ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးဝန္ ခါးခ်ည့္ေအာင္ ႐ုန္းေပေတာ့ (၁)

စားပြဲခံုုေတြမွာ လူသူကင္းမဲ့ေနတယ္။ ေထာင့္တေနရာမွာေတာ့ ကြန္ပ်ဴတာႏွစ္လံုုး ငိုက္ျမည္းလို႔ ။ အမ်ိဳးသမီးငယ္ တဦးသာ သတင္းစာ တေစာင္ကို ဟိုလွန္ဒီလွန္နဲ႔။ ဒါ ျမန္မာ့ စီးပြားေရးစနစ္ရဲ႕အခ်က္အျခာ ဗဟိုဘဏ္ က ႀကိဳဆိုေနတဲ့ ျမင္ကြင္းပါ။
ႏိုင္ငံျခား သတင္းေထာက္ တေယာက္ ၿမိဳ႕ေတာ္ ေနျပည္ေတာ္မွာရိွတဲ့ ဗဟိုဘဏ္ ဌာနခ်ဳပ္ထဲ ပထမဦးဆံုးအႀကိမ္ ေရာက္သြားျခင္း က အသက္မဲ့ အေဆာက္အအုံႀကီး အေၾကာင္း ေဖာ္ထုတ္ဖို႔ ျဖစ္လာခဲ့တယ္။ ေငြေၾကး မူ၀ါဒဌာနမွာ ကြန္ပ်ဴတာ သံုးလံုးပဲ ရိွတယ္။ ဘဏ္လုုပ္ငန္း ႀကီးၾကပ္ထိန္းသိမ္းေရးဌာနနဲ႔ အတူတူပဲ။ သင္တန္းဌာနမွာေတာ့ ကြန္ပ်ဴတာ ငါးလံုးထက္ မပိုဘူး။ တလံုးက ဗီဒီယို ဂိမ္းေဆာ့ဖို႔ သံုးထားတယ္။ ကေလးႏွစ္ေယာက္က ေထာင့္တေနရာမွာ တခစ္ခစ္ ရယ္ေနၾကတယ္။
“ဗဟိုဘဏ္ တခုတည္းမွာပဲ ၀န္ထမ္း မလံုေလာက္တဲ့ျပႆနာ ျဖစ္ေနတာ မဟုတ္ဘူး၊ တိုင္းျပည္တ၀န္း တျခား ၀န္ႀကီးဌာနေတြမွာလည္း ဒီလုိမ်ိဳးပဲ”လို႔ ဗဟိုဘဏ္ ဒု အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမႉး ဦးေနေအး က ေျပာျပတယ္။ “က်ေနာ္တို႔ နည္းပညာ အကူအညီေတြလိုပါတယ္” လို႔လည္း ေျပာပါတယ္။ ဒီအခ်က္ကို ပိုေသခ်ာသြားေစေအာင္ အင္တာဗ်ဴးလုပ္ေနခ်ိန္အတြင္း မီး၂ခါ ျပတ္ပါတယ္။
စစ္အုပ္ခ်ဳပ္ေရးေအာက္ ႏွစ္ေပါင္း ၅၀ နီးပါး ျဖတ္သန္းလာအၿပီး လူဦးေရ သန္း ၆၀ နဲ႔ သဘာ၀သယံဇာတ ေပါမ်ားတဲ့ ပြင့္လင္းစ ျမန္မာ ႏိုင္ငံကို ႏိုင္ငံျခား ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံသူေတြ ေျခခ်လာေနခ်ိန္အတြင္းမွာ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ အထီးက်န္ခဲ့တဲ့ အင္စတီက်ဴးရွင္း ေတြက အမီလိုက္ဖို႔ မနည္း႐ုန္း ေနၾကရတယ္။ ဒါက ေပၚထြန္းစ ဒီမိုကေရစီနဲ႔ တည္ၿငိမ္မႈကို ဖ်က္ဆီးႏိုင္တဲ့ ေပၚလစီ ေျခလွမ္း မမွားဖို႔ သတိ ေပးေနသလိုပါ။
အရွိန္ရၿပီးျဖစ္တဲ့ အေျပာင္းအလဲရဲ႕ဟာ ဇြန္လ ၁၉ ရက္ေန႔မွာ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္က ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈ ဒုတိယ အဆင့္လို႔ မိန္႔ခြန္း ထဲ မွာ ထည့္ေျပာလိုက္တာေၾကာင့္ အရွိန္ ပိုျမင့္သြားတဲ့ပံု ရိွပါတယ္။ ရည္မွန္းခ်က္က ငါးႏွစ္အတြင္း စီးပြားေရးအင္အား သံုုးဆပိုုႀကီး လာေအာင္၊ လူဦးေရရဲ႕ ၃၀ ရာခိုင္ႏႈန္းဟာ ဆင္းရဲမြဲေတမႈေအာက္ ေရာက္ေနၿပီး လူဦးေရ သံုုးပံုတပံုက လွ်ပ္စစ္မီးမရိွ ေခတ္ ေနာက္က်ေနတဲ့ တိုင္းျပည္ကိုု ေခတ္မီလာေရး ပါ။


အခုထိ လွ်ိဳ႕ဝွက္ေနေသးတဲ့ အစိုးရတရပ္ရဲ႕ မူဝါဒခ်မွတ္ေရးယႏၱရားေတြကို ႐ိုက္တာ သတင္းဌာနရဲ႕ ေလ့လာစူးစမ္းခ်က္က သူတို႔ ဘယ္ေလာက္ အေျပာင္းအလဲ ဝန္ပိေနသလဲဆိုတာ ေတြ႕ခဲ့ရတယ္။  အေတြ႕အႀကံဳမရိွ၊ အေရအတြက္နည္းနည္း ၀န္ထမ္းေတြသာ ရိွတဲ့ ၀န္ႀကီးဌာနေတြကလည္း အလုပ္တပံုတပင္ႀကီးနဲ႔ နပန္းလံုးေနပါတယ္။ ႏွစ္ေပါင္း ငါးဆယ္ေလာက္ မထိေတြ႕ခဲ့ရတဲ့ ကမၻာႀကီးနဲ႔ အံ၀င္ခြင္က် ျပန္ျဖစ္ေအာင္ တက္သုတ္ရုိက္ ကိုယ္ထူကိုယ္ထ ေလ့က်င့္သင္ၾကား ေနရပါတယ္။
အရပ္သားတပိုင္း စစ္အစိုးရေဟာင္းဟာ စီးပြားေရးျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးကိုု ေနာက္လွည့္ေနတာ မဟုတ္။ တကယ္တမ္း ျမန္ျမန္ ဆန္ဆန္ႀကီး လုုပ္ေနတာမို႔ အစိုးရရဲ႕ ခေနာ္နီခေနာ္နဲ႔ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးယႏၲရားက မလုပ္ႏိုင္မကိုင္ႏိုင္ျဖစ္ၾကမယ့္အေရး လက္ေတြ႕ကြင္း ထဲမွာ ပါေနၾကတဲ့ ႏိုင္ငံျခားသား အႀကံေပးေတြက စိုးရိမ္ေနၾကပါတယ္။
လြပ္လပ္မႈ အရသာ
“သူတိုု႔က ဒီအဆင့္မွာကိုုပဲ အားလံုုးကိုု တကယ့္ကို ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲ ခ်င္ေနတာဗ်”လို႔ ျမန္မာနဲ႔ ထိုင္းႏိုင္ငံဆိုင္ရာ အာရွဖြံ႕ၿဖိဳးေရး ဘဏ္ အႀကီးအကဲ ခရိတ္ စတပ္ဖန္ဆန္ (Craig Steffensen) က ေျပာျပပါတယ္။ ျမန္မာအရာရိွေတြက အားလံုးကို မွန္မွန္ ကန္ ကန္နဲ႔ လုုပ္ခ်င္ၾကေၾကာင္း၊ အေကာင္းဆံုုး အႀကံဉာဏ္ေတြ ရယူေနၾကတယ္လို႔ သူကေျပာပါတယ္။
“ေလာေလာဆယ္ သူတို႔ လုုပ္ခ်င္တာေတြက အမ်ားႀကီးဗ်၊ အဲဒါေတြကိုု ျပန္လည္သံုုးသပ္ဖိုု႔ ၾကေတာ့ လူနည္းနည္းပဲရိွတယ္။ က်ေနာ့္ အထင္ေတာ့ အားလံုုး ထိန္းမႏိုင္သိမ္းမႏိုင္တဲ့ အေျခအေနကိုု ေရာက္သြားလိမ့္မယ္”လို႔လည္း  ခရိတ္ စတပ္ဖန္ဆန္ က ဆုိပါတယ္။
တႏွစ္ဆိုတဲ့အခ်ိန္အတြင္းမွာ အစိုုးရက ဒါဇင္နဲ႔ခ်ီၿပီး ဥပေဒၾကမ္းအသစ္ေတြကိုု မူၾကမ္း ေရးဆြဲခဲ့တယ္။ ႏိုင္ငံေရး အက်ဥ္းသားေတြ ရာနဲ႔ ခ်ီၿပီး လႊတ္ေပးခဲ့တယ္။ အလုပ္သမား သမဂၢ ေတြကို တရား၀င္ အသိအမွတ္ျပဳခဲ့တယ္။ တိုင္းရင္းသား သူပုုန္ေတြနဲ႔လည္း ၿငိမ္းခ်မ္းေရး စာခ်ဳပ္ေတြ ခ်ဳပ္ဆိုု၊ စာေပစိစစ္ေရး ကိုလည္း ေလွ်ာ့ေပါ့ေပး ခဲ့တယ္။ ႏိုုင္ငံေရး အတိုက္အခံေတြကိုု လြတ္လပ္ခြင့္ေပး ခဲ့တယ္။ ေငြလဲႏႈန္း စနစ္ကို ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲခဲ့ၿပီး စေတာ့အိတ္ခ်ိန္းတခု လုုပ္မယ္လို႔လည္း ေၾကညာခဲ့တယ္။ သမိုင္း၀င္ ၾကားျဖတ္ ေရြးေကာက္ပြဲ က်င္းပ ေပးခဲ့တယ္။
ဆုလဒ္အျဖစ္ အေမရိကန္နဲ႔ ဥေရာပသမဂၢ က ပိတ္ဆိုု႔ေတြ ယာယီ ရပ္ဆိုင္း လိုက္တာ၊ ႏိုင္ငံျခား ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံသူေတြ ေရာက္လာ တာေတြ ျပန္ရပါတယ္။ အဲဒါေၾကာင့္ ဆုိရွယ္လစ္ စီမံကိန္း၊ စစ္တပ္ လက္ေ၀ခံ အရင္းရွင္စနစ္ ေအာက္မွာ ပ်က္စီးသြားခဲ့တဲ့ စီးပြားေရးကိုု နာလန္ ျပန္ထူဖုုိ႔ မူ၀ါဒေရးဆြဲသူေတြ အေျပးအလႊား ေဆာင္ရြက္ေနပံုု ရပါတယ္။
ကမၻာႀကီးကလည္း ဒီအတိုင္းေတာ့ ၾကည့္ေနတာမဟုတ္။ ႏိုင္ငံတကာ ေအဂ်င္စီေတြျဖစ္တဲ့ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာ ေငြေၾကး ရန္ပံုုေငြအဖြဲ႕၊ ကမၻာ့ဘဏ္၊ အာရွဖြံ႕ၿဖိဳးေရးဘဏ္ စတာေတြက အႀကံဉာဏ္ေတြ ေပးၾကပါတယ္။ တခါတရံေတာ့လည္း သဟဇာတ မျဖစ္ၾက ဘူးလိုု႔ ေတြ႕ဆံုေမးျမန္းခဲ့တဲ့ ထိပ္တန္းအရာရိွ တဒါဇင္နီးပါးေလာက္ရဲ႕ အဆိုအရ သိရပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ အျပင္းထန္ဆံုး ဖိအားကေတာ့ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာ အထီးက်န္ေနရမႈ၊ ဆင္းရဲမြဲေတမႈ၊ ဖိႏွိပ္မႈေအာက္မွာ ႏွစ္ေပါင္းမ်ားစြာေန လာခဲ့ရၿပီး အေျပာင္းအလဲေတြအေပၚ စိတ္မရွည္ႏိုင္ေတာ့တဲ့ အဖိႏိွပ္ခံ ျပည္သူေတြ ဆီက ျဖစ္ပါတယ္။
၁၉၆၂ ခုုႏွစ္ စစ္တပ္ အာဏာသိမ္းကတည္းက ပထမဆံုး အႀကိမ္ အျဖစ္ လြတ္လပ္ျခင္းအရသာကို ျပည္သူေတြ ခံစားခြင့္ရလာပါတယ္။ ပိုုၿပီးေတာ့လည္း လိုုခ်င္ေနၾကပါတယ္။
ၿပီးခဲ့တဲ့တေလာက ျမန္မာႏိုင္ငံမွာ အေၾကာင္းအရာမ်ိဳးစံုု အေပၚ စိတ္လႈပ္ရွားဖြယ္ ျမင္ကြင္းေတြ ေတြ႕ခဲ့ရတယ္။ ၿမိဳ႕ေနျပည္သူတြက လွ်ပ္စစ္မီး မရတဲ့အေပၚ ဆႏၵျပၾကတဲ့ ဆႏၵျပပြဲေတြ၊ အထည္ခ်ဳပ္ စက္ရံုအလုုပ္သမားေတြက လုုပ္အားခ ပိုုေတာင္းတဲ့ ဆႏၵျပပြဲေတြ၊ ေျမယာျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရး ေတာင္းဆိုုေနတဲ့ လယ္သမားေတြ စသျဖင့္ ျမင္ေတြ႕ခဲ့ရပါတယ္။ ရိုုဟင္ဂ်ာ မြတ္စလင္ေတြနဲ႔ ရခိုင္ ဗုဒၶဘာသာ၀င္ေတြ အၾကား ဟိုုအရင္ကတည္းက ရိွလာခဲ့တဲ့ တင္းမာမႈေတြက လူအေသအေပ်ာက္ျဖစ္သည္အထိ အၾကမ္းဖက္မႈေတြလည္း ျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။
မႏွစ္ကအထိဆိုုရင္ အာဏာပိုင္ေတြအေနနဲ႔ အၾကမ္းဖက္ႏွိမ္နင္း ဒါမွမဟုုတ္ ဘာမွမလုုပ္ဘဲ ဒီအတိုုင္းထားရင္လည္းျဖစ္ေစ တုန္႔ျပန္ ႏိုင္ပါတယ္။ ဒီကေန႔ ဒီအခ်ိန္မွာေတာ့ ဒါေတြက သူတို႔ အာဏာထိုင္ခံုကို ကိုင္လႈပ္ေနပါၿပီ။ ဧၿပီ ၾကားျဖတ္ ေရြးေကာက္ပြဲမွာ ၿငိမ္း ခ်မ္းေရး ႏိုုဘဲလ္ ဆုုရွင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုုၾကည္ ဦးေဆာင္တဲ့ အမ်ိဳးသား ဒီမုုိကေရစီအဖြဲ႕ခ်ဳပ္က  အျပတ္အသတ္ အႏိုင္ ရ လိုက္ျခင္းက ၂၀၁၅ ခုႏွစ္ အေထြေထြ ေရြးေကာက္ပြဲ မတိုုင္ခင္ စစ္တပ္ ေက်ာေထာက္ေနာက္ခံ ျပည္ခိုင္ၿဖိဳးပါတီကို ျပတ္ျပတ္ သား သား အခ်က္ေပးထားခဲ့တာလည္း ျဖစ္ပါတယ္။
ျမန္ျမန္၊ ျမန္ျမန္
လူထုုက ေန႔ခ်င္းညခ်င္း တိုးတက္မႈေတြ ျမင္ခ်င္တာကို စစ္ဗိုလ္ခ်ဳပ္ႀကီးေဟာင္းေတြ ဦးေဆာင္တဲ့ အစိုုးရက သိပံုုရပါတယ္။
“က်ေနာ္တို႔ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲေရးကို ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္လုုပ္ရင္ ျပည္သူေတြ ဒီမိုုကေရစီရဲ႕ အက်ိဳးေက်းဇူးကို ခံစားရမယ္”လို႔ သမၼတ ဦးသိန္းစိန္နဲ႔ နီးစပ္သူ လက္ရိွ စက္မႈ၀န္ႀကီး ေရတပ္ ဦးစီးခ်ဳပ္ေဟာင္း ဦးစိုးသိန္းက ေျပာပါတယ္။ “ဒါေပမယ့္ ျပည္သူေတြက ဘာမွ မခံစားရရင္ သူတိုု႔စိတ္ထဲမွာ အရင္ အစိုုးရေဟာင္းနဲ႔ အခုုအစိုုးရ အတူတူပဲလိုု႔ ထင္သြားႏုုိင္တယ္။ ဒါေၾကာင့္ က်ေနာ္တိုု႔က ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြကိုု ျမန္ျမန္ဆန္ဆန္ လုုပ္ခ်င္တာပါ”လို႔ ၀န္ႀကီးက ရိုုက္တာ သတင္းဌာနကိုု ေျပာပါတယ္။
အဲဒီလို အေလာတႀကီးျဖစ္မႈက တိုင္းျပည္ဖြံ႕ၿဖိဳးေရး စီမံကိန္းေတြမွာ အေတြ႕အႀကံဳမ်ားတဲ့ ႏိုင္ငံတကာ ေအဂ်င္စီေတြကို ေသာက ပိုေစပါတယ္။ ျမန္မာႏိုုင္ငံရဲ႕ အရြယ္အစားေၾကာင့္လည္း ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုင္ငံဟာ အဂၤလန္၊ ျပင္သစ္ ႏွစ္ႏိုင္ငံေပါင္း အက်ယ္ အ၀န္း ရိွသလို အေရွ႕ေတာင္ အာရွ ေဒသတြင္းမွာ အင္ဒိုနီးရွား ၿပီးရင္ ဒုတိယ အႀကီးဆံုုး ျဖစ္ပါတယ္။ ဒါ့အျပင္ အင္အားႀကီးႏိုုင္ငံ ေတြ အျဖစ္ ထြက္ေပၚလာေနတဲ့ အိႏိၵယ၊ တရုုတ္ ႏိုုင္ငံအပါအ၀င္ ႏိုုင္ငံ ၅ ႏိုင္ငံအၾကားမွာ မဟာဗ်ဴဟာက်က် ရိွေနတဲ့ တိုင္းျပည္ တခု ျဖစ္ပါတယ္။
အရင္ စစ္အစိုုးရက ဒီမိုကေရစီ တက္ၾကြလႈပ္ရွားသူေတြအေပၚ ေသြးထြက္သံယို ၿဖိဳခြင္းခဲ့တာေၾကာင့္ ADB ၊ ကမၻာ့ဘဏ္နဲ႔ ႏိုုင္ငံ တကာ ေငြေၾကးရန္ပံုုေငြအဖြဲ႕တို႔က အကူအညီေတြကိုု ႏွစ္ေပါင္း ၂၅ ႏွစ္နီးပါး ျဖတ္ေတာက္ခဲ့ပါတယ္။ အခုႏွစ္မွစၿပီး ျမန္မာႏိုုင္ငံနဲ႔ စတင္ျပန္လည္ထိေတြ႕ေနၾကပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ပထမဆံုုး လုုပ္ရမယ့္ အလုုပ္က ADB နဲ႔ တျခား ေအဂ်င္စီေတြအေပၚမွာ ျမန္မာ အစိုုးရေပးေခ်ဖိုု႔ ရိွေနတဲ့ သန္းေပါင္းမ်ားစြာေသာ ေဒၚလာေငြကိုု ရွင္းပစ္ရမယ့္ အလုုပ္ပါ။ ဒီအလုုပ္က တႏွစ္ သိုု႔မဟုုတ္ ဒီထက္မက ပိုုၾကာႏုုိင္ပါတယ္။
ႏိုင္ငံတကာ ေငြေၾကးရန္ပံုုေငြအဖြဲ႕(IMF) က ျမန္မာႏိုင္ငံအေနနဲ႔ ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြကိုု“အစီအစဥ္တက် ေသေသခ်ာခ်ာ” လုုပ္ေဆာင္ဖို႔ လိုုအပ္ပါတယ္လုုိ႔ မတ္လတုုန္းက သတိေပးခဲ့ ပါတယ္။
၂၀၁၁ ခုႏွစ္ မတ္လမွာ အစိုးရ တာ၀န္စယူကတည္းက ဥပေဒသစ္ေပါင္း ၂၆ ခုကိုု ထုုတ္ျပန္ခဲ့ၿပီးျဖစ္သလိုု ေနာက္ထပ္ ၂ ဒါဇင္ ေလာက္ လည္း ႏိုင္ငံေတာ္ေရွ႕ေနခ်ဳပ္ရံုုးမွာ အတည္ျပဳေပးဖိုု႔ ေစာင့္ေနဆဲဟု အဲဒီမူၾကမ္းေတြကို ေတြ႕ခဲ့ရတဲ့ ရိုုက္တာ သတင္း ေထာက္ ေတြရဲ႕အဆိုအရ သိရပါတယ္။ အဲဒီမူၾကမ္းေတြကို မ်ားေသာအားျဖင့္ သမၼတ စီးပြားေရးအႀကံေပးအဖြဲ႕က ျပင္ဆင္ေရး သား တာပါ။ စက္မႈ၀န္ႀကီး ဦးစိုးသိန္း အဆိုအရ အဲဒီအဖြဲ႕မွာ ၀န္ႀကီးအဖြဲ႕၀င္ေတြ၊ တသီးပုုဂၢလိက စီးပြားပညာရွင္ စုုစုေပါင္း ၂၀ ေလာက္ပါတဲ့ အဖြဲ႕ျဖစ္ၿပီး တလတႀကိမ္ သမၼတနဲ႔ အစည္းအေ၀း က်င္းပတယ္လိုု႔ သိရပါတယ္။
ဖြံ႕ၿဖိဳးေရးဆိုင္ရာ ပညာရွင္တခ်ိဳ႕က စိုးရိမ္ေနတာက ေသေသခ်ာခ်ာ မေလ့က်င့္ မသင္ၾကားထားဘဲ အလုပ္ဝန္ ပိေနတဲ့ အစိုးရ အရာရွိေတြက ဖန္တီးလိုက္တဲ့ ေပၚလစီအမွားေတြေၾကာင့္ မတည္ၿငိမ္မႈေတြ ျဖစ္လာၿပီး ေခါင္းမာဂိုဏ္းသားေတြ ျပန္အသာစီးရမွာကိုပါ။
၁၅ ႏွစ္ ေနအိမ္အက်ယ္ခ်ဳပ္ က်ခံခဲ့ရတဲ့ ပါလီမန္အမတ္ အတိုက္အခံေခါင္းေဆာင္ ေဒၚေအာင္ဆန္းစုုၾကည္ကလည္း ဇြန္လ ၁ ရက္ ဘန္ေကာက္ မိန္႔ခြန္းမွာ အားနည္းတဲ့ တရားေရးစနစ္၊ တရားဥပေဒ စိုုးမိုုးမႈအားနည္းခ်က္ေတြကို ေထာက္ျပၿပီး“အဆင္အျခင္မဲ့ အေကာင္းျမင္၀ါဒ”ခ်ည္း မျမင္ဖို႔ ေျပာဆိုုခဲ့ပါေသးတယ္။ ဦးသိန္းစိန္အစိုးရအေနနဲ႔ ဥပေဒေရးဆြဲတဲ့အခါ ဒီထက္ပိုုၿပီး ပြင့္လင္းျမင္ သာ ျဖစ္သင့္တယ္လိုု႔လည္း အႀကံျပဳပါတယ္။
ေငြေႏွး
ျပစ္ဒဏ္ခတ္ ပိတ္ဆို႔မႈ လုုပ္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ ၂၀ ႏွစ္အတြင္း ဗဟိုဘဏ္ရဲ႕ အခန္းက႑က ခပ္ရွင္းရွင္းပဲ။ ပိုက္ဆံထိုုင္ေရတဲ့ အလုုပ္ကလြဲလိုု႔ က်န္တာ ဘာမွ မလုုပ္ပါဘူး။
လူ အနည္းအက်ဥ္းေလာက္ပဲ ခ်က္လက္မွတ္ အသံုုးျပဳပါတယ္။ စီးပြားေရးသမားေတြက ပိုုက္ဆံကိုု အိတ္ေတြနဲ႔ထည့္ၿပီး ဘဏ္မွာ လာအပ္ၾကပါတယ္။ စီးပြားေရးဆိုင္ရာ အခ်က္အလက္ ေကာက္ယူတာ မရိွသေလာက္ပါ။ လြန္ခဲ့တဲ့ ႏွစ္ေပါင္း ၃၅ ႏွစ္အတြင္း ၿပီးခဲ့ တဲ့ ဧၿပီလအထိ ေဒၚလာနဲ႔ ျမန္မာက်ပ္ေငြတန္ဖိုုးဟာ ေမွာင္ခိုုေစ်းကြက္ေပါက္ေစ်းထက္ အဆ ၁၀၀ ေက်ာ္ တန္ဖိုုးျမွင့္ထားၿပီး ကိန္း ေသ သတ္မွတ္ထားခဲ့ပါတယ္။ ျမန္မာႏိုုင္ငံမွာ လာေရာက္ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံၾကတဲ့ ႏိုင္ငံျခားရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံသူတခ်ိဳ႕ မ်က္စိလည္ေစခဲ့တဲ့ ေငြေၾကး လဲလွယ္ႏႈန္း စနစ္တခုပါ။
အခုေတာ့ အဲဒါေတြအားလံုုး ေျပာင္းလဲေနပါၿပီ။ ဗဟိုုဘဏ္အရာရိွတဦးရဲ႕ အေျပာအရဆိုုရင္ လာမယ့္ႏွစ္ၾကရင္ ဗဟိုုဘဏ္ကိုု ဘ႑ာေရး ၀န္ႀကီး လက္ေအာက္ကေန သီးျခားကင္းလြတ္ခြင့္ေပးမယ့္ ဥပေဒသစ္ ရိွလာမယ္လိုု႔ ဆိုုပါတယ္။ ျမန္မာႏိုုင္ငံရဲ႕အႀကီး မားဆံုုး ျပဳျပင္ေျပာင္းလဲမႈေတြထဲက တခုုအျဖစ္ ဧၿပီ ၂ ရက္ေန႔မွာ ျမန္မာက်ပ္ေငြကိုု ေစ်းကြက္ထဲ ေမွ်ာ ခဲ့ပါတယ္။ ဇူလိုုင္မွာ ႏိုုင္ငံ တ၀န္း စာရင္းရွင္ ေငြထုုတ္ကတ္ (Debit card)ေတြ စထုုတ္မယ္လိုု႔လည္း သိရပါတယ္။ ႏိုင္ငံတကာ ဘဏ္ ခ်ိတ္ဆက္မႈကိုု လာ မယ့္ ႏွစ္မွာ စပါမယ္။ ဒီထက္လည္း ေစာႏိုုင္ပါတယ္။
“က်ေနာ္ စစ္သား ဘ၀တုုန္းကလည္း စိန္ေခၚမႈေတြ ရိွခဲ့တာပဲ”လို႔ အသက္ ၅၆ ႏွစ္အရြယ္ ဘဏ္ ဒု အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမႉး ဗိုလ္မႉးႀကီး ေဟာင္း ဦေနေအး က ေျပာပါတယ္။
၂၀၁၀ ျပည့္ႏွစ္ ေအာက္တိုုဘာလမွာ ဦးေနေအးဟာ ဗဟိုဘဏ္ ဌာနခ်ဳပ္ကို ရန္ကုုန္ကေန ေျမာက္ဘက္ ကီလိုုမီတာ ၃၂၀ (မိုင္ ၂၀၀) ခန္႔ေ၀းတဲ့ ၿမိဳ႕ေတာ္သစ္ ေနျပည္ေတာ္ဆီကို ေျပာင္းေရႊ႕ခဲ့ပါတယ္။ ၀န္ႀကီးဌာန အေဆာက္အအုံ ၊ အစိုုးရ တိုုက္ခန္း၊ ၀န္ထမ္း အိမ္ရာ ၊ သမၼတ အိမ္ေတာ္ စသျဖင့္ ရိွပါတယ္။
ဘဏ္ အေဆာက္အအုံကို ေတာင္ကုန္းထိပ္ေပၚတြင္ အခန္႔သား ျမင္ေတြ႕ႏိုုင္တယ္။ ျမက္ခင္းျပင္၊ ေရပန္း၊ ၀ါယာႀကိဳး ၿခံစည္း႐ိုး စသျဖင့္ ခမ္းခမ္းနားနား ျပင္ဆင္ထားပါတယ္။ အႀကီးတန္း ဗ်ဴရိုုကရက္ေတြရဲ႕ ဇိမ္ခံအိမ္ေတြကို အေပၚစီးကေနျမင္ရၿပီး ခပ္လွမ္း လွမ္း မွာေတာ့ ႏြားနဲ႔ဖက္ၿပီး လယ္လုုပ္ေနရတဲ့ လယ္သမားေတြ၊ သူတို႔ေနတဲ့ သက္ငယ္မိုုး တဲအိမ္ေတြကိုုလည္း ေတြ႕ရပါတယ္။
ဗဟိုဘဏ္ရဲ႕ ရန္ကုုန္ဘဏ္ခြဲမွာေတာ့ ေန႔စဥ္ ႏိုုင္ငံျခားေငြလဲလွယ္ျခင္းေလလံပြဲ ကိုၾကည့္ျခင္းအားျဖင့္ ျမန္မာႏိုုင္ငံဟာ ဘယ္ အဆင့္ အထိ ေရာက္ေနၿပီ၊ ဘယ္ေလာက္အထိ ဆက္သြားရမလဲဆိုုတာ သိႏိုုင္ပါတယ္။ ရံုုးခန္းက်ဥ္းက်ဥ္းေလးတခုုမွာ ေန႔စဥ္ မနက္ ရွစ္နာရီခြဲတာနဲ႔ ဘဏ္ ၁၁ ခုုက အရာရိွေတြဟာ စာသင္ခန္းထဲကလိုု လက္တင္စားပြဲခံုုနဲ႔ အတန္းလိုုက္ ထိုုင္ၾကပါတယ္။ အဲဒီေနာက္ သူတိုု႔လုုိတဲ့ က်ပ္ေငြပမာဏကိုု ကမန္းကတန္းေရး၊ စာအိတ္ထဲ ထည့္ရပါတယ္။ အဲဒီေနာက္ ၀ရန္တာမွာ ေစာင့္ရပါတယ္။
စာအိတ္ေတြကိုု ေနာက္ထပ္ ဘဏ္ ဒု အုပ္ခ်ဳပ္ေရးမႉး တဦးျဖစ္သူ ဦးေမာင္ေမာင္ေအး နဲ႔ တျခားအႀကီးတန္း ဘဏ္လုုပ္ငန္းရွင္ေတြက ဖြင့္ပါတယ္။ ဇယားအတက္အက်ေတြနဲ႔ ရႈပ္ေနတဲ့ ကြန္ပ်ဴတာေတြ၊ တယ္လီကြန္ဖရင့္ ေတြေတာ့ မရွိပါဘူး။ အားေကာင္းေနဆဲ ေမွာင္ခိုုေစ်းကြက္ေပါက္ေစ်းကိုု စံုုစမ္းဖို႔ တယ္လီဖုုန္းတလံုုးပဲ စားပြဲဝိုင္းေပၚမွာ ရိွပါတယ္။ IMF အရာရိွတဦးကေတာ့ ပံုုမွန္ လာပါတယ္။ မိနစ္အနည္းငယ္အၾကာမွာေတာ့ ဦးေမာင္ေမာင္ေအးက ဘဏ္လုုပ္ငန္းရွင္ေတြကိုု ဒီကေန႔ ေငြလဲလွယ္ႏႈန္းကိုု ထုုတ္ျပန္ေၾကညာ ဖို႔ ေခၚလိုုက္ပါတယ္။
အခုလိုု ေရွးဦးစနစ္ ေလလံပြဲဟာ အရင္ေငြလဲႏႈန္းစနစ္ ထက္ေတာ့ အမ်ားႀကီး အားသာပါတယ္။ အရင္ စနစ္ေဟာင္းဟာ ႏိုုင္ငံျခား သား ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံ သူမ်ားအတြက္ အတားအဆီးတခုုျဖစ္ခဲ့ပါတယ္။ ဂ်ပန္ႏိုင္ငံရဲ႕ ေငြေၾကးအကူအညီ၊ ထိုင္းႏိုုင္ငံ ဗဟိုဘဏ္နဲ႔ IMF ရဲ႕ အကူအညီေတြနဲ႔ဆိုုရင္ အခုုလက္ရိွအသံုုးျပဳေနတဲ့ စနစ္ဟာ တျဖည္းျဖည္းနဲ႔ ေခတ္မီ လာမယ္လို႔ သူ႔အေနနဲ႔ ေမွ်ာ္လင့္ေၾကာင္း ဦးေမာင္ေမာင္ေအး က ေျပာပါတယ္။
ဒါေပမယ့္ အေပၚမွာ ေျပာခဲ့သလိုုပါပဲ။ ျမန္ျမန္ထက္ထက္လုပ္ဖို႔ အေရးႀကီးပါတယ္။ ႏိုုင္ငံျခားေငြေၾကး ပမာဏဟာ သိသိသာသာ ကိုု ျမင့္တက္လာေနပါတယ္။ ဧၿပီလတုုန္းက တရက္ကိုု ေငြလဲလွယ္ႏႈန္း ပမာဏ ေဒၚလာ ၁ သန္း ရိွရာက ေမလမွာဆို ၁၀ သန္း အထိ တိုုးျမင့္ လာေနခဲ့ပါတယ္။
႐ိုက္တာ သတင္းေထာက္ Jason Szep ေရးသားၿပီး Michael Williams တည္းျဖတ္ေသာ Breakneck reform pace overloads Myanmar ကို ဆီေလ်ာ္ေအာင္ ဘာသာျပန္ဆိုသည္။