အမ်ဳိးသား ဒီမုိကေရစီအဖြဲ႔ခ်ဳပ္(NLD) ပါတီ ဥကၠ႒ ေဒၚ ေအာင္ ဆန္းစုၾကည္ ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲ၌ သမၼတ အျဖစ္ ပါ၀င္အေရြးခံႏိုင္ ရန္ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပုံ အေျခခံ ဥပေဒ ျပင္ဆင္ ႏိုင္ေရး ႀကိဳးပမ္းေနေၾကာင္း သမၼတ႐ုံး ၀န္ႀကီး ဦးေအာင္မင္း က ေျပာဆိုသည္။
အေမရိကန္ႏုိင္ငံ နယူးေယာက္ၿမိဳ႕၌ ျမန္မာ ႏုိင္ငံသား မ်ားႏွင့္ ၿပီးခဲ့သည့္ ရက္ပိုင္းအတြင္း ေတြ႔ဆုံစဥ္ ဖြဲ႔စည္းပုံ ျပင္ဆင္ ေရးႏွင့္ ပတ္ သက္ၿပီး ေမးျမန္းၾကရာ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပဲြမတိုင္မီ ျပင္ဆင္ရန္ ႀကိဳးပမ္း ေနေၾကာင္း၊ သို႔ေသာ္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ သမၼတ ျဖစ္ေရး၊ မျဖစ္ေရးသည္ ျပည္သူမ်ား အေပၚ မူတည္ သည္ဟု ဦးေအာင္မင္းက ေျပာဆိုသြားေၾကာင္း လြတ္လပ္သည့္ အာရွအသံ (RFA) ျမန္မာပိုင္းတြင္ ထုတ္ လႊင့္ သြားသည္။
NLD ပါတီ၏ နာယက ဦး၀င္းတင္က ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ သမၼတ အျဖစ္ ပါ၀င္ အေရြးခံႏိုင္ရန္ အခ်က္ တခ်ဳိ႕ကုိ ျပင္ဆင္ေပးႏိုင္ ဖြယ္ ရွိေၾကာင္း၊ ျပင္ဆင္ေသာ္လည္း စစ္တပ္၏အခန္းက႑သည္ ႏိုင္ငံေရးမွ ေပ်ာက္ သြားမည္ မဟုတ္ေၾကာင္း၊ ျပည္ေထာင္စု ႀက့ံ ခိုင္ေရးႏွင့္ ဖြံ႔ၿဖိဳးေရးပါတီ(ႀက့ံခိုင္ေရး ပါတီ)အေနျဖင့္ လည္း ၎တို႔၏ အာဏာခိုင္ၿမဲေရး ႀကိဳးပမ္းမည္ျဖစ္ေၾကာင္း ဧရာ၀တီ ကုိ ေျပာ သည္။
“ေဒၚေအာင္ဆန္းစုၾကည္ သမၼတ အျဖစ္အေရြးခံ မယ္ဆိုရင္ ဖြဲ႔စည္းပုံ ျပင္မွရမယ္၊ ဖြဲ႔စည္းပုံကုိ ျပင္ဆင္ ေပးရင္ ေတာင္ ေဒၚစု က သမၼတျဖစ္လာႏိုင္ေျခ အင္မတန္ နည္းပါးတယ္၊ အင္မတန္ ခက္မယ္၊ သမၼတ မျဖစ္ေအာင္ လည္း တျခားအုပ္စုက ႀကိဳး ပမ္းၾကမွာေသ ခ်ာတယ္၊ လႊတ္ေတာ္ ၂ ရပ္လုံးက ေထာက္ခံ မႈမ်ားမွ သမၼတ ျဖစ္မယ္၊ ဒု သမၼတေတာ့ ျဖစ္ရင္ ျဖစ္မယ္”ဟု ၎က ဆိုသည္။
၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒ အခန္း ၃ ၌ ႏုိင္ငံေတာ္ သမၼတ တာ၀န္ ထမ္းေဆာင္မည့္ ပုဂၢိဳလ္၏ ဇနီး၊ ခင္ပြန္း၊ သားသမီး တဦးဦး သည္ ျပည္ပႏုိင္ငံ အစိုးရ၏ ေက်းဇူး သစၥာေစာင့္သိသူ၊ အခြင့္အေရးမ်ားႏွင့္ ေက်းဇူးခံ စားသူမ်ား မျဖစ္ေစရဟု ေဖာ္ျပထားသည္။
အာဏာရ ႀက့ံခိုင္ေရးပါတီ၏ ဒု ဥကၠ႒ ဦးေဌးဦး ကမူ ၎တို႔ပါတီ အေနျဖင့္ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပုံ အေျခခံ ဥပေဒ ျပင္ဆင္ ေရး အတြက္ မည့္သည့္ အစီအစဥ္မွ မရွိေသးေၾကာင္း ဧရာ၀တီ ကုိ ေျပာသည္။
“က်ေနာ္တို႔ပါတီ အေနနဲ႔ ဖြဲ႔စည္းပုံ ျပင္ဆင္ေရး ကိစၥကုိ ဘာမွ မစဥ္းစားေသးပါဘူး၊ ျပင္ခ်င္တိုင္းလည္း ျပင္လို႔မ ရပါဘူး၊ ျပင္မယ္ ဆိုရင္လည္း အားလုံးကို ႀကိဳတင္ အသိေပးမွာပါ”ဟု ႀက့ံခိုင္ေရးပါတီ၏ ျပည္သူ႔ လႊတ္ေတာ္ ကုိယ္စားလွယ္ တဦးလည္း ျဖစ္သူ ဦး ေဌးဦး က ဆိုသည္။
ႀက့ံခိုင္ေရးပါတီ၏ ဗဟိုအလုပ္ အမႈေဆာင္တဦးႏွင့္ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ ဦးေအာင္ သိန္းလင္း ကမူ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပုံ အေျခခံ ဥပေဒအရ ဒု သမၼတ တဦးကုိ တပ္မေတာ္ ကာကြယ္ေရး ဦးစီးခ်ဳပ္ က အဆိုျပဳ တင္ သြင္းျခင္း အခ်က္ကုိ ပယ္ဖ်က္ လိုေၾကာင္း မီဒီယာမ်ားကုိ ေျပာဆိုသည္ဟု ျပည္တြင္းထုတ္ Messenger News Journal တြင္ ေရးသားသည္။
ဦးေအာင္သိန္းလင္းက “ကာကြယ္ေရးဦးစီးခ်ဳပ္က အဆိုတင္သြင္းတဲ့သူသာ သမၼတ ျဖစ္သြားမယ္ဆိုရင္ သမၼတ ကို တပ္မေတာ္က ေရြးတဲ့သေဘာမ်ဳိး ျဖစ္သြားမယ္။ ဒါေၾကာင့္ အဲဒီ အခ်က္ကို ျပင္ဆင္ခ်င္တယ္”ဟု ဆို သည္။
၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပုံ ဥပေဒ အရ ဒု သမၼတ ၃ ဦးေရြးခ်ယ္ရာတြင္ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္မွ ၁ ဦး၊ အမ်ဳိးသား လႊတ္ေတာ္ မွ ၁ ဦးစီႏွင့္ တပ္ မေတာ္ ကာကြယ္ေရး ဦးစီးခ်ဳပ္က အဆိုျပဳသူ ၁ ဦးျဖစ္ၿပီး ထို ၃ ဦးမွ ၁ ဦးကုိ ႏိုင္ငံ ေတာ္ သမၼတ အျဖစ္ ေရြးခ်ယ္တင္ေျမႇာက္ရျခင္း ျဖစ္သည္။
ဦးေအာင္သိန္းလင္း၏ ေျပာဆိုမႈသည္ ပါတီႏွင့္မသက္ဆိုင္ေၾကာင္း၊ ဖြဲ႔စည္းပုံ ျပင္ဆင္ေရး ကိစၥႏွင့္ ပတ္သက္ ၍လည္း ပါတီ အေနျဖင့္ မည္သည့္ အစည္းအေ၀းမွ မလုပ္ေဆာင္ရေသးေၾကာင္း ဦးေဌးဦးက ေျပာ သည္။
ဖြဲ႔စည္းပုံ ျပင္ဆင္မည္ ဆိုပါကလည္း လူပုဂၢိဳလ္၊ ပါတီတခု၏ လုပ္ေဆာင္ ေျပာဆိုျခင္းမ်ဳိး မဟုတ္ဘဲ ေကာ္မ တီ၊ ေကာ္မရွင္ မ်ား၏ စဥ္းစားသုံးသပ္မႈသည္ ေကာင္းမြန္မည္ဟု ယူဆ၍ ဖြဲ႔စည္းပုံ ျပင္ဆင္ေရး သုံးသပ္ မည့္ ေကာ္မတီ၊ ေကာ္မရွင္ ဖြဲ႔စည္း ၏ရန္ ျပည္ ေထာင္စု လႊတ္ေတာ္ က သေဘာတူ အတည္ျပဳ ေပးခဲ့ ေၾကာင္းလည္း ၎က ရွင္းျပသည္။
ဦးေဌးဦးက“ဖြဲ႔စည္းပုံကုိ ဘယ္ပါတီ၊ ဘယ္အဖြဲ႔ကပဲ ျပင္ျပင္၊ ျပင္ခ်င္တယ္ဆိုရင္ ေကာ္မတီ၊ ေကာ္မတီရွင္က စဥ္းစား တာဟာ အ ေကာင္းဆုံးပါ”ဟု ဆိုသည္။
“၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒ ေလ့လာသုံးသပ္ေရး ေကာ္မတီ၊ ေကာ္မရွင္မ်ား ဖြဲ႔စည္းေရး”အဆို တခုကုိ ႀကံ့ခိုင္ေရး ပါတီ ၏ ဒု ဥကၠ႒ ႏွင့္ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ ကုိယ္စားလွယ္ သူရ ဦးေအးျမင့္ က မတ္လအတြင္း က်င္းပ သည့္ ျပည္သူ႔လႊတ္ေတာ္ အစည္းအေ၀း၌ တင္သြင္းရာ ႀက့ံခိုင္ေရးပါတီ ၏ ဗဟိုအလုပ္အမႈေဆာင္ ျပည္သူ႔ လႊတ္ေတာ္ ကုိယ္စားလွယ္ ဦးသိန္းေဇာ္ က ေထာက္ခံ ေဆြးေႏြးခဲ့သည္။
ထုိအဆုိကုိ ျပည္ေထာင္စုလႊတ္ေတာ္ ကလည္း သေဘာတူ အတည္ျပဳေပးခဲ့သည္။ အဆိုပါ ေကာ္မတီ၊ ေကာ္မ ရွင္မ်ားကို ဇူလိုင္လ တြင္ ျပန္စမည့္ လႊတ္ေတာ္ အစည္းအေ၀းမ်ား၌ ဖြဲ႔စည္းမည္ဟု ကုိယ္စား လွယ္မ်ား က ေျပာသည္။
ယင္းသို႔ ဖြဲ႕စည္းျခင္းသည္ ၂၀၀၈ ဖြဲ႔စည္းပုံ ျပင္ဆင္လိုသူမ်ားကုိ လက္ဦးမႈ ရယူလိုက္ၿပီး ကန္႔သတ္မႈမ်ား လုပ္ေဆာင္ လာႏိုင္ေၾကာင္း ႏိုင္ငံေရး အကဲခတ္မ်ား က ေျပာဆိုၾကသည္။
ဖြဲ႔စည္းပုံ ျပင္ဆင္ေရးအတြက္ တိုင္းရင္းသား ပါတီ တခ်ဳိ႕ႏွင့္ အမ်ဳိးသား ဒီမိုကေရစီ အဖြဲ႔ခ်ဳပ္(NLD) တို႔က ႀကိဳးပမ္း ေဆာင္ရြက္ ေန ခ်ိန္တြင္ “ဖြဲ႔စည္းပုံေလ့လာ သုံးသပ္ေရး ေကာ္မတီ၊ ေကာ္မရွင္ ဖြဲ႔စည္းေရး” အဆို တင္ျခင္း သည္ ကန္႔သတ္လိုသည့္ သေဘာ ဟုတ္ မဟုတ္ ေစာင့္ၾကည့္ရဦးမည္ ျဖစ္ေၾကာင္း ရခိုင္တိုင္း ရင္းသား မ်ား တိုးတက္ေရးပါတီ(RNDP) ပါတီ ဥကၠ႒ ေဒါက္တာေအးေမာင္ က လည္း ဧရာ၀တီ ကုိ ေျပာ သည္။
ဖြဲ႔စည္းပုံ၌ ဒီမိုကေရစီ မက်သည့္ အခ်က္မ်ားႏွင့္ တိုင္းရင္းသား အေရးႏွင့္ပတ္သက္ေသာ စာပုိဒ္တခ်ဳိ႕ ျပင္ဆင္ ႏုိင္ရန္ ႀကိဳး ပမ္းေန ေၾကာင္း၊ တႏိုင္ငံလုံးရွိ တိုင္းရင္းသား ျပည္သူမ်ားအတြက္ ေစတနာ အျပည့္ အ၀ျဖင့္ အားလုံးက ၀ိုင္း၀န္း ျပင္ဆင္သင့္ေၾကာင္း၊ ႀက့ံ ခိုင္ေရး အေနျဖင့္လည္း ဖြဲ႔စည္းပုံ ျပင္ဆင္ေရး ေလ့လာ မည့္အဖြဲ႔ ဖြဲ႔စည္းေရး အဆိုကုိ ႀကိဳဆိုေၾကာင္းလည္း ၎က ဆိုသည္။
အမ်ဳိးသားလႊတ္ေတာ္ ကုိယ္စားလွယ္ ဦးဖုန္းျမင့္ေအာင္ က ဖြဲ႔စည္းပုံ ျပင္ဆင္ေရးသည္ ႀက့ံခိုင္ေရးပါတီႏွင့္ စစ္တပ္ ကိုယ္စားလွယ္ မ်ား၏ ေထာက္ခံမႈ ရရွိေရးအေပၚ မူတည္ေၾကာင္း၊ လႊတ္ေတာ္၌ စစ္တပ္က ပါ၀င္ ေနသည့္ အတြက္ ႏိုင္ငံေရး ေနာက္ျပန္လွည့္ႏိုင္ ေျခ နည္းပါးေၾကာင္း ဧရာ၀တီ ကုိ ေျပာသည္။
ဖြဲ႔စည္းပုံ အေျခခံဥပေဒ ၏ အခ်က္ တခုခုကုိ ျပင္ဆင္လိုပါက ျပည္ေထာင္စု လႊတ္ေတာ္ ကိုယ္စားလွယ္ ၂၀ ရာခိုင္ ႏႈန္း၏ ေထာက္ ခံ မႈျဖင့္ အဆို တင္သြင္းရမည္ ျဖစ္ေၾကာင္း၊ အခန္း တခုခု၏ ျပဌာန္းခ်က္ကုိ ျပင္ဆင္ လိုပါ ကလည္း ျပည္ေထာင္စု လႊတ္ေတာ္ ကုိယ္စားလွယ္ အားလုံး၏ ၇၅ ရာခိုင္ႏႈန္းေက်ာ္ သေဘာ တူညီ မႈ ရွိရမည္ ျဖစ္ၿပီး ျပည္လုံးကြ်တ္ ဆႏၵ ခံယူပြဲက်င္းပ၍ ယင္းဆႏၵမဲ အရသာ ျပင္ဆင္ႏိုင္ မည္ျဖစ္ေၾကာင္း ၂၀၀၈ အေျခခံ ဥပေဒ အခန္း ၁၂ တြင္ ေဖာ္ျပထားသည္။
လႊတ္ေတာ္ထဲ၌ တပ္မေတာ္သား ကုိယ္စားလွယ္ ၂၅ ရာခိုင္ႏႈန္းရွိေနၿပီး အရပ္ဘက္ ကုိယ္စားလွယ္ အမ်ားစု မွာလည္း ႀက့ံခိုင္ေရးပါတီ ၏ ကုိယ္စားလွယ္မ်ား ျဖစ္သည္။
ဧရာ၀တီ