၈၈၈၈ ေငြရတုအႀကိဳ လူထုအသြင္ျဖင့္ မႏၲေလးမွာ က်င္းပမည္

       ၈၈၈၈ အေရးေတာ္ပံုတြင္ က်ဆံုးခဲ့သည့္ ရဟန္းရွင္လူ ေက်ာင္းသားျပည္သူမ်ား၏ စြန္႔လႊတ္အနစ္နာခံမႈကို ဂုဏ္ျပဳခ်ီးက်ဴးသြားရန္ ရွစ္ေလးလံုး အေရးေတာ္ပံု ၂၄ ႏွစ္ေျမာက္ ႏွစ္ပါတ္လည္ေန႔ကို လူထုကိုယ္စားျပဳပံုစံျဖင့္ မႏၲေလးၿမိဳ႕တြင္ ပူးေပါင္းက်င္းပသြားမည္ ျဖစ္ေၾကာင္း သိရသည္။

၁၉၈၈ ခုႏွစ္ ဒီမိုကေရစီအေရးေတာ္ပံုႀကီး၏ ေငြရတုအႀကိဳအျဖစ္ ႏွစ္ပတ္လည္ အခမ္းအနား က်င္းပေရး အစည္းအေဝးကို ဇူလိုင္ ၁၆ ရက္ေန႔က မႏၲေလးျမိဳ့ ဘုရားၾကီး ဒကၡိဏရာမ (အလယ္တိုက္)တြင္ က်င္းပခဲ့ၿပီး ၈၈ မ်ိဳးဆက္ေက်ာင္းသားအဖြဲ႔မွ ကိုမင္းကိုႏိုင္ တက္ေရာက္ ဦးေဆာင္ေဆြးေႏြးခဲ့သည္။

တိုင္းႏွင့္ျပည္နယ္အားလံုးမွ ရဟန္းရွင္၊လူ၊ ေက်ာင္းသား၊ ျပည္သူမ်ား က်ယ္က်ယ္ျပန္႔ျပန္႔ ပါဝင္လာႏိုင္ေရးအတြက္ ဆက္သြယ္ေရး အလယ္ဗဟိုက်သည့္ မႏၲေလးျမိဳ႕တြင္ က်င္းပသြားရန္ ဆံုးျဖတ္ရျခင္းျဖစ္ေၾကာင္း စီစဥ္သူတဦး
ျဖစ္သည့္ ကိုရဲရင့္ေက်ာ္က ေျပာသည္။

“၈၈ က ေနာင္ေတာ္ၾကီးေတြက ဝိုင္းဝန္းစီစဥ္တာျဖစ္တယ္။ ပါဝင္ကူညီၾကမယ့္ မိဘျပည္သူေတြေရာ၊ ဒီပြဲႀကီးဟာ
ေအးခ်မ္းစြာ၊ ျငိမ္းခ်မ္းစြာ ေဆာင္ရြက္မယ့္ပြဲျဖစ္တယ္။ သက္ဆိုင္ရာမွ အဲဒီအေပၚမွာ ပဋိပကၡဆန္တဲ့ တားဆီးမႈေတြ မျဖစ္ေစခ်င္ဘူး။ တားဆီးခဲ့ရင္ေတာ့ ေငြရတုမွာ ေပါက္ကြဲဖို႔ မီးစထိုးလိုက္သလို ျဖစ္မွာပဲ။ ျပည္သူေတြက စည္းကမ္း ရွိစြာ က်င္းပသြားမွာပါ။ ခြင့္ျပဳေပးတဲ့ အစိုးရဟာလည္း နာမည္ေကာင္း ရမွာပါ။ မႏၲေလးမွာက အျမဲတမ္းလုပ္ေနတဲ့ ၈၈ က လူေတြဟာ လူထုကိုယ္စားျပဳ လူထုအသြင္နဲ႔ က်င္းပမွာ ျဖစ္ပါတယ္” ဟု မဇၥ်ိမကို ေျပာသည္။

အမိုးအကာေအာက္မွာပင္ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ က်င္းပသြားမည္ျဖစ္၍ အာဏာပိုင္မ်ားဘက္မွလည္း အစိုးရိမ္ႀကီးစြာ တားျမစ္မည္ဟု မယူဆေၾကာင္း ၎းက ျဖည့္စြက္ေျပာဆိုသည္။

“အစိုးရခ်င္း ကြာတယ္။ ေျဖရွင္းရမယ့္ ေခတ္အေနအထားခ်င္း ကြာတယ္။ က်ေနာ္တို႔က အစည္းအေဝး လုပ္ေနတယ္။ တံခါးရဲ႕အျပင္မွာ လာနားေထာင္ေနတဲ့ နယ္ေျမခံ အက္စ္ဘီ ေတြ အကုန္လံုးရွိေနၾကတယ္။ က်ေနာ္တို႔ေျပာတာေတြ အကုန္ၾကားတယ္။ ပြဲနဲ႔ ပါတ္သက္ျပီး အစိုးရကို အစိုးရိမ္မၾကီးဖို႔ က်ေနာ္တို႔ ေျပာမယ္” ဟု ကိုရဲရင့္ေက်ာ္ က
ေျပာသည္။

၁၉၉ဝ ျပည့္ႏွစ္က မႏၲေလးျမိဳ႕၌ပင္ က်င္းပခဲ့သည့္ ၈၈၈၈ ႏွစ္ႏွစ္ေျမာက္ အထိမ္းအမွတ္ ဆြမ္းေလာင္းပြဲ လုပ္စဥ္က အာဏာပိုင္မ်ား၏ အၾကမ္းဖက္ၿေိဳခြင္းမႈေၾကာင့္ သံဃာေတာ္မ်ား၏ ပတၱနိကၠဳဇၨနကံ ေဆာင္ရသည္အထိ ျဖစ္ခဲ့ရပံု ကိုလည္း ဆက္လက္ ရွင္းျပသည္။

“လူထုေဒၚအမာရဲ႕တိုက္ လမ္းအေနာက္ဘက္ျခမ္းမွာ ခံုေတြစီၿပီး သံဃာေတာ္ေတြကို ဆြမ္းေလာင္းတယ္။ ဆြမ္းစေလာင္းစဥ္ အခ်ိန္အခါမွာပဲ အဓိက႐ုဏ္း ႏွိမ္နင္းေရးတပ္က ညိႇႏႈိင္းျခင္းမရွိဘဲနဲ႔ ရန္သူစခန္းသိမ္းသလို ဝင္ၿပီး စီးလိုက္တယ္။ ႐ိုက္တာမ်ိဳး၊ ထိုးတာမ်ိဳး၊ ဒရႊတ္တိုက္ ဆြဲေခၚတာမ်ိဳးနဲ႔ က်ေနာ္တို႔ကို ၿဖိဳခြဲပစ္လိုက္တယ္။ မ်က္ရည္ယိုဗံုး လည္း ခြဲတယ္။ သမဂၢအတြင္းေရးမႉး ကိုမိုးေက်ာ္ေလးကို အဓိကထား ဖမ္းတယ္။ သူက ျပန္႐ုန္းတယ္။ ဆရာေတာ္က ဆြဲလုတယ္။ ဒါေပမယ့္ လွဲခ် ဒရႊတ္တိုက္ ဆြဲေခၚသြားတယ္” ဟု ဆိုသည္။

ထို႔ျပင္ ဆြမ္းေလာင္းျပည္သူမ်ားႏွင့္ ေက်ာင္းသားမ်ားကို ႐ိုက္ႏွက္ၿဖိဳခြဲခဲ႔ၾကၿပီး စစ္တပ္က ပစ္ခတ္ႏွိမ္နင္းခဲ့ေၾကာင္း “ေက်ာင္းသား၊ သံဃာ၊ ျပည္သူေရာ အကုန္လံုး ႐ုန္းရင္းဆန္ခတ္ ျဖစ္တယ္။ သပိတ္ေတြ က်ကြဲတယ္။ သူတို႔ လုပ္ေနက်အတိုင္း မိုးေပၚ ေထာင္ပစ္တာ မဟုတ္ဘူး။ ကံေကာင္းလုိ႔သာ မွန္တာ မရွိတာ။ က်ည္ဆံမွန္ထားတဲ့ သပိတ္ကို သိမ္းထားတယ္” ဟု ဆိုသည္။

ယင္းျဖစ္ရပ္မ်ားေၾကာင့္ မစိုးရိမ္ႏွစ္တိုက္မွ သံဃာ့သမဂၢီ သံဃာေတာ္မ်ားက မစိုးရိမ္ တိုက္ေဟာင္းမွ နာယက စာခ်ဆရာေတာ္ ဦးေကာဝိဒါဘိဝံသထံ ၾသဝါဒခံယူရာ ဆရာေတာ္က ဝိနည္း ဓမၼကံ လုပ္ထံုးလုပ္နည္းမ်ားႏွင့္အညီ ပတၱနိကၠဳဇၨနကံ ေဆာင္သင့္ေၾကာင္း မိန္႔ၾကားခ်က္အရ တႏိုင္ငံလံုးရွိ သံဃာေတာ္မ်ားက အစိုးရ၏ လက္နက္ကိုင္ တပ္ဖြဲ႔ဝင္မ်ားအေပၚ (သာေရးနာေရး မၾကြခ်ီျခင္း၊ ဆြမ္းခံမၾကြျခင္းမ်ား အပါအဝင္) ပတၱနိကၠဳဇန ကံေဆာင္ျခင္းအမႈ
ျပဳခဲ့ၾကသည္။

ဤကံေဆာင္ပြဲတြင္ ဦးစီးေဆာင္ရြက္ခဲ့ၾကေသာ မႏၲေလး မစိုးရိမ္တိုက္ေဟာင္းမွ ဆရာေတာ္ ဦးေကာဝိဒါဘိဝံသ၊ မစိုးရိမ္တိုက္သစ္မွ ဆရာေတာ္ ဦးရာဇဓမၼာဘိဝံသ၊ ရန္ကုန္မွ အင္းစိန္ရြာမ ဆရာေတာ္ ဦးတိေလာကာဘိဝံသ၊ တိပိဋက ဆရာေတာ္ ဦးသုမဂၤလာ လကၤာရ၊ ေမဒိနီဆရာေတာ္၊ မဂၢင္ေက်ာင္းဆရာေတာ္ အစရွိေသာ စာခ်အေက်ာ္ ဆရာေတာ္ႀကီးမ်ားႏွင့္ သံဃာေတာ္မ်ား ရာခ်ီ၍ အဖမ္းခံ၊ အႏွိပ္စက္ခံ၊ အလုပ္ၾကမ္းႏွင့္ ေထာင္ဒဏ္အက်ခံရၿပီး အခ်ဳိ႕သံဃာေတာ္မ်ား ရဲဘက္စခန္းတြင္ ပ်ံလြန္ေတာ္မူသြားခဲ့ရသည္အထိ ျဖစ္ခဲ့ရဖူးသည္။

ယခုႏွစ္တြင္ က်င္းပမည့္ ၂၄ ႏွစ္ေျမာက္ ႏွစ္ပတ္လည္ပြဲကိုမူ လက္ရွိ ေက်ာင္းသား မ်ိဳးဆက္သစ္မ်ားအား အဓိက ဦးစားေပး က်င္းပသြားမည္ျဖစ္ကာ အာဏာပိုင္မ်ားအေနႏွင့္ အေၾကာက္တရားျဖင့္ ဖိႏွိပ္ၿဖိဳခြင္းမႈမ်ား မျပဳၾကရန္ ကိုမင္းကိုႏိုင္ က အစည္းအေဝးတြင္ ေျပာဆိုခဲ့သည္။

“ေဒသဆိုင္ရာ အုပ္ခ်ဳပ္ေရးပိုင္းကို ေျပာခ်င္တာက ေၾကာက္လန္႔ၿပီး မဖိႏွိပ္ပါနဲ႔ အစဥ္အလာကို ျပန္ၾကည့္ပါ။ ဒီမိုကေရစီကို လက္ေတြ႔က်င့္သံုးတာပါ။ ေတာက္ေလွ်ာက္ လုပ္လာတာပါ။ ဒီမိုကေရစီျဖစ္တဲ့ အတြက္ေၾကာင့္ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ စုေဝးမယ္။ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ ေဟာေျပာမယ္၊ ၿငိမ္းခ်မ္းစြာ လူစုခြဲမယ္။ အမိုးအကာ တခုေအာက္မွာ လုပ္ေနတာ၊ လမ္းေပၚကို ခင္ဗ်ားတို႔ ဆြဲေခၚရင္ေတာင္ မလိုက္ဘူး။ ေနာက္ေၾကာင္း ျပန္လွည့္မယ့္ကိစၥကို က်ေနာ္တို႔က ပိုစိုးရိမ္ တယ္။ ေပးဆပ္ၿပီးမွရလာတဲ့ အဖူးအပြင့္ဗ်” ဟု ေျပာၾကားခဲ့သည္။

၁၃ဝဝ ျပည့္ အေရးေတာ္ပံုႀကီး၏ ေရႊရတု ဟုလည္း တင္စားေခၚေဝၚၾကသည့္ ၁၉၈၈ ၾသဂုတ္္ ၈ ရက္ေန႔သည္ ျမန္မာ့ သမိုင္းတြင္ ျပည္သူလူထု ပါဝင္သည့္ အႀကီးက်ယ္ဆံုးေသာ အေရးေတာ္ပံု တခုျဖစ္ခဲ့ၿပီး ထိုစဥ္က မဆလ အစိုးရ၏ သမၼတ ၃ ဦးဆက္တိုက္ ျပဳတ္က်သြားေစႏိုင္ခဲ့ၿပီး ၂၆ ႏွစ္တာ အုပ္စိုးလာခဲ့သည့္ ျမန္မာ့ဆိုရွယ္လစ္ လမ္းစဥ္ ပါတီေခတ္ကို ဇာတ္သိမ္းပစ္ႏိုင္ခဲ့သည္။

ထိုအေရးအခင္းအတြင္း အစိုးရတပ္မ်ား၏ ပစ္ေခတ္ႏွိမ္နင္းမႈေၾကာင့္ ရဟန္းရွင္လူ၊ ေက်ာင္းသားျပည္သူ အမ်ားအျပား
ေသဆံုးခဲ့ရေသာ္လည္း ဦးေနဝင္း အစိုးရက ေသဆံုးသူအေရအတြက္ စာရင္းအင္းတိတိက်က် ထုတ္ျပန္ျခင္း မရွိခဲ့ေပ။ သို႔ေသာ္ လူ ၃,ဝဝဝ ေက်ာ္ ေသဆံုးခဲ့ရသည္ဟု အမ်ားစုက ခန္႔မွန္းထားသည္။

From နယူးေဒလီ (မဇၥ်ိမ) ။