လူငယ္မ်ားကို လက္တြဲေခၚပါ

သင္သည္ အလုပ္ လုပ္ေတာ့မည္ဟု ဆံုးျဖတ္ လုိက္ပါက အလုပ္အကိုင္ ဂ်ာနယ္ တစ္ခုခုကို ဝယ္ဖတ္လိမ့္မည္။ သို႔မဟုတ္ မိဘ၊ သူငယ္ခ်င္း မ်ားကို တုိင္ပင္လိမ့္မည္။ ဘြဲ႕ရၿပီးခါစ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ လူငယ္မ်ားသည္ အနည္းနဲ႔ အမ်ားေတာ့ အလုပ္ လုပ္ဖုိ႔ စိတ္အား ထက္သန္ၾကပါသည္။ အလုပ္ အကိုင္မ်ား လုပ္ငန္း နယ္ပယ္ အားျဖင့္ Medical, Engineering, Human Resource, Sale, Marketing, Law, Admin and Journalism စသည္ျဖင့္ အမ်ဳိးမ်ဳိး ရွိၾကပါသည္။ ဤတြင္မွ ဖြဲ႕စည္းပံု လုပ္ငန္း အမ်ဳိးအစား အလုိက္ Company, Organization, Banking Local NGO & International NGO ဟူ၍ ျပန္လည္ ခြဲျခား ႏုိင္ပါေသးသည္။

တကၠသိုလ္၊ ေကာလိပ္ အသီးသီးမွ အထူးျပဳ ဘာသာရပ္ မတူ ေက်ာင္းၿပီးခဲ့ၾကေသာ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ လူငယ္ မ်ားသည္ ေက်ာင္းၿပီးသည္ႏွင့္ အမ်ားစု ကေတာ့ အေတြ႔အႀကံဳ အတြက္ ျဖစ္ျဖစ္၊ ဝမ္းေရး အတြက္ ျဖစ္ျဖစ္၊ ကိုယ့္ ရည္မွန္းခ်က္ ပန္းတုိင္ကို စတင္ ေလွ်ာက္လွမ္း ရန္ျဖစ္ျဖစ္ ပထမဆံုး ေျခလွမ္း အျဖစ္ အလုပ္ကို ဝင္လုပ္ၾကပါသည္။ ဝိဇၨာ သိပၸံ ေက်ာင္းဆင္းမ်ားသည္ ကိုယ့္စိတ္ႀကိဳက္ နယ္ပယ္ (any field) တြင္ အလုပ္ ဝင္ေရာက္ ႏုိင္ၾကပါသည္။ HR, Admin, Sale and Marketing, Secretarial, Journalism စသည့္ သက္ဆုိင္ရာ နယ္ပယ္ အလုိက္ Certificate မ်ား ကိုင္ေဆာင္ေသာ အလုပ္ ဝင္ႏုိင္ၾကသည္ကို ေတြ႔ရပါသည္။ အခ်ဳိ႕မွာ အေတြ႔အႀကံဳ ရွိလွ်င္ Certificate ပင္ မလုိ အလုပ္ရၾကပါသည္။ ဥပမာ- သိပၸံဘြဲ႕ရ တစ္ေယာက္က Sale ဝင္လုပ္မလား၊ Marketing ဝင္လုပ္မလား၊ သတင္းေထာက္ လုပ္မလား၊ Office Staff လုပ္မလား၊ Admin လုပ္မလား၊ Coordinator လုပ္မလား၊ လုပ္ႏုိင္သည္။ အင္ဂ်င္နီယာ ေက်ာင္းဆင္းတစ္ေယာက္ office staff, admin staff, sale man လုပ္ဖုိ႔ရာ ေတာ္ေတာ္စဥ္းစားလိမ့္မည္။ ေနာက္ဆံုး Sale ဆုိရင္ေတာင္ Sale Engineer သာလုပ္လိမ့္မည္။ ဒီလုိဆိုရင္ ဒီဘြဲ႕က ဒီအလုပ္သာ လုပ္ရမည္ဟု မဆုိလုိပါ။ ဘဝဆိုတာ ပံုေသနည္းမွ မဟုတ္တာ။ ကိုယ္ႏွင့္လံုးဝမဆုိင္တဲ့ အလုပ္ကိုလည္း ကိုယ္နဲ႔ အဆင္ေျပရင္ ေျပေနတတ္တဲ့သူေတြလည္း ေလာကႀကီးမွာ အမ်ားႀကီးပါ။

သက္ေမြးေက်ာင္းဆင္း ျဖစ္ေသာ အင္ဂ်င္နီယာႏွင့္ ေဆး တကၠသိုလ္ ေက်ာင္းဆင္းမ်ားမွာ သက္ဆုိင္ရာ နယ္ပယ္တြင္သာ အလုပ္ ဝင္ၾကရပါသည္။ အျခား နယ္ပယ္တြင္ ဝင္ေရာက္ဖုိ႔ရာ သိပ္ မလြယ္ကူပါ။ ကိုယ္က ဒီဘြဲ႕ယူခဲ့ ၿပီးမွ အျခားနယ္ပယ္သို႔ ေရာက္သြားတာမ်ဳိးေတာ့ ရွိေပမယ့္ ေတာ္ေတာ္ စိတ္အား ထက္သန္မွသာ ျဖစ္ပါသည္။ အလုပ္ရွင္မ်ားလည္း ကိုယ့္ဘြဲ႕ႏွင့္ မသက္ဆုိင္သည့္ နယ္ပယ္သို႔ အလုပ္ ေလွ်ာက္လွ်င္ သိပ္လက္မခံခ်င္ၾကပါ။ Engineer ေက်ာင္းဆင္းမ်ားသည္ သက္ဆုိင္ရာ Major (Civil, EP, EC, MP, IT, Chemical, etc) အလုိက္ အလုပ္ရၾကလွ်င္ ပိုေကာင္းပါသည္။ ျမန္မာႏုိင္ငံသည္ ဖြံ႕ၿဖိဳးစႏုိင္ငံ ျဖစ္ေသာေၾကာင့္ Civil, EP, EC, MP major မ်ားမွာ အလုပ္ေပါေသာ္လည္း က်န္ Major မ်ားကေတာ့ အလုပ္ ရွားဆဲပါ။ အလုပ္ေခၚစာတြင္ အေတြ႔အႀကံဳ ၂ ႏွစ္၊ ၃ ႏွစ္ရွိမွသာ ေခၚ ၾကသည္မုိ႔ အလုပ္ေပါသည္ ဆုိေသာ္လည္း အခက္ေတြ႔ေနၾကဆဲပါ။ အလုပ္သင္အေနနဲ႔ ေခၚတာလည္း ေတာ္ေတာ္ရွားပါေသးတယ္။

ဖြံ႕ၿဖိဳးဆဲ ႏုိင္ငံတစ္ခုအတြက္ အင္ဂ်င္နီယာလုပ္သား မ်ားစြာ လုိအပ္သည္ဟု ထင္ပါသည္။ ေက်ာင္းဆင္း ၿပီးခါစမို႔ အေတြ႔အႀကံဳမရွိ၊ လက္ေတြ႔ပိုင္းတြင္ ကြၽမ္းက်င္မႈ မရွိေသာေၾကာင့္ အလုပ္မခန္႔ၾကလွ်င္ ဘြဲ႕ရ အေရအတြက္သာ တိုးလာမည္ျဖစ္ၿပီး ကြၽမ္းက်င္ လုပ္သားမ်ား ရွားပါးလာကာ ႏုိင္ငံေတာ္လည္း ဖြံ႕ၿဖိဳး တိုးတက္ဖုိ႔ ေႏွာင့္ေႏွး ေနမည္ျဖစ္သည္။ ကြၽန္ေတာ္တို႔လူငယ္မ်ားကို ပစ္မထားေစခ်င္ပါ။ လူငယ္မ်ားကို လက္တြဲေခၚေစခ်င္သည္။ လူငယ္မ်ားကို ေဖးမေပးပါ။ လူငယ္မ်ားကို အားေပးပါ။ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ လူငယ္မ်ားသည္ ဘြဲ႕ရေသာ္လည္း ဘာမွမတတ္၊ ဘာမွလည္း ဟုတ္တိ ပတ္တိ မရဟု ယခုေခတ္ လူႀကီး မ်ားက ေျပာၾကပါသည္။ ထုိသို႔ဆုိလွ်င္ ကြၽန္ေတာ္တို႔ လူငယ္မ်ားသည္ အုပ္ခ်ဳပ္သူမ်ား၏ အစမ္းသပ္ခံ ပညာေရး စနစ္ တစ္ခု ေအာက္မွာ အစမ္းသပ္ခံ လူငယ္မ်ား ျဖစ္ခဲ့ရပါသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ အျပစ္တင္မည္ ဆုိလွ်င္ ကြၽန္ေတာ္တုိ႔ လူငယ္မ်ားကို အျပစ္ မတင္သင့္ပါ။ ပညာေရးစနစ္ေၾကာင့္ ျဖစ္ေစ သို႔မဟုတ္ အုပ္ခ်ဳပ္သူမ်ား၏ ပညာေရး စနစ္ စီမံခန္႔ခြဲမႈ အားနည္းမႈေၾကာင့္ ျဖစ္ေစ ဘာမွမသိ မတတ္ေသာ ဘြဲ႕ရ လူငယ္(သားေကာင္) ျဖစ္ခဲ့ရတာပါ။

ေဆးဘက္ဆိုင္ရာ ေက်ာင္းဆင္းမ်ားသည္လည္း အလုပ္အလြယ္တကူ မရတတ္ၾကပါ။ အလုပ္သင္ ဆရာဝန္အလုပ္ရရန္ပင္ မလြယ္ကူၾကပါ။ ျမန္မာႏုိင္ငံတြင္ ဆရာဝန္ေျမာက္ျမားစြာ လုိအပ္သည္မွာ မွန္ေသာ္လည္း ေဆးေက်ာင္းဆင္းမ်ား ကေတာ့ အလုပ္ရွားပါးေနၾကဆဲ။ အင္ဂ်င္နီယာႏွင့္ ေဆးဘက္ ဆုိင္ရာ တကၠသိုလ္ေက်ာင္းဆင္း မ်ားသည္ ေလး၊ ငါး၊ ေျခာက္ ႏွစ္ တက္ခဲ့ရ၊ ေငြမ်ားစြာ ကုန္က်ခံ၊ အခ်ိန္မ်ားစြာ ေပးဆပ္ခဲ့ရေသာ္လည္း ေက်ာင္းၿပီးလွ်င္ အလုပ္တစ္ခုရဖို႔ ေတာ္ေတာ္ ခက္ပါသည္။ လက္ရွိ အလုပ္ အခြင့္အလမ္းမွာ မည္မွ်ပင္ ေပါသည္ဆုိေစကာမူ အလုပ္တစ္ခု လြယ္လြယ္ ကူကူ မရႏုိင္ေပ။

ထို႔ေၾကာင့္လည္း ၁၀ တန္းေအာင္လွ်င္ တကၠသိုလ္ ဆက္မတက္ခိုင္းေသာ မိဘမ်ားႏွင့္ ျပည္ပမွက ဘြဲ႕ရမွသာ အလုပ္အကိုင္ အခြင့္အလမ္း မ်ားသည္ဟု ယံုၾကည္ေသာ ေငြေၾကးတတ္ႏုိင္သည့္ မိဘမ်ား လည္း ေတြ႔ဖူးပါသည္။ ဘယ္လိုပဲျဖစ္ျဖစ္ ဘြဲ႕တစ္ခုသည္ အတုိင္းအတာ တစ္ခု အထိေတာ့ အက်ဳိး သက္ေရာက္မႈ ရွိသည္ဟု ယံုၾကည္ပါသည္။

အလုပ္တစ္ခုရဖို႔အေရး ဘြဲ႕လက္မွတ္တစ္ခုတည္းႏွင့္ မလံုေလာက္ ေတာ့ပါ။ အလုပ္ေလွ်ာက္လွ်င္ လိုအပ္ခ်က္ (Job Requirements) ေတြက မ်ားလြန္းလွသည္။ မိမိဝင္ေရာက္မည့္ လုပ္ငန္းခြင္နယ္ပယ္ အလိုက္ မိမိစိတ္ဝင္စားရာ အရေရာ၊ လိုအပ္ခ်က္အရပါ သင္တန္းမ်ားကို ေျပးတက္ၾကသည္။ သည္ၾကားထဲ ျမန္မာဘာသာစကား တစ္ခုတည္းႏွင့္လည္း မျဖစ္ျပန္ေတာ့ အျခားဘာသာစကား တစ္ခုခု (English, Chinese, Japan, Korea, etc) ကိုလည္း ေလ့လာသင္ယူရျပန္သည္။ တက္လုိက္ရသည့္ သင္တန္းမ်ား၊ Speaking မ်ား၊ 4 Skills မ်ား ဖတ္ဖတ္ေမာ မတတ္။ အခ်ဳိ႕လူငယ္မ်ားမွာ ေငြေၾကး အဆင္မေျပ ေသာေၾကာင့္ သင္တန္မ်ားလည္း သီးသန္႔ မတက္ႏုိင္ၾကပါ။ ထို႔ေၾကာင့္ အလုပ္လုပ္ရင္း တက္ၾက ရပါသည္။ အခ်ဳိ႕မွာ ကိုယ့္ဘြဲ႕ႏွင့္ မသက္ဆိုင္ေသာ္လည္း ေငြေၾကး အဆင္မေျပမႈေၾကာင့္ ရရာအလုပ္ကိုပဲ ဝမ္းေရး အရ ဝင္လုပ္ၾကရသည္ မ်ားလည္း ရွိပါသည္။

အလုပ္တစ္ခု စတင္ေလွ်ာက္ၿပီဆိုလွ်င္ အလုပ္ေလွ်ာက္ရန္ လိုအပ္ေသာ ဓာတ္ပံုမ်ား၊ ဘြဲ႕လက္မွတ္မ်ား၊ သင္တန္းဆင္းလက္မွတ္မ်ား၊ သန္းေခါင္ စာရင္းမ်ား၊ လက္ဖက္ရည္ဖုိးမ်ား ေပး၍ ရယူထားေသာ စာရိတၱ ေကာင္းမြန္ေၾကာင္း၊ ျပစ္မႈကင္းေၾကာင္း ေထာက္ခံစာမ်ားကို မိတၱဴအထပ္လုိက္ ကူးရပါသည္။ IT ေခတ္ႀကီးမွာ အခ်ဳိ႕ကုမၸဏီမ်ားမွာ Email Address ႏွင့္သာ ေခၚၾကေသာေၾကာင့္ Email လိပ္စာျဖင့္ ေလွ်ာက္ရပါသည္။ Internet & Email အသံုးခ်တတ္ျခင္းေၾကာင့္ လူကိုယ္တိုင္ သြားေရာက္ရတာ သက္သာသြား ပါသည္။ သို႔ေပမယ့္ မ်ားေသာအားျဖင့္ Email ျဖင့္ Reply အေၾကာင္း ျပန္တာ မႀကံဳဖူးေသး။ ဖုန္းနဲ႔ေတာ့ ဆက္သြယ္ပါသည္။ အလုပ္တစ္ခုသာ ေလွ်ာက္ပါက မေသခ်ာေသာေၾကာင့္ ေလး၊ ငါးခုမက ေလွ်ာက္ထားဖို႔ရာ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ အေရွ႕၊ အေနာက္၊ ေတာင္၊ ေျမာက္ လုိင္းကားခ အတန္တန္ကုန္၊ လမ္းေၾကာင္းမသိ၍ Taxi ခကုန္ခံကာ ေလွ်ာက္ၾကရသည္။ စီးပြားေရးၿမိဳ႕ေတာ္ ရန္ကုန္တြင္ ျမန္မာျပည္ ေနရာအႏွံ႔မွ ေရာက္လာၾကေသာ နယ္သူ နယ္သားမ်ားမွာ မ်က္စိ ကလယ္ ကလယ္ျဖင့္ ႀကိမ္ဖန္တစ္ရာ မက ေမးျမန္းကာ ေလွ်ာက္ၾကပါသည္။ ဘယ္လိုပဲ ေလွ်ာက္ရေလွ်ာက္ရ ကိစၥမရွိ၊ အလုပ္ ေလွ်ာက္ရမွာ ေတာ့ ကိုယ့္အပိုင္း၊ ကိုယ့္တာဝန္ျဖစ္သည္။ ေလွ်ာက္သည့္ ကုမၸဏီ၏ Reception ဧည့္ႀကိဳဌာနကို ေရာက္ေသာအခါ Reception မမေလးမ်ားရဲ႕ ဆက္ဆံပံုႏွင့္ လွည့္ျပန္ရေတာ့ မလိုလို။ ဧည့္မႀကိဳဘဲ ဧည့္ေမာင္းျဖစ္ေနသည္။ သူတို႔ျပန္ေျပာလိုက္တာက မ်က္ႏွာထား တင္းတင္းႏွင့္ ဒီအလုပ္ ေခၚထား သလားတဲ့။ ဘယ္ဂ်ာနယ္မွာ ဘယ္ Post နဲ႔ ေခၚထားပါတယ္လို႔ ဧည့္ႀကိဳကို ျပန္ေျပာျပရတယ္။ ဒါကိုၾကည့္ ျခင္းအားျဖင့္ HR နဲ႔ Reception ၾကားမွာ Link မရမွန္းသိသာသည္။ အလုပ္ေခၚ ထားတယ္ဆိုရင္ HR က Reception ကို ႀကိဳေျပာထားရမွာေပါ့။ ဒါမွ အလုပ္ေလွ်ာက္သူမ်ား အဆင္ေျပမည္။

အလုပ္က ျမန္ျမန္ ရခ်င္ေသာေၾကာင့္ “အလုပ္အကိုင္ ရွာေဖြေရး ေအဂ်င္စီမ်ား” ကို အားကိုးသည္။ ဂ်ာနယ္ထဲမွာဆို Agent ေတြက Ever Urgent ပဲ။ အဲဒီမွာ ပိုဆိုးသြားေရာ CV က သံုး ေလးစံု၊ ဓာတ္ပံုက ငါးပံု၊ ေျခာက္ပံု၊ ဝန္ေဆာင္ခက သံုး ေလးေထာင္ ဒါတင္မကေသး အင္တာဗ်ဴး ေၾကးေပးရမယ္။ ပထမဆံုး အလုပ္အားခရဲ႕ တစ္ဝက္ေပးရမယ္ဆိုေတာ့ ေတာ္ေတာ္ စဥ္းစားလိုက္ပါသည္။ အလုပ္ လိုခ်င္ေသာေၾကာင့္ အလုပ္အပ္ လုိက္ေပမယ့္ တစ္ခါေတာင္မွ မဆက္သြယ္ခဲ့ပါ။ တကယ္ေျပာတာပါဗ်ာ ခ်ဲ႕ကားေျပာတာ မဟုတ္ပါ။ ပိုက္ဆံ တစ္ျပားမွ မေပးရသည့္ စိတ္ရွည္စြာ အလုပ္ ရွာေပးသည့္ Agent မ်ားလည္း ရွိပါသည္။ ထို Agent မ်ားကိုေတာ့ အလြန္ ေက်းဇူးတင္ပါသည္။ အလုပ္ရွာသူေတြၾကားထဲမွာ “အကပ္၊ အဆက္အစပ္” ဆိုသည့္ စကားလံုး အေတာ္ ေခတ္စားပါသည္။ အထူးသျဖင့္ ဘဏ္အလုပ္ႏွင့္ အစိုးရအလုပ္ မ်ားတြင္ ပိုေတာင္ ေခတ္စား ပါေသးသည္။ အလုပ္ေခၚသည့္ ဦးေရမ်ားလွ်င္ အေၾကာင္းမဟုတ္၊ နည္းလွ်င္ေတာ့ ထိုအကပ္၊ အဆက္အစပ္ ရွိသူမ်ားသာ ရသြားတတ္သည္။

အလုပ္ေလွ်ာက္ထားျခင္း ၿပီးစီးပါက Interview ေခၚမည့္ရက္ကို ထီေပါက္မည့္ ရက္ကို ေစာင့္ရသကဲ႔သို႔ ေစာင့္ရပါသည္။ Interview ေခၚသည့္ အႀကိမ္ အေရအတြက္မွာ Company တစ္ခုႏွင့္ တစ္ခု မတူၾကေပ။ ႏွစ္ႀကိမ္၊ သံုးႀကိမ္ေတာ့ ဗ်ဴးရပါသည္။ အခ်ဳိ႕ကုမၸဏီမ်ားမွာ Interview အခ်ိန္ကို လံုးဝ မေလးစားၾကပါ။ အလုပ္ေလွ်ာက္ထားသူ မ်ားသာ Interview စမည့္ အခ်ိန္ ေနာက္က်မည္ စိုးေသာေၾကာင့္ Taxi ခ ကုန္ခံၿပီး လာရေသာ္လည္း ေျပာထားသည့္အခ်ိန္တြင္ Interview မစႏုိင္ၾကပါ။ တစ္ႀကိမ္တည္း မဟုတ္ သံုးႀကိမ္ဗ်ဴးလွ်င္ သံုးႀကိမ္စလံုး ေနာက္က်တာ ႀကံဳဖူးသည္။ Interview တစ္ခုႏွင့္ တစ္ခုၾကားလည္း အလြန္ၾကာပါသည္။ အလြန္ဆံုး တစ္ပတ္သာ ၾကာသင့္သည္ဟု ထင္ပါသည္။ နယ္ကလာသူမ်ား အဖို႔ အလကား ေနရင္း အခ်ိန္ကုန္၊ စရိတ္ေထာင္းတာပဲ အဖတ္တင္သည္။ ပထမ အင္တာဗ်ဴးတြင္ အလုပ္ရွင္ မ်ားက လိုအပ္ခ်က္ႏွင့္ မကိုက္ဟု ထင္လွ်င္ အားနာစရာလည္း မလို။ စကားလံုး လွလွလည္း သံုးစရာ မလိုပါ။ ခပ္ျပတ္ျပတ္ ေျပာလည္း ရပါသည္။ ေခၚေတာ့ မလိုလိုႏွင့္ အလုပ္ ေလွ်ာက္သူမ်ားမွာ ေဝခြဲရ ခက္စရာလည္း မလိုေတာ့။ ဒီကုမၸဏီ မရရင္ ေနာက္တစ္ခုကို ႀကိဳးစားမည္ ျဖစ္သည္။

အင္တာဗ်ဴးတြင္ အခ်ဳိ႕ ကုမၸဏီမ်ားမွာ အလုပ္ေခၚတုန္း ကထက္ လုိအပ္ခ်က္ေတြ ပိုေတာင္းတာမ်ဳိးလည္း ရွိသည္။ အလုပ္ႏွင့္ မဆုိင္ေသာ ေမးခြန္မ်ဳိးလည္း ရွာႀကံ ေမးတတ္ပါသည္။ ကြၽန္ေတာ္လည္း အင္တာဗ်ဴး အေရအတြက္က ကြၽန္ေတာ့္ အသက္ထက္ပင္ မ်ားေနေတာ့ အင္တာဗ်ဴး အေတြ႔အႀကံဳ ေတာ္ေတာ္ ရေနပါၿပီ။ ကုမၸဏီေသးေသး ေလးမွ ႏုိင္ငံတကာ ကုမၸဏီႀကီးမ်ား အထိ ဗ်ဴးဖူးပါသည္။ ကုမၸဏီႀကီး အမ်ား စုမွာ အလုပ္သေဘာ ဆန္ဆန္သာ ေမးၾကပါသည္။ ဒီလိုႏွင့္ ကုမၸဏီ တစ္ခုၿပီး တစ္ခု အင္တာဗ်ဴးေပါင္း မ်ားစြာ ဗ်ဴးရင္း ေစာင့္ရင္းႏွင့္ ေနာက္ဆံုး ေတာ့ အိမ္က ပါလာသည့္ ပုိက္ဆံ ကုန္ေတာ့မည္။ အလုပ္ ကလည္း မရေသး။ ရန္ကုန္ရဲ႕ (Living Cost) လူေနမႈ စရိတ္ ျမင့္မားေသာေၾကာင့္ အိမ္က ပါလာသည့္ ပုိက္ဆံ ရည္ရွည္မခံပါ။ အလုပ္ရခဲ့လွ်င္ လစာဘယ္ေလာက္ ရမည္မသိ။ ေလာေလာဆယ္ ေန၊ စားစရိတ္ မွာေတာ့ တစ္လလွ်င္ တစ္သိန္း နီးပါး ကုန္သည္။ အိမ္ကလည္း ဘြဲ႕တစ္ခု ရသည္အထိ ေထာက္ပံ့ခဲ့ၿပီး ျဖစ္သည္။ အသက္ကလည္း ၂၀ ေက်ာ္၊ ေျခစံု လက္စံု ဘြဲ႕ရ လူငယ္တစ္ေယာက္ အိမ္ကို ပိုက္ဆံ ေတာင္းရ တာ အားနာလာသည္။ မိဘကို ေက်းဇူးဆပ္ဖို႔ ေနေန သာသာ ကိုယ့္ေျခေထာက္ေပၚ ကိုယ္ ရပ္ႏုိင္ေအာင္ မနည္း ႀကိဳးစားရဦးမည္။ ထို႔ေၾကာင့္ လူငယ္မ်ားမွာ ကိုယ့္ဘြဲ႕ႏွင့္ မဆုိင္ေသာ္လည္း ဘဝေပး အေျခ အေနအရ ရရာ အလုပ္ကိုသာ ဝင္လုပ္လုိက္ၾကရသည္။

အခ်ဳိ႕မွာ အဆင့္ျမင့္ ဘြဲ႕မ်ားႏွင့္ သင္တန္းဆင္း လက္မွတ္ တပံုတပင္ ရွိေသာ္လည္း အလုပ္ မရတာလည္း ရွိသည္။ အလုပ္ ရခဲ့ေသာ္လည္း အေျခခံ လစာ အလြန္ နည္းပါးေသာေၾကာင့္ လူေနမႈ စရိတ္ႏွင့္ မကာမိပါ။ အလုပ္သာ လုပ္ေနရေသာ္လည္း အိမ္ကို ျပန္ေတာင္းေန ရသည္။ ေတာ္ေတာ္ေတာ့ ရယ္ခ်င္စရာ ေကာင္းပါသည္။ တစ္ခါတေလေတာ့ ဒီဘြဲ႕ႏွင့္ ဒီအလုပ္ မရတာ ေတာ္ေတာ္ စိတ္ပ်က္မိသည္။ ဒီအတုိင္းဆို ကုိယ္ယူခဲ့တဲ့ေမဂ်ာကို အျပစ္တင္ရမည္လား၊ ျမန္မာျပည္က ဘြဲ႕ကို အျပစ္တင္ရမည္လား၊ ကိုယ့္ကိုယ္ ကိုယ္ပဲ အျပစ္တင္ရမည္လား ထို “လား” ေပါင္းမ်ားစြာႏွင့္ ျမန္မာျပည္တြင္ အလုပ္ႏွင့္ လစာ တြက္ေျခ မကုိက္ေလေတာ့ ျပည္ပသို႔ အလုပ္ ထြက္လုပ္ၾကကုန္သည္။

တစ္ေလာက Facebook တြင္ ပ်စ္ပ်စ္ ႏွစ္ႏွစ္ ေဝဖန္ထားသည္ကို ဖတ္လုိက္ရသည္။ ဘာတဲ့ ျပည္ပေရာက္ ျမန္မာကူလီမ်ား ဆိုလား။ ထိုင္း ကူလီ၊ မေလး ကူလီ၊ စကၤာပူ ကူလီ၊ ဂ်ပန္ ကူလီ၊ ကိုးရီးယား ကူလီ၊ ဒူဘုိင္း ကူလီ၊ ကာတာ ကူလီ စသည္ျဖင့္ စံုလို႔။ ဒါကေတာ့ သူ႔အထင္ သူ႔အျမင္ကို ေဝဖန္ထားတာျဖစ္မည္။ ျပည္ပ တြင္ ျမန္မာလူမ်ဳိးမ်ား ပညာရွင္ အေနႏွင့္ အလုပ္လုပ္ေနၾကတာလည္း ရွိတာပဲေလ။ ဥပမာ (Engineer, Accountant, Programmer, Doctor, Professor) ျမန္မာျပည္က အခ်ဳိ႕ဘြဲ႕ရ လူငယ္မ်ားလည္း အေတြ႔အႀကံဳရွိသည္ျဖစ္ေစ၊ မရွိသည္ျဖစ္ေစ၊ ျပည္ပသို႔ အလုပ္ လုပ္ရန္ ထြက္ေနၾကၿမဲပါပဲ။ အခ်ဳိ႕မွာ ေသခ်ာ ျပင္ဆင္ၿပီး သြားၾကသည္မို႔ အဆင္ေျပၾကပါသည္။ ဒီလုိဆိုေတာ့လည္း ပညာရွင္မ်ား ေျပာသလို လုပ္သား အရင္းအျမစ္ (Human Resource) ဆံုး႐ႈံးသြားျခင္းလား သို႔မဟုတ္ ဦးေႏွာက္ယိုစီးသြားျခင္းလား (Brain Drain) မေျပာတတ္ေတာ့ေပ။ Human Resource ဆိုတာႀကီး မရွိေတာ့ လုပ္သားမ်ားကို တတ္ေအာင္၊ ေတာ္ေအာင္၊ ထူးခြၽန္ေအာင္ (Skill Worker) ျဖစ္ေအာင္ လုပ္တဲ့လုပ္သား ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္မႈ (Human Resource Development) ဆိုတာႀကီးလည္း လုပ္လို႔မရေတာ့ပါ။ ေတာ္တဲ့ လုပ္သား၊ ညံ့တဲ့ လုပ္သား၊ သာမန္လုပ္သား၊ ထူးခြၽန္တဲ့ လုပ္သားေတြကို သူ႔ေနရာႏွင့္သူ ေနရာတက် စီမံခန႔္ခြဲတဲ့ လုပ္သား စီမံခန္႔ခြဲမႈ (Human Resource Management) ဆိုတာလည္း မရွိႏုိင္ေတာ့ပါဘူး။ ကြၽန္ေတာ္က HR Specialist တစ္ေယာက္ မဟုတ္တဲ့ အတြက္ HR, HRD, HRM ဆိုတာေတြကို ဒီလုိပဲ နားလည္ ထားပါတယ္။

အႏွစ္ခ်ဳပ္ ေျပာခ်င္သည္မွာ ကြၽန္ေတာ္တို႔ဟာ ဘဝ တိုက္ပြဲအတြက္ ပထမဆံုး ေျခလွမ္းကို စတင္ ေလွ်ာက္လွမ္းမည့္ လူငယ္မ်ားျဖစ္ပါတယ္။ ေကာင္းမြန္သည့္ အေတြ႔အႀကံဳမ်ားကိုလည္း မပိုင္ဆုိင္ ထားၾကပါ။ အိမ္ကို လက္ျဖန္႔ မေတာင္းခ်င္ေတာ့သည့္ လူငယ္မ်ား အေနျဖင့္ ကိုယ့္ေျခေပၚကိုယ္ ရပ္တည္ ႏုိင္ေရး အတြက္ပါ ထုိက္သင့္ေသာ လစာကိုလည္း ေမွ်ာ္လင့္ပါသည္။ ႏုိင္ငံ တစ္ႏုိင္င ံဖြံ႕ၿဖိဳး တိုးတက္ဖို႔ အတြက္ အလုပ္အကိုင္ ရရွိေရး ကလည္း လြန္စြာ အေရးႀကီးပါသည္။ ကိုယ့္ႏုိင္ငံတြင္ ပညာ သင္ယူၿပီး တုိင္းတစ္ပါးတြင္ အလုပ္ သြားမလုပ္ခ်င္ပါ။ ထုိ႕ေၾကာင့္ လူငယ္မ်ားကို လက္တြဲေခၚပါ။ ကိုယ္ခ်င္းစာေပးပါ။ ေျမေတာင္ေျမႇာက္ေပးၾကပါ။

From:yoyarlay