့အခါ အထူးသျဖင့္ ေျခဖမိုးကအရိုး၊ ေျခမ်က္စိ၊ ေျခဖေနာင့္ ေယာင္လာျပီး အခံႏုိင္ေအာင္ နာပါသည္။ တခါတေလတေတာင္ဆစ္အရိုး၊ လက္ေကာက္ဝတ္အရိုးနဲ႔ ဒူးေခါင္းအရိုးတို႔ နာပါသည္။ အခုလိုဆိုးဆိုးဝါးဝါး ျဖစ္လာတာ ၆ ႏွစ္ခန္႔ ရိွပါျပီ။ လြန္ခဲ့တဲ့ ၂ ႏွစ္ခန္႔က ဆရာဝန္ ညြန္ၾကားခ်က္ျဖင့္ Allouprinol 100 mg ကိုတေန႔တလံုးေန႔စဥ္ ေသာက္ပါသည္။ သို႔ပါေသာ္လဲအစားေရွာင္သည့္ ၾကားမွာတခါတရံေယာင္ရမ္းနာလာပါသည္။ ထိုအခါ Colchicine 0.6mg ကို ၆ လံုးခန္႔ ေသာက္ျပီးရင္ လံုးဝေကာင္းသြားတတ္ပါသည္။ ပံုမွန္ ေဆးေသာက္ေနပါလ်က္နဲ႔ ဘာေၾကာင့္ ခဏခဏျဖစ္ရပါသလဲ။ ဒီလိုျဖစ္တာဟာေသသည္အထိ ျဖစ္သြားမွာလား။ လံုးဝေပ်ာက္ကင္းေအာင္ လုပ္ႏိုင္တဲ့ နည္းလမ္းရိွပါသလား။

အေမရိကားမွာလူ ၅ သန္းခံစားေနၾကရတယ္။ ေယာက္်ားေတြကမိန္းမေတြထက္ ၉ ဆ ပိုျဖစ္ၾကတယ္။ Gout ဆိုတာ Hyperuricemia ေသြးထဲမွာယူရစ္-အက္စစ္ မ်ားေနတာကိုေခၚတယ္။ မ်ိဳးဗီဇေၾကာင့္ ျဖစ္ၾကရတာရွိသလိုတမူထူးတဲ့ အေျခအေနေတြေၾကာင့္လဲေဂါက္ေရာဂါ ျဖစ္ရႏိုင္တယ္။ လူဝတာ၊ အရက္ေသစာမ်ားတာ၊ ေသြးတိုးရွိေနတာ၊ ေက်ာက္ကပ္ မေကာင္းတာေတြ ပါတယ္။ ေနာက္ျပီးေဆးတခ်ိဳ႕ေၾကာင့္ ျဖစ္ေစႏိုင္တဲ့ စာရင္းထဲမွာ Hydrochlorothiazide (Dyazide]), Aspirin, Niacin, Cyclosporine, Pyrazinamide နဲ႔ Ethambutolေဆးေတြပါတယ္။ ေနာက္တခါ တခ်ိဳ႕ေရာဂါေတြေၾကာင့္ ဆိုးဝါးေစႏိုင္တယ္။ Leukemias, Lymphomas နဲ႔ Hemoglobin disorders ေတြျဖစ္ၾကတယ္။ ဒါ့ျပင္ ေရဓါတ္နည္းတယ၊ ခိုက္မိတာ၊ ဖ်ားေနတာ၊ အစားလြန္လြန္ကဲကဲစားမိတာ၊ အရက္မ်ားတာ၊ ခြဲစိတ္တာေတြကေနေရာဂါကိုထေစႏိုင္တယ္။

လူေတြစားတဲ့ အစားအစာထဲမွာပါတဲ့ Purines ကိုေက်ခ်က္ရာကေန Uric acid ဆိုတာျဖစ္လာတာပါ။ တခ်ိဳ႕လူေတြမွာ ေသြးထဲမွာ Uric acid levels (Hyperuricemia) ျမင့္ေနတာသာဘဲရွိေနႏိုင္တယ္။ ေဂါက္ကိုမခံစားရေသးဘူး။ ေရာဂါ ရႈတ္ေထြးပံုတခုကေတာ့ အဆစ္နာထေနခ်ိန္မွွာ ေသြးစစ္ရင္ Uric acid နည္းေနသူေတြရွိတယ္။ ေျခမဆစ္ကအျဖစ္ အမ်ားဆံုး ျဖစ္တယ္။ Podagraလို႔ ေခၚတယ္။ တျခားအဆစ္ေတြကေျချခင္းဝတ္၊ လက္ေကာက္ဝတ္၊ ဒူး၊ တံေတာင္ဆစ္၊ လက္ေခ်ာင္းဆစ္။

ေနရာတကာမွာ ျဖစ္ႏိုင္ေပမဲ့ အဆစ္မွာလာျဖစ္ရင္ Arthritis (Gout) ေခၚေတာ့တယ္။ နာတာရွည္ ေရာဂါမ်ိဳးျဖစ္တယ္။ တိုးတိုးဆိုးဆိုးလာတတ္တယ္။ အဆစ္ကအရင္လိုအလုပ္ မလုပ္ႏိုင္ေတာ့ဘူး။ ေက်ာက္ကပ္ကလဲအလုပ္ နည္းလာႏိုင္တယ္။ ေက်ာက္လဲတည္လာႏိုင္ေသးတယ္။

ရုတ္တရက္ ျဖစ္လာရင္ အဆစ္ေနရာမွာနာမယ္၊ နီမယ္၊ ေရာင္မယ္၊ ပူေနမယ္။နာတာကအေတာ္ကိုနာမယ္။ အေပၚယံအေရျပာကို လာထိတာေတာင္ မခံခ်င္ဘူး။ ကိုယ္ပူႏိုင္တယ္။ နာရီပိုင္း ဒါမွမဟုတ္ ရက္ပိုင္းအထိ ခံစားေနရႏိုင္တယ္။ ျပန္ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ နာတာရွည္ ျဖစ္လာတာကိုTophaceous gout လို႔ ေခၚျပန္တယ္။ ေျခမ၊ လက္ေခ်ာင္း၊ တေတာင္ဆစ္၊ နားရြက္ စတဲ့ အဆစ္နဲ႔ ေနရာေတြမွာသာမကတခ်ိဳ႕မွာ Vocal cords အသံအိုး Spinal cord ခါးရိုးေတြမွာပါ ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ အဆစ္ထဲကအရည္ကိုစုပ္ထုတ္ျပီးစစ္ရင္ Uric acid crystals ေတြ႔ရင္ေတာ့ ေဂါက္ေရာဂါ ေသျခာတယ္။

ေဆးကုတဲ့အခါ အေရးအၾကီဒဆံုးအခ်က္ ၂ ခ်က္ကိုဦးတည္ရမယ္။
၁။ ေရာင္-နာေနတဲ့ အဆစ္ကိုရပ္တန္းးကရပ္ေစရမယ္။
၂။ ေရရွည္အတြက္ ကုသရမယ္။
၃။ တပါထဲလုပ္စရာေတြ ရွိတယ္။ ေရ-အရည္ ေသာက္တာမနည္းေစနဲ႔။ ကိုယ္အေလးခ်ိန္ ေလွ်ာ့ပါ။ အစားအေသာက္ ဆင္ျခင္ပါ။ အရက္ေလ်ွာ့ပါ-ေရွာင္ပါ။ ေဆးေသာက္ပါ။

• ေဆးေတြထဲမွာ Acetaminophen ကေနစသင့္တယ္။ အေမရိကားမွာ (Tylenol) ေခၚျပီး တျခားႏိုင္ငံေတြမွာ Paracetamol လို႔ ေခၚတာမ်ားတယ္။
• ဒုတိယလိုက္တာက NSAIDS ေဆးအုပ္စုဝင္ ေဆးေတြျဖစ္တယ္။ ဒါ့အျပင္ Colchicine (Colcrys) နဲ႔ Corticosteroids ေဆးေတြကိုလဲသံုးႏိုင္တယ္။ တမ်ိဳးထဲမရပါ။ ေသြးထဲမွာ Uric acid မ်ားေစတာကိုခ်ေပးမဲ့ေဆးလိုႏိုင္တယ္။
• NSAIDS ေတြထဲမွာ Indomethacin (Indocin) နဲ႔ Naproxen (Naprosyn) ေတြပါတယ္။ သက္သာတာနဲ႔ ေဆးကို ေလ်ာ့ေပးမယ္။ NSAIDS ေဆးေတြရဲ႕ ေဘးထြက္ဆိုးက်ိဳးေတြထဲမွာမသတိထားဘို႔ကအစာအိမ္-ေလနာနဲ႔ ေသြးယိုတာေတြ ပါတယ္။
• Colchicine (Colcrys) ေဆးေသာက္ရင္ ယုတ္တရက္ေရာင္-နာေနတာေတြသက္သာေစမယ္။ Allopurinol (Zyloprim) နဲ႔ Febuxostat (Uloric) ေဆးေတြကHyperuricemiaကို ျပင္ေပးမယ္။ တကယ္တန္းနာေနသူေတြကို Colchicine (Colcrys) ေဆး ၁ နာရီတခါ၊ ၂ နာရီတခါအထိေပးရတတ္တယ္။ ေဘးထြက္-ဆိုးက်ိဳးေၾကာင့္ ဝမ္းပ်က္ႏိုင္တယ္။ ပ်ိဳ႕-အန္တတ္တယ္။
• Corticosteroids ေဆးဆိုတာ Prednisone ျဖစ္တယ္။ ရက္တိုအတြက္သာသံုးရမယ္။ စားေဆး၊ ထိုးေဆးသံုးႏိုင္တယ္။ အဆစ္ထဲပါ ထိုးႏိုင္ေသးတယ္။
• နာတာသက္သာေဆးမ်ိဳးကိုရက္တိုတိုသာေသာက္ရေပမဲ့ Uric acid က်ေစမဲ့ေဆးက ၾကာၾကာဆက္ေသာက္ရတယ္။
• Probenecid (Benemid) နဲ႔ Sulfinpyrazone (Anturane) ေဆးေတြကအမ်ားဆံုသံုးေနတဲ့ uric acid ကို ဆီးထဲကေန မ်ားမ်ားစြန္႔ထုတ္ေပးျပီးေသြးထဲမွာနည္းသြားေစတဲ့ေဆးေတြျဖစ္တယ္။ ေက်ာက္ကပ္-ေက်ာက္ ရွိဘူးကိုေတာ့ ဒီေဆးမ်ိဳး သတိၾကီးရမယ္။ ေဆးေသာက္ရင္ ေရမ်ားမ်ားေသာက္ရမယ္။
• Allopurinol ေဆးဆိုတာကလူ႔ကိုယ္ကေန Uric acid ထုတ္လုပ္မွာကိုနည္းေစတယ္။ အသဲနဲ႔ ေက်ာက္ကပ္ ေကာင္းေနသူေတြ ျဖစ္ဘို႔သင့္တယ္။
• Febuxostat ေဆးကိုေတာ့ နာတာရွည္သမားေတြအတြက္ ၂ဝဝ၉ ကတည္းက FDA ကေနခြင့္ျပဳထားတယ္။ ယုတ္တရက္ နာသူေတြအတြက္ Allopurinol ထက္ထိေရာက္တယ္။ ဒီေဆးေပးသူဟာ Uric acid ဘယ္ေလာက္ ရွိလဲ၊ အသဲေကာင္းလာစစ္သင့္တယ္။
• သတိထားဘို႔ကရက္တိုယုတ္တရက္ နာသူေတြကို Allopurinol နဲ႔ Febuxostatေဆးမေပးသင့္ေသးဘူး။ တခ်ိဳ႕မွာ ဆိုးေတာင္ လာတတ္တယ္။ ယုတ္တရက္ ျဖစ္တဲ့အဆင့္ ေက်ာ္လာမွ ေပးပါ။ ဒီေဆးေသာက္လက္စသမားေတြကေတာ့ ေဆးနည္းနည္းကိုအဲလိုယုတ္တရက္ ျဖစ္ေနခ်ိန္မွာဆက္ေသာက္လို႔ ရပါတယ္။
• ထိုးေဆးသစ္ တမ်ိဳးရွိတယ္။ PEGylateduricase (Pegloticase or Krystexxa) နာတာရွည္သမားေတြအတြက္ ေသြးျပန္ေၾကထဲထိုးရတာပါ။ သံုးေနၾကေဆးေတြနဲ႔မတိုးသူေတြကို ၂ ပါတ္တခါ သြင္းေပးႏိုင္တယ္။ ေဆးေၾကာင့္ ေရွာ့ခ္ မျဖစ္ေအာင္သတိနဲ႔ေပးရမယ္။ စိုးရိမ္ရင္ Antihistamines နဲ႔ Cortisone medications ေဆးေတြနဲ႔ ၾကိဳတင္ ကာကြယ္ႏိုင္တယ္။

အလားအလာ
ေဆးမကုဘဲေနရင္လဲ ၅-၇ ရက္မွာသက္သာလာမွာပါဘဲ။ ဒါေပမဲ့ ၆ဝ% ေလာက္က တႏွစ္အတြင္းမွာေနာက္တခါ ထပ္ျဖစ္လိမ့္မယ္။ ေနာက္ျပီးနာတာရွည္ဘက္ ဆက္ျဖစ္ႏိုင္တယ္။ အဆစ္ဖံုးေတြ ထိခိုက္ရာကေန Joint deformity အဆစ္ေတြ ပံုေျပာင္းသြားမယ္။ ေဆးကုမေနသူထဲက ၃ဝ% မွာ ၅ ႏွစ္အတြင္း Painless tophi အက်ိတ္ ေပၚလာႏိုင္တယ္။ ေဆးေသေသျခာျခာကုရင္ ဒါေတြ ပ်ယ္သြားေစႏိုင္တယ္။ ၁ဝ-၄ဝ% မွာ ျဖစ္တတ္တဲ့ ေက်ာက္ကပ္-ေက်ာက္ရွိေနရင္ တမ်ိဳးဆိုးေစႏိုင္တယ္။ မႏိုင္ဝန္ ထမ္းရသလိုယူရစ္-အက္စစ္ေၾကာင့္ Urate ပံုေဆာင္လဲေသးေသးေလးေတြ ျဖစ္လာမယ္။

နာေနတဲ့အဆစ္ကို အခုအခံနဲ႔ထားပါ။ အိမ္မွာနားပါ။ ေရခဲတင္တာမေကာင္းလွပါ။ Aspirin ပါတဲ့ေဆးေရွာင္ပါ။ ေက်ာက္ကပ္ကေန Uric acid ထုတ္မွာတို ေႏွးေစႏိုင္လို႔ပါ။ သုေတသနေတြ ဆက္လုပ္ေနပါတယ္။ အသားစားတာ့ ေလွ်ာ့သင့္တယ္။ Calcium နဲ႔ Vitamin C ေတြ အစားအစာထဲမွာပါတာသက္သာေစတယ္။ အခ်ိဳရည္ေတြထဲမွာ Fructose (ေျပာင္း-သၾကား) ေတြပါတာနဲ႔ မတည့္ပါ။

Dr. တင့္ေဆြ
၂၃-၇-၂ဝ၁၁