ရနံ႔ကုထံုး (scent therapy)

သိပၸံပညာရွင္ ေတြက ရနံ႔ကုထံုး (scent therapy) ကိုအသံုးၿပဳၿပီး လူရဲ႕ မွတ္ဥာဏ္ထဲက အရာတစ္ခုခု အေပၚ ေၾကာက္ တဲ့ စိတ္ကို ေအာင္ၿမင္စြာ ပယ္ဖ်က္ေပး ႏိုင္ၿပီလို႔ ဆိုပါတယ္။

သင္က ေၿမြတို႔ ေခြးတို႔ ပင့္ကူတို႔ကို ၿမင္ရင္ ေၾကာက္ၿပီး တုန္ေန တတ္ပါ သလား။ Northwestern University မွသုေသသီ ေတြက အိပ္ေနတဲ့ အခ်ိန္မွာ မတူညီတဲ့ အေမႊးရနံ႔ ေတြကို သံုးၿပီး အေမႊးရနံ႔ ကုထံုးနဲ႔ မွတ္ဥာဏ္ေတြကို ေၿပာင္းလဲ ႏုိင္တဲ့ နည္းစနစ္ တစ္ခုကို ေတြ႔ရွိခဲ့ ၾကပါၿပီ။ 

စမ္းသပ္ခ်က္ မ်ားအရ သိပံၸပညာရွင္ ေတြပာာ လူနာကို သူေၾကာက္တတ္တဲ့ မ်က္ႏွာပံုစံ တစ္ခုခုကို အဲဒီမ်က္ႏွာနဲ႔ အတူ အန႔ံကိုပါ ၿပၿပီးေနာက္ ဓာတ္လိုက္ေအာင္ လုပ္လိုက္ ပါတယ္။ လူနာပာာ ဒီမ်က္ႏွာပံု ကိုသာမက အန႔ံကိုပါ ေၾကာက္ရြံ႕ တတ္သြား ၾကပါတယ္။ အနံ႔ပာာ လူနာ အိပ္ေန စဥ္ မွာေတာင္ ေၾကာက္စိတ္ကို ၿဖစ္ေစႏုိင္ၿပီး shock ရရ သြားတတ္ ပါတယ္။ ဒါေပမယ့္ ေနာက္ပိုင္း လုပ္ပါမ်ား လာတဲ့အခါ ေၾကာက္ရြံ႕ၿခင္း ကိုပါ ေပ်ာက္ကြယ္သြား ေစပါတယ္။ အနံ႔ေၾကာင့္ ေၾကာက္စိတ္ေတြ ေပ်ာက္သြားတယ္ ဆိုတဲ့ ရလဒ္ ထြက္လာ တယ္လို႔ ဆိုရမွာ ပါပဲ။

ေလ့လာမွႈပာာ အနံ႔ႏွင့္ စိတ္ထိခိုက္ လႈပ္႐ွားျခင္း (emotion) တို႔ၾကားက ခိုင္မာတဲ့ ဆက္သြယ္မႈကို မီးေမာင္းထုိး ၿပလိုက္တာပါ။ တခ်ိဳ႕ သိပၸံ ပညာရွင္ေတြ အၾကံၿပဳ တာက အန႔ံခံ အဖုေလး ေတြပာာ စိတ္ထိခိုက္ လႈပ္႐ွားျခင္းနဲ႔ မွတ္ဥာဏ္တို႔ အလုပ္လုပ္ရာ ၿဖစ္တဲ့ amygdala နဲ႔ hippocampus တို႔နဲ႔ နီးကပ္တာေၾကာင့္ ဒီလို ၿဖစ္တာလို႔ ေၿပာပါတယ္။ အၿခား စမ္းသပ္မွႈ တစ္ခု ကလည္း ဆက္သြယ္မွႈကို အေသအခ်ာ စစ္ေဆး ၿပီးပါၿပီ။ မႏွစ္က သိပၸံပညာရွင္ ေတြပာာ အမ်ိဳးသမီး အေယာက္ ၂၀ကို တုန္လွႈပ္ဖြယ္ ေကာင္းတဲ့ ဗီဒီယို ေတြကို အခန္းထဲတြင္ cassis အနံ႔ေတြနဲ႔ အတူ ၿပသခဲ့ ပါတယ္။ ေနာက္တစ္ပတ္ အၾကာမွာေတာ့ အမ်ိဳးသမီး ေတြပာာ ဗီဒီယို ထဲက အၾကာင္းအရာ ေတြကို ၿပန္စဥ္းစား ခိုင္းၿပီး အခ်ိဳ႕ကို cassis အန႔ံ ေနာက္တစ္ခါ ရွဳခုိင္း ပါတယ္။ cassis အနံ႔ကို ရွဳရတဲ့ သူေတြပာာ မရွဳရတဲ့ သူေတြထက္ ပိုၿပီး ဗီဒီယို ထဲက အေၾကာင္းအရာက ေတြကို မွတ္မိ ပါတယ္။

အဆိုပါ ဆက္သြယ္မွႈပာာ ပိုၿပီး စိတ္ဝင္ စားစရာ ေကာင္းလာ ပါတယ္။ ႏွစ္အနည္းငယ္ အၾကာက Norwegian အႏုပညာရွင္ Sissel Tolaas ဆိုသူပာာ ေၾကာက္ရြံ႔စိတ္ကို ေလွ်ာ့ခ် ေပးတဲ့ stimuli ေတြကို ထုိးသြင္းၿပီးေနာက္ ဓာတုေဗဒ နည္းအရ ၿပန္လည္ ထုတ္လုပ္ကာ လူေတြကို စုေဆာင္း ခဲ့ပါတယ္။ microencapsulation လို႔ေခၚတဲ့ အဆိုပါ ၿဖစ္စဥ္ပာာ Scratch'n'sniff ထုတ္ကုန္ေတြ ၿပဳလုပ္တာနဲ႔ တူညီတဲ့ အနံ႔မ်ိဳးကို ၿပခန္းထဲ ထည့္ထား ပါတယ္။ ၿပခန္း ထဲမွာေတာ့ လူေတြပာာ နံရံကို ပြတ္ႏုိင္ ၿခစ္ႏုိင္ၿပီး ေၾကာက္ရြံ႕မႈကို ခံစားရ ပါတယ္။ လူေတြရဲ႕ အႏုပညာ အေပၚ တုန္႔ၿပန္မွႈပာာ ေတာ္ေတာ္ ၾကီးကို ကြဲၿပားၿပီး ေတာ္ေတာ္ မ်ားမ်ားမွာ ကိုယ္တြင္း အဂၤါေတြရဲ႕ တုန္႔ၿပန္ၿခင္း (visceral reaction)ကို မခံႏုိင္ ၾကပါဘူး။ တခ်ိဳ႕ကေတာ့ အခန္းထဲ ကိုေတာင္ လမ္းမေလွ်ာက္ႏုိင္ ၾကေတာ့ ပါဘူး။ သိပၸံ ပညာရွင္ ေတြပာာ လူေတြပာာ အနံကို ဘာမွ မလုပ္ႏုိင္ ေပမယ့္ တုန္႔ၿပန္ ႏုိင္တယ္ ဆိုတာကို ေကာင္းေကာင္းၾကီး သိရွိခဲ့ ၾကပါတယ္။ ကြ်န္ေတာ္တို႔ရဲ႕ ဦးေႏွာက္ ေတြက အဲဒီလိုပဲ ရွဳပ္ေထြး ေနတာ ပါပဲ။

Images from cdn.theatlantic, i.dailymail, img.gawkerassets. Source: gizmodo.com