မေနာေျမမွာ ဒဏ္ရာဒဏ္ခ်က္ေတြနဲ႔ အပိုင္း(၂)

ဉာဏ္လင္း၊ တီတုိး၊ ဆုိင္းမိုင္(ျမစ္ႀကီးနား) ေရးသားသည္။

ရာသီေတြ ကေျပာင္းကျပန္ 

သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ပ်က္စီးယုိယြင္းလာမႈ၏ ေနာက္ ဆက္တြဲအျဖစ္ ရာသီဥတုေတြလည္း ကေျပာင္း ကျပန္ျဖစ္ လာၿပီး အေအးဓာတ္ေတြလည္း ေလ်ာ့နည္းလာခဲ့သည္ဟုဆိုပါသည္။

ျမစ္ႀကီးနားေဒသခံ အဖြားအင္ဖန္ဂ်ာရာ ျပန္ေျပာင္းေျပာ ျပသည္က ဟိုးအရင္တုန္းက သူတို႔ကခ်င္ျပည္နယ္မွာ မိုးတြင္း ကာလ မိုးေတြအံု႔ဆိုင္းလာၿပီဆိုလွ်င္ အေႏြးထည္ေကာက္၀တ္သူ ေတြက ေကာက္၀တ္၊ မီးထလံႈသူေတြက လံႈၾက ေပါ့တဲ့။

“အခုေတာ့ အဲဒီအေအးဓာတ္မ်ဳိးက မရွိေတာ့ဘူးေလ၊ အားလံုးပ်က္စီးကုန္ၿပီ” ဟု စိတ္ပ်က္ လက္ပ်က္ျဖစ္ဟန္ျဖင့္ အဖြားအင္ဖန္ဂ်ာရာက ဆိုပါသည္။

အဖြားအင္ဖန္ဂ်ာရာ ရည္ညႊန္းေျပာဆိုေသာ “ဟုိးအရင္ တုန္းက” ဆိုသည့္အသံုးအႏႈန္းက အခ်ိန္ကာလ သိပ္ အေ၀းႀကီး ကို ဆိုလိုျခင္းမဟုတ္ဘဲ လြန္ခဲ့ေသာ အႏွစ္ ၂၀ မရွိတရွိကာလ ေလာက္ကိုသာ ရည္ညႊန္းေျပာဆိုခဲ့ျခင္းျဖစ္ပါသည္။

ျမစ္ႀကီးနားႏွင့္ ဖားကန္႔ၾကား ကုန္စည္ကူးသန္းေရာင္း ၀ယ္သည့္အလုပ္ကို ဘ၀တစ္ေလွ်ာက္လံုးနီးပါး လုပ္ကိုင္ရင္း ခရီးေတြ ထြက္ျဖစ္ခဲ့ေသာ ျမစ္ႀကီးနားေဒသခံ အဖြားအင္ဖန္ဂ်ာရာသည္ ျမန္ျမန္ႀကီးေျပာင္း လဲလာေနသည့္ ေရေျမ သဘာ ၀ကို စိတ္မခ်မ္းေျမ႕ စြာျဖင့္ မ်က္ျမင္ႀကံဳေတြ႕ေနရသူ ျဖစ္သည္။

သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ထိန္းသိမ္းေရး လုပ္ငန္းမ်ားအပါ အ၀င္ အျခားေသာ ဖြံ႕ၿဖိဳးေရး လုပ္ငန္းမ်ား လုပ္ေဆာင္ေနေသာ SWISSAID (ျမစ္ႀကီးနား႐ံုး)မွ တာ၀န္ခံဦးဇုန္တိန္႔က တစ္ႏွစ္ထက္တစ္ႏွစ္ ပိုမိုပူျပင္းလာေသာ ကခ်င္ျပည္နယ္၏ အေျခအေနကို သတိထားမိသည္ဟုဆိုသည္။

“ကၽြန္ေတာ့္တစ္သက္ ကခ်င္ျပည္နယ္မွာ အပူခ်ိန္က ၃၂ (ဒီဂရီဆဲလ္ဆီးယပ္စ္) က အမ်ားဆံုးအပူခ်ိန္ပဲ၊ ဒီႏွစ္အပူခ်ိန္က ၄၀ အထိေတာင္ေရာက္တယ္”ဟု ကခ်င္ျပည္နယ္မွာေမြး၊ ကခ်င္ျပည္နယ္မွာ ႀကီးျပင္းခဲ့သည့္ အသက္ ၄၀ အရြယ္ ဦးဇုန္တိန္႔က ဆိုပါသည္။

အပူခ်ိန္ျမင့္တက္လာေသာေၾကာင့္ ခါတိုင္းထက္ အပူဒဏ္ကို ခံစားေနၾကရခ်ိန္မွာ မူမမွန္ေတာ့ေသာ မိုးေလ၀သ အေျခအေနကလည္း ကခ်င္လယ္သမားမ်ားအတြက္ ခန္႔မွန္းရ ခက္သထက္ ခက္လာေန ပါသည္။

မိုးကမရြာခ်င္သည့္ အခါမ်ားမွာ လံုး၀တစ္ေပါက္မွ မက်ဘဲ ရြာခ်င္သည့္အခါမ်ားဆိုလွ်င္ေတာ့ ျဗဳန္းစားႀကီးထရြာခ်င္ ရြာလာတတ္သည္ဟုဆိုပါသည္။

ယင္းသို႔ မိုးေလမမွန္သည့္အတြက္ စပါးအထြက္ႏႈန္းလည္း ထိခိုက္လာေၾကာင္း လယ္သမားမ်ားက ဆိုပါသည္။ ခါတိုင္း လယ္တစ္ဧက တင္း ၆၀ ထြက္ေသာ လယ္မ်ားသည္ မိုးေလ မမွန္ေသာေၾကာင့္ ေနရာေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ တင္း ၄၀ ၀န္း က်င္ေလာက္သာ ထြက္ေတာ့သည္ဟုဆိုပါသည္။

ပ်က္စီးသြားေသာ ေျမမ်က္ႏွာျပင္

ရာသီဥတုေတြ ကေျပာင္းကျပန္ျဖစ္ေနခ်ိန္မွာ ေရႊတူးေဖာ္ ေရးလုပ္ငန္းမ်ားႏွင့္ ေက်ာက္စိမ္း တူးေဖာ္ေရး လုပ္ငန္းမ်ားကလည္း မေနာေျမ၏ အသြင္အျပင္မ်ားကို ျမန္ျမန္ႀကီး ဖ်က္ဆီး ပစ္ေနပါသည္။

ေရႊတူးေဖာ္သူမ်ားေၾကာင့္ အခ်ဳိ႕ေသာ ကုန္းေျမမ်ားမွာ အားျပင္းလွေသာ ဗံုးဆန္၊ အေျမာက္ဆန္မ်ား ထိမွန္ခံထားရ သည့္အလား ခ်ဳိင့္ေတြ၊ က်င္းေတြႏွင့္ အက်ည္းတန္ေနသည္။

ေရႊတူးေဖာ္သူမ်ား တူးထားသည့္ က်င္းမ်ားမွာလည္း ဆယ္ေပပတ္လည္ေလာက္က်ယ္၀န္းေသာ က်င္းမ်ားရွိသလို ေဘာလံုးကြင္း တစ္၀က္မက က်ယ္ေသာ က်င္းမ်ားလည္းရွိၾက သည္။ အခ်ဳိ႕က်င္းမ်ား၏ အနက္မွာ ၀ါးတစ္ျပန္စာမက နက္႐ိႈင္း သည္မ်ားလည္းရွိသည္။

ေရႊတူးေဖာ္ေရး လုပ္ငန္းခြင္မ်ား၏ ၀ါးမ်ဳိျခင္းကို ခံရသည့္ အထဲတြင္ လယ္ခင္း၊ ယာခင္းေတြလည္း ပါသြားတတ္ၾကသည္။

“ဟူးေကာင္းဘက္ဆိုရင္ လယ္ယာေတြကို ေရႊက်င္လိုက္ တယ္။ အရင္က စပါးအထြက္ႏူန္းေကာင္းတဲ့ ေနရာေတြ အခု ဘာမွ စိုက္စားလို႔မရေအာင္ျဖစ္ေနၿပီ” ဟု KDNG မွ ဦးေအာင္၀ါက ဆိုသည္။

လယ္ယာေျမေတြကို ေရႊက်င္လိုက္သည့္အခါ အေပၚယံေျမဆီလႊာမ်ား လြင့္ပါးသြားသည့္အတြက္ ဘာအပင္မွစိုက္ပ်ိဳးလို႔မရေတာ့ေအာင္ ပ်က္စီးသြားျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း ပညာရွင္မ်ား က ရွင္းျပသည္။

လယ္ေျမဧကမ်ားစြာ ေရႊတူးေဖာ္သူမ်ား၏ လက္ခ်က္ ေၾကာင့္ ပ်က္စီးေနၾကခ်ိန္မွာ သစ္သီးၿခံပိုင္ရွင္၊ ဥယ်ာဥ္ၿခံပိုင္ရွင္ တခ်ဳိ႕ကလည္း ေရႊတူးေဖာ္သူမ်ား၏ မက္ေလာက္စရာ ေငြ အသျပာ ကမ္းလွမ္းမႈ မ်ားေၾကာင့္ ႏွစ္စဥ္မိသားစု၀င္ေငြ ဖန္တီး ေပးေနသည့္ ၎င္းတို႔၏ ဥယ်ာဥ္ၿခံေျမမ်ားကို စြန္႔လႊတ္လုိက္ၾက သည္မ်ားလည္း ရွိသည္ဟုဆိုပါသည္။

KDNG အဆိုအရ ကခ်င္ျပည္နယ္ ဧရိယာ၏ ၁၈ ရာခိုင္ ႏႈန္း ( ငါးပံု တစ္ပံု နီးပါး) ရွိေသာ ေရႊတူးေဖာ္ျခင္းလုပ္ငန္းမ်ားမွာ ကုန္းတြင္းပိုင္းမ်ားတြင္သာမက ျမစ္ေခ်ာင္း၊ ကမ္းပါးမ်ား တြင္လည္း တြင္တြင္က်ယ္က်ယ္လုပ္လာၾကသည္ဟု ဆိုသည္။

တစ္ခ်ိန္က ၾကည္လင္ခဲ့ေသာ ျမစ္၊ ေခ်ာင္းမ်ားမွာ ယခုအခါ ေရႊတူးေဖာ္ေရးလုပ္ငန္းမ်ားမွ အန္ထုတ္လိုက္သည့္ မည္းညစ္ညစ္ရႊံ႕ေရမ်ားေၾကာင့္ ေနာက္က်ိခဲ့ရပါၿပီ။

သူငယ္ငယ္က ေရဆင္းခ်ဳိးေနၾကျဖစ္ေသာ ဥ႐ုေခ်ာင္းဆိုလွ်င္ ခ်င္းတြင္းျမစ္အထိ လံုး၀ေနာက္က်ိ ေနေၾကာင္း ဦးေအာင္ ၀ါက ေျပာျပပါသည္။

“ဥ႐ုေခ်ာင္းဆို ကၽြန္ေတာ္ငယ္ငယ္တုန္းက ေရခ်ဳိးခဲ့တဲ့ ေနရာေပါ့၊ တအားေပ်ာ္ဖို႔ေကာင္းခဲ့တာ၊ အခုေတာ့ ေရကို ကိုင္ေတာင္မကိုင္ခ်င္ေတာ့ဘူး၊ ညစ္ပတ္ေနတာပဲ” ဟု သူက ဆိုပါသည္။

ဧရာ၀တီျမစ္ျဖစ္တည္ရာ၊ ေမခ၊ မလိချမစ္ႏွစ္သြယ္တို႔ ဆံုဆည္းရာ ျမစ္ဆံုမွာဆိုလွ်င္လည္း ကမ္းပါး တစ္ေလွ်ာက္ ေရႊတူးေဖာ္မႈမ်ားေၾကာင့္ ႐ုပ္ပ်က္ဆင္းပ်က္ျဖစ္ေနပါၿပီ။

ေရႊတူးေဖာ္ေရးလုပ္ငန္းမ်ားက ျမစ္ထဲ၊ ေခ်ာင္းထဲသို႔ စြန္႔ပစ္လိုက္ေသာ ျပဒါးပါသည့္ ေရမ်ားကလည္း ျမစ္ေရသံုးစြဲ ေနရသူမ်ား၏ က်န္းမာေရးကို ေျခာက္လွန္႔ေနသည့္အတြက္ ေၾကာင့္ ေဒသခံ ေတာ္ေတာ္မ်ားမ်ားမွာ ျမစ္ေရ၊ ေခ်ာင္းေရကို ေသာက္ေရအျဖစ္ အသံုးမျပဳရဲ ျဖစ္ေနၾကပါသည္။

ဖားကန္႔ဘက္မွာဆိုလွ်င္ ျမစ္ေခ်ာင္းမ်ားမွာ အၿမဲတမ္း ေနာက္က်ိေနသည့္အတြက္ ေဒသခံမ်ားအေနႏွင့္ ထိုေရမ်ားကို အသံုးမျပဳရဲျဖစ္ေနၾကသည္ဟု ဆိုပါသည္။

အရင္တုန္းက ဖားကန္႔မွာ ေနထိုင္သူမ်ားသည္ စမ္းေရ၊ ေခ်ာင္းေရပဲ ခပ္ေသာက္ခဲ့ၾကသည္ဟု ေဒၚလမာရြယ္က ဆိုသည္။

“(အခု) စမ္းေရ၊ ေခ်ာင္းေရေတြက အခ်ိန္ျပည့္ေနာက္ ေနလို႔ တြင္းေရပဲ ေသာက္ေတာ့တယ္” ဟု သူက ဆိုသည္။

စိမ္းစိုသည့္ သစ္ေတာႀကီးမ်ား၊ စိမ့္စမ္းမ်ား ေပ်ာက္ဆံုး ကုန္ေသာေၾကာင့္ ယခင္က ေႏြ၊ မိုး၊ ေဆာင္း ေရလံုး၀မခမ္းခဲ့ေသာ ေခ်ာင္း မ်ားမွာ ယေန႔အခါ မိုးကုန္လ်င္ ေရခမ္းကုန္ၾကၿပီဟု ေဒၚလမာရြယ္ကဆိုပါသည္။

ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းေရးႏွင့္ သစ္ေတာေရးရာ ၀န္ႀကီး ဌာန ျပည္ေထာင္စု၀န္ႀကီး ဦး၀င္းထြန္းကလည္း ျမစ္ႀကီးနား ၿမိဳ႕မွာ စက္တင္ဘာ ၂၄ ရက္ေန႔က က်င္းပသြားခဲ့သည့္ ေဆြးေႏြး ပဲြတစ္ခုတြင္ ဧရာ၀တီျမစ္၏ ေျပာင္းလဲလာေသာ အေျခအေနကို စိုးရိမ္မကင္း ထည့္သြင္းေျပာၾကားသြားခဲ့သည္ကို ႏိုင္ငံပိုင္ မီဒီယာမ်ားတြင္ ေတြ႕ရိွရပါသည္။

ေရႊ႕ေျပာင္းေတာင္ယာမ်ား၊ ေရေ၀ေရလဲေဒသမွ သစ္ ေတာမ်ား ျပဳန္းတီးလာျခင္း၊ သတၱဳမ်ားတူးေဖာ္ျခင္း၊ ဓာတု ပစၥည္းမ်ား အသံုးျပဳ စြန္႔ပစ္ျခင္းတို႔ေၾကာင့္ ဧရာ၀တီျမစ္ေရမွာ ညစ္ညမ္းၿပီး ႏုန္းပို႔ခ်မႈမ်ားကာ ေသာင္ထြန္းျခင္း၊ ျမစ္ေၾကာင္း မ်ား ေရစီးေရလာေျပာင္းလဲျခင္းမ်ားျဖစ္ေပၚလာေနေၾကာင္းႏွင့္ ေရေနသတၱ၀ါမ်ား၏ ေဂဟစနစ္သည္လည္း ပ်က္စီးလာေၾကာင္း ၀န္ႀကီးကေျပာၾကားသြားခဲ့ပါသည္။

ထို႔ေၾကာင့္လည္း ဧရာ၀တီျမစ္၏ ေရေ၀ေရလဲ ေဒသမ်ား ကို အမ်ဳိးသားေရးတာ၀န္တစ္ရပ္သဖြယ္ ထိန္းသိမ္းေစာင့္ ေရွာက္ ျပဳျပင္သြားရန္လိုအပ္ေၾကာင္း ၀န္ႀကီး ဦး၀င္းထြန္းက အေလးအနက္ထားေျပာၾကားသြားခဲ့ျခင္း ျဖစ္ပါသည္။

SWISSAID တာ၀န္ခံ ဦးဇုန္တိန္႔က “ေက်ာက္စိမ္းတူး ေဖာ္တာေၾကာင့္ ေျမသယံဇာတ၊ ေရသယံဇာတနဲ႔ သဘာ၀ပတ္ ၀န္းက်င္ပ်က္စီးမႈက တစ္ႏွစ္ၿပီးတစ္ႏွစ္ ေၾကာက္ခမန္းလိလိပဲ” ဟု ေျပာပါသည္။

ေတာင္ၿဖိဳရာမွ ထြက္လာေသာ ေျမစာမ်ားကို မိုးေရမ်ား က ျမစ္ေခ်ာင္းမ်ားအတြင္းသို႔ သယ္ေဆာင္သြားၾကေသာေၾကာင့္ ျမစ္ေခ်ာင္းမ်ားလည္း ခါတိုင္းႏွင့္မတူ၊ တိမ္ေကာလာၾကသည္ဟု ဆိုပါသည္။

မိုးရြာသည့္အခါ မိုးေရကိုထိန္းေပးမည့္ သစ္ပင္ေတြလည္း ရွားပါးလာၾကရာ ရြာခ်သမွ် မိုးေရတို႔မွာ ထို တိမ္ေကာေနေသာ ျမစ္ေခ်ာင္းမ်ား အတြင္းသို႔သာ အဟန္႔အတားမဲ့ တရွိန္တိုး ထိုးဆင္းၾကရသျဖင့္ ဤတြင္ပဲ ေရႀကီးေရလွ်ံမႈမ်ား ျဖစ္လာရျခင္း ျဖစ္ေၾကာင္း ပတ္၀န္းက်င္ေလ့လာသူမ်ားက ဆိုသည္။

ေဒသခံမ်ားအဆို ခုေနာက္ပိုင္း မိုးတြင္းကာလ ကခ်င္ ျပည္နယ္၏ အခ်ဳိ႕ ေနရာေတြမွာ၊ အထူးသျဖင့္ ဖားကန္႔ဘက္မွာ ႏွစ္စဥ္လိုလို ေရႀကီးေရလွ်ံမႈမ်ားျဖစ္ေပၚေနၿပီး လူေသဆံုးမႈ မ်ားပင္ ရွိခဲ့သည္ဟု ဆိုပါသည္။

လည္မ်ဳိအညႇစ္ခံရေသာ ျမစ္မ်ား

ေျမေပၚေျမေအာက္ သယံဇာတမ်ားအျပင္ ကခ်င္ျပည္ နယ္အေပၚပိုင္းမွာရွိသည့္ ျမစ္ေခ်ာင္းမ်ားကလည္း ေရအား လွ်ပ္စစ္ ထုတ္ယူလိုသူမ်ားအတြက္ သြားရည္တမ်ားမ်ား က်စရာ ျဖစ္ေနပါသည္။

သြားရည္က်စရာ ေကာင္း သည့္ အေလ်ာက္လည္း တ႐ုတ္ကုမၸဏီမ်ားက ျမန္မာ အစိုးရႏွင့္ေပါင္းကာ ေမခ၊ မလိခ ျမစ္ႏွစ္သြယ္ေပၚမွာ ေရ ကာတာေျခာက္ခု၊ ျမစ္ဆံု ေအာက္ဘက္နား ဧရာ၀တီျမစ္ေပၚမွာ ေရကာတာ အႀကီး ႀကီးတစ္ခု၊ အားလံုးေပါင္း ေရ ကာတာခုနစ္ခု တည္ေဆာက္ကာ ေရအားလွ်ပ္စစ္ ထုတ္ ယူဖို႔ လံုးပန္းခဲ့ၾကသည္။

လူထု၏ က်ယ္က်ယ္ေလာင္ေလာင္ ကန္႔ကြက္မႈ မ်ား ေပၚထြက္လာၿပီးေနာက္ မွသာ ေဆာက္လက္စ၊ ျမန္မာ ႏိုင္ငံမွာအႀကီးဆံုး ေရကာတာ ျဖစ္လာမည့္ ျမစ္ဆံုေရကာ တာစီမံကိန္းကို သမၼတဦးသိန္းစိန္က သူ႔လက္ထက္မွာ ရပ္နား ထားရမည္ဟု ၿပီးခဲ့သည့္ႏွစ္က òန္ၾကားခဲ့ျခင္းျဖစ္ပါသည္။

ျမစ္ဆံုေနာင္ေရး မည္သို႔ျဖစ္လာမည္ကို မသိရေသးေသာ္ လည္း ၂၀၁၅ ခုႏွစ္အထိေတာ့ ရင္ေအးစရာျဖစ္ေနသည့္တိုင္ ေမခႏွင့္ မလိချမစ္ေပၚမွာေတာ့ ေရကာတာေျခာက္ခုကိုမူ ဆက္ လက္ေဆာက္လုပ္ခြင့္ ျပဳထားပါသည္။

ထိုေရကာတာေျခာက္ခုကလည္း ျမစ္ဆံုေရကာတာကဲ့သို႔ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ႏွင့္ ေဒသခံတို႔၏ အသက္ေမြး၀မ္းေက်ာင္း လုပ္ငန္းမ်ားအေပၚ ဆိုးက်ဳိးမ်ားသက္ေရာက္ေစႏိုင္ေၾကာင္း ျမန္မာႏိုင္ငံ ျမစ္ေခ်ာင္းမ်ားဆိုင္ရာကြန္ရက္ Burma Rivers Network (BRN) က သတိေပးေျပာဆိုပါသည္။

“ေရကာတာေျခာက္ခု တည္ေဆာက္တာဟာ သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ကို ျပန္ျပင္လို႔မရေအာင္ကို ပ်က္စီးေစမွာ ျဖစ္သလို ေရစီးဆင္းမႈႏွင့္ ေရျပတ္လပ္မႈကိုလည္း ခန္႔မွန္းလို႔မရေအာင္ သက္ေရာက္မႈေတြ ျဖစ္ေစပါလိမ့္မယ္။ ေနာက္ၿပီး ဧရာ၀တီျမစ္ ကို မွီခိုေနတဲ့ လူသန္းေပါင္းမ်ားစြာတို႔ အေပၚ မွာလည္း လူမႈေရး၊ စီးပြားေရးအရ ထိခိုက္မႈေတြ ျဖစ္ေပၚေစမွာျဖစ္ပါတယ္” ဟု BRN သတင္း ထုတ္ ျပန္ခ်က္တစ္ေစာင္မွာ ေဖာ္ျပထားပါသည္။

ဦးေအာင္၀ါကလည္း ဆည္ေျခာက္ခုေၾကာင့္ ျဖစ္ေပၚလာ ႏုိင္သည့္ သက္ေရာက္မႈမ်ားကိုေတြးကာ စိုးရိမ္မကင္း ျဖစ္ေနသည္။

“ေရကာတာ ေဆာက္လုိက္ျခင္းအားျဖင့္ သဘာ၀စီးဆင္း ေနတဲ့ ပံုစံကေျပာင္းသြား မယ္၊ ငါးေတြဘာေတြ ခါတိုင္း လို ေပါေတာ့မွာမဟုတ္ေတာ့ ဘူး၊ လူေနထိုင္မႈစနစ္ေတြ လည္း ဟိုတုန္းကလို လြတ္ လြတ္လပ္လပ္ ေနလို႔မရႏိုင္ ေတာ့ဘူး” ဟု KDNG ဥကၠဌက ဆိိုပါသည္။

ဆုလာဘ္လား၊ က်ိန္စာလား

ကခ်င္ျပည္နယ္၏ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ကို ေနာက္ထပ္ ၿခိမ္းေျခာက္ သည့္အရာမွာ ပီေလာပီနံ၊ ႀကံ အစရွိသည့္ စီမံကိန္း သီး ႏွံမ်ားစိုက္ပ်ိဳးရန္အစိုး ရႏွင့္ နီးစပ္သည့္ အခြင့္ထူးခံ စီး ပြားေရးလုပ္ငန္းရွင္မ်ားက လယ္ယာေျမဧက သိန္း ေသာင္းခ်ီ ခ်ဲ႕ ထြင္ၾကျခင္း ျဖစ္ပါသည္။

၎င္းတို႔က လယ္ယာ ေျမ ခ်ဲ႕ထြင္႐ံုသာမက တည္ရွိၿပီးသား လယ္ယာေျမမ်ားကိုပါသိမ္းၾကေသာေၾကာင့့္ ေဒသခံ ကခ်င္ လယ္သမားတို႔၏ဘ၀ကိုပါ ဖ်က္လိုဖ်က္ဆီးလုပ္သလို ျဖစ္သြား ေၾကာင္း ကခ်င္ျပည္နယ္အေရး ေလ့လာသူမ်ားက ဆုိပါသည္။

အမ်ဳိးသားအဆင့္ႏွင့္ အျပည္ျပည္ဆိုင္ရာဆိုင္ရာ အစိုးရ မဟုတ္ေသာ အဖဲြ႕အစည္းေပါင္း ၄၇ ဖဲြ႕ျဖင့္ ဖဲြ႕စည္းထားသည့္ စားနပ္ရိကၡာဖူလံုမႈ ပူးေပါင္းေဆာင္ရြက္ေရးအဖဲြ႕ (FSWG) ၏ အဆိုအရ အစိုးရက ကခ်င္ျပည္တြင္ ကုမၸဏီေပါင္း ၁၁ ခုကို ဧက ေလးသိန္းနီးပါး လုပ္ပိုင္ခြင့္ျပဳခဲ့သည္ဟုဆိုပါသည္။ ယင္းတို႔ အနက္ ထက္၀က္မွာ က်ားထိန္းသိမ္းေရးစခန္းရွိရာ ဟူးေကာင္းခ်ဳိင့္၀ွမ္းေဒသတြင္ျဖစ္သည္ဟု (FSWG) က ဆိုပါသည္။

ကခ်င္ျပည္နယ္မွ သဘာ၀ရင္းျမစ္ေတြကို ထုတ္ယူေနၾက ေသာ္လည္း၊ လူဦးေရ ၁၃ သိန္းေက်ာ္ရွိသည့္ ျပည္နယ္ဖြံ႕ၿဖိဳး ေရးအတြက္ကား လက္ၫႇဳိးထိုးျပရေလာက္ေအာင္ မည္မည္ရရ မရွိဟု ေလ့လာသူမ်ားက ေ၀ဖန္ေျပာဆိုၾကပါသည္။

“ျမစ္ႀကီးနား-ဖားကန္႔ ကားလမ္းကို သြားၾကည့္လိုက္ေလ၊ လမ္းေတာင္ (ေကာင္းေကာင္း) လုပ္မေပးဘူး” ဟု ကခ်င္ျပည္ နယ္၏ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ကို ေလ့လာေနသူ ကိုလဆီေဘာက္၀ါက ဆိုပါသည္။

ေျမေပၚေျမေအာက္ သယံဇာတမ်ားစြာ ပိုင္ဆိုင္ထားေသာ္ လည္း ကခ်င္တိုင္းရင္းသားမ်ားစြာမွာ ျမင္သာျမင္၊ မၾကင္ရ သည့္အျဖစ္မ်ဳိး ဆိုက္ေရာက္ေနၿပီး သာမန္အရပ္သူ၊ အရပ္သား မ်ား၏ ဘ၀မွာလည္း ထူးထူးျခားျခားတိုးတက္မႈမရွိဘဲ စား၀တ္ေနေရးအတြက္ နိစၥဓူ၀ ႐ုန္းကန္ေနၾကရသည္ဟု ေလ့လာေစာင့္ ၾကည့္သူမ်ားက ဆိုပါသည္။

ယခုႏွစ္ ေမလမွာ ထုတ္ျပန္ခဲ့ေသာ KDNG ၏ “ကခ်င္ ဖြံ႕ၿဖိဳးတိုးတက္ေရးမွ သင္ခန္းစာမ်ား” အမည္ရွိ အစီရင္ခံစာမွာ ေတာ့ “သဘာ၀ရင္းျမစ္မ်ား မည္မွ်ပင္ ထုတ္ယူတူးေဖာ္ေနေသာ္ လည္း ေဒသခံျပည္သူမ်ားမွာ တိုးတက္ဖြံ႕ၿဖိဳးလာသည္ မရွိဘဲ (၁၉၉၄ အပစ္အခတ္ရပ္ၿပီးေဖာ္ေဆာင္သည့္) ဖြံ႕ၿဖိဳးေရး စီမံ ကိန္း မရွိခင္ကထက္ပင္ ပိုမုိဆင္းရဲမြဲေတမႈကို ရင္ဆိုင္လာခဲ့ၾက ရသည္” ဟု ေဖာ္ျပထားသည္။

ယခုႏွစ္ ဇူူလိုင္ ၂၇ ရက္ေန႔ထုတ္ ေၾကးမံုသတင္းစာမွာပါရွိ သည့္ ကိန္းဂဏန္းမ်ားအဆိုအရ ကခ်င္ျပည္နယ္၏ ဆင္းရဲမြဲေတ မႈႏႈန္းမွာ တစ္ျပည္နယ္လံုး လူဦးေရ၏ ၂၆ ဒသမ ၆ ရာခိုင္ႏႈန္း (၄ ေယာက္မွာ ၁ ေယာက္ႏႈန္း) ရွိသည္ဟု ဆိုပါသည္။

ကခ်င္ျပည္နယ္ရွိ အဖုိးတန္ သဘာ၀သယံဇာတမ်ား သည္ ကခ်င္လူထုအတြက္ ဘုရားေပးသည့္ ဆုလာဘ္ႀကီးမ်ား ျဖစ္ေသာ္လည္း ယခုအခါတြင္ ထိုဆုလာဘ္မ်ား၏ က်ိန္စာသင့္ သကဲ့သုိ႔ျဖစ္ေနၿပီဟု လည္း KDNG ၏ အစီရင္ခံစာက သံုးသပ္ ထားသည္။

နိစၥဓူ၀ စား၀တ္ေနေရးအခက္အခဲမ်ားၾကားမွာ ရွင္သန္ ဖို႔ႀကဳိးစားရင္း ေဒၚလမာရြယ္တို႔လို ေသာင္းဂဏန္းခ်ီေသာ ေဒ သခံမ်ားမွာ ႏွစ္ဖက္စစ္တပ္ အပစ္မရပ္ၾကေသးသည့္အတြက္ စစ္ေဘးေရွာင္ေနၾကရသည္မွာ တစ္ႏွစ္ပင္ေက်ာ္သြားၿပီ ျဖစ္သည္။

ေနာက္ဆံုးခံတပ္ ထိန္းသိမ္းေရး

ေလာေလာဆယ္မွာ ႏွစ္ဖက္စစ္တပ္ အပစ္အခတ္မရပ္ၾက ေသးေသာေၾကာင့္ ေျမေပၚ၊ ေျမေအာက္သယံဇာတ တူးေဖာ္ေရး လုပ္ငန္း အေတာ္မ်ားမ်ား အရွိန္တန္႔ေနသည္ဆိုေသာ္လည္း အပစ္အခတ္ရပ္စဲၿပီးေနာက္ပိုင္း ယခင္အတိုင္း အေျခအေန ဆိုးၿမဲ၊ ဆိုးလာဦးမည္ကို ပညာရွင္မ်ားက စိုးရြံ႕ေနၾကသည္။

ေနရာတိုင္းမွာ ဒဏ္ရာဒဏ္ခ်က္ေတြႏွင့္ ပ်က္စီးယိုယြင္း လာေနသည့္ ကခ်င္ျပည္နယ္၏ အေျခအေနမ်ားကို အခ်ိန္မီ မကုစား၊ မထိန္းသိမ္းႏုိင္လွ်င္ ကခ်င္ျပည္နယ္၏ အနာဂတ္ မေတြးရဲစရာအေျခအေနမ်ဳိး ဆိုက္ေရာက္သြားမည္ကို သဘာ၀ ပတ္၀န္းက်င္ ထိန္းသိမ္းသူမ်ားက စုိးရိမ္ေနၾကသည္။

ျမစ္ဆံုအေရးကိစၥတုန္းက တစ္ႏုိင္ငံလံုး ညီညီၫြတ္ၫြတ္ ကန္႔ကြက္ခဲ့ၾကသည့္ပံုစံကို နမူနာယူၿပီး တစ္ႏုိင္ငံလံုးအတြက္ အေရးႀကီးေသာ ကခ်င္ျပည္နယ္၏ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ပ်က္ စီးယိုယြင္းလာေနမႈကို တက္ညီလက္ညီ ကာကြယ္ၾကဖို႔ လိုအပ္ ေၾကာင္း သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ထိန္းသိမ္းသူမ်ားက တိုက္တြန္း ေျပာဆိုၾကပါသည္။

ကခ်င္ျပည္နယ္၏ သဘာ၀ပတ္၀န္းက်င္ ေလ့လာေနသူ ကိုလဆီေဘာက္၀ါကေတာ့ အခုခ်ိန္မွာ အသိတရား၀င္လာၾက ၿပီး ကာကြယ္၊ ထိန္းသိမ္းေရးလုပ္ငန္းမ်ား လုပ္ၾကမည္ဆိုလွ်င္ အခ်ိန္မီေသးသည္ဟုဆိုသည္။

“ေႂကြလုဆဲဆဲျဖစ္ေနတဲ့ဟာကို ေလာဘသမားေတြ၊ အုပ္ခ်ဳပ္တဲ့လူေတြ သေဘာေပါက္သြားရင္ ေနာက္မက်ေသးဘူး”ဟု သူက သတိေပးသည္။

“မဟုတ္ရင္ေတာ့ သြားမွာပဲ”

EcoDev မွ ဦး၀င္းမ်ိဳးသူကလည္း ျမန္မာႏိုင္ငံ၏ ေနာက္ ဆံုးက်န္ရွိသည့္ ခံတပ္ႀကီးကို လတ္တေလာ အက်ဳိးစီးပြားကိုသာ ၾကည့္ၿပီး ဖ်က္ဆီးမပစ္ၾကဖို႔ တပ္လွန္႔ႏိႈးေဆာ္သည္။

“ေနာက္ဆံုးခံတပ္ကိုေတာင္ မခ်န္ဘဲ ျပဳတ္ေအာင္ လုပ္လိုက္မယ္ဆိုရင္ ကၽြန္ေတာ္တို႔ေလာက္ မိုက္တဲ့သူေတြ ရွိေတာ့မွာ မဟုတ္ဘူး” ဟု ဦး၀င္းမ်ိဳးသူက သတိေပးသည္။

ဦးေခါေဘာမ္တို႔လို ေဒသခံေတြလည္း ယိုယြင္းလာေန ေသာ သူတုိ႔၏ မေနာေျမကို အေရးေပၚ ထိန္းသိမ္းကာကြယ္ေရး လုပ္ရမည္ကို နားလည္သေဘာေပါက္ၾကသည္။

သူတို႔ေဒသ အခုလို ပ်က္စီးေနရျခင္း၊ လူေတြ က်ပ္တည္း ေနရျခင္းသည္ ေလာဘတက္သူမ်ားေၾကာင့္ ျဖစ္ရသည္ဟု လည္း ႐ုိး႐ုိးစင္းစင္းပဲ မွတ္ယူထားသည္။

ဦးေခါေဘာမ္အေနႏွင့္ သူငယ္ငယ္က မွတ္မိထားသည့္ ပံုစံအတိုင္း ကခ်င္ျပည္နယ္ ျပန္လည္ ပ်ဳိမ်စ္လွပလာဖို႔ကိုကား မည္သုိ႔မည္ပံု လုပ္သင့္ သည္ကိုေတာ့ ပညာရွင္မ်ားအႀကံျပဳသလို သူကေတာ့ အႀကံ မျပဳတတ္။ မေျပာျပတတ္။

သူ ႐ုိး႐ုိးစင္းစင္း နားလည္၊ လက္ခံထားသည္က အခုလို ျဖစ္သည္။

“လူေတြရဲ႕ မတရားေလာဘရွိေနသမွ် နဂိုလို စိမ္းလန္း စိုျပည္လာဖို႔ဆိုတာ မျဖစ္နိုင္ဘူးေလ” ။ ။