ကေလးေတြကုိ ေကာင္းေမြ ေပးပါ

ႀကီးႀကီး က်ယ္က်ယ္ေျပာ ရမယ္ ဆိုရင္ ေလာ က ေကာင္း ဖို႔ အတြက္ ကေလးေတြရဲ႕ အနာ ဂတ္ဟာ အလြန္ အေရးပါ ပါတယ္။ ကေလးေတြကုိ အတတ္ ပညာ၊ ဆင္ျခင္တုံတရား၊ က႐ုဏာ၊ စဥ္း စားေျမာ္ျမင္ ႏုိင္မႈ၊ ပရဟိ တစိတ္ စတာေတြေပးႏုိင္ ရင္ ေလာကရဲ႕ အနာဂတ္ဟာ ေကာင္းမြန္မွာပဲ။

မိဘေတြက ကဲြကြာေနၾကေပမဲ့ အဲဒါဟာ ျပႆနာ မဟုတ္ ဘဲ အဆင္ေျပေနၾကတဲ့ ကေလးေတြ၊ မိသား စုေတြ လည္း ေတြ႕ဖူးတယ္။ မိဘေတြ ကဲြၾကလုိ႔၊ တကဲြတျပားစီ ေဝးကြာစြာ ေနၾကရလုိ႔ စိတ္ထိခုိက္မႈ ရၿပီး ကေလး ဘဝမွာပဲ စိတ္က်ေဆး (Anti depressant) ေတြေသာက္ေနရတာမ်ဳိး၊ Therapist နဲ႔ ေတြ႕ၿပီး ကုသမႈ ခံယူေနရတာမ်ဳိးေတြလည္း ရွိတယ္။ ေငြေၾကး အဆင္ေျပမႈနဲ႔လည္း အနည္းနဲ႔အမ်ား ဆုိသလုိ ဆုိင္ပါ လိမ့္မယ္။ ေငြေၾကးတတ္ႏုိင္ရင္ ဘာပဲေျပာေျပာ အေျခခံ ျပႆနာေတြက မပူရေတာ့ ဘူးေလ။

လူနာဆယ္ေက်ာ္သက္ ေကာင္ေလးတစ္ေယာက္ ရွိတယ္။ မိဘေတြက ကဲြေတာ့မယ့္ဆဲဆဲ။ အစ္ကုိက အရက္ မူးၿပီး ရန္ျဖစ္လုိ႔ ေထာင္ ခဏ က်ေနတယ္။ မိဘေတြရဲ႕အိမ္မွာ အစ္ကုိ႔မိန္းမ (မရီး) နဲ႔ ကေလး ငယ္ငယ္ေလး ကလည္းေနၾကတာ။ ဝင္ေငြအ သင့္အတင့္ ရွိေပမဲ့ မခ်မ္း သာၾကဘူး။ သူက "ကၽြန္ေတာ္ က ပုိင္းေလာ့ ျဖစ္ခ်င္တာ၊ အဲဒီေက်ာင္းတက္ဖုိ႔ အိမ္က မပုိ႔ႏုိင္ဘူး၊ ပုိက္ဆံမရွိဘူး" တဲ့။ အရမ္းစိတ္ ဓာတ္က် ဖုိ႔ ေကာင္းတာ ပဲတဲ့။

ကၽြန္မလည္း ဘာတတ္ႏုိင္မွာလဲ။ ကုိယ့္ဆီ ခဏ ေရာက္လာတုန္း သူစိတ္ခ်မ္းသာမယ့္ စ ကားေတြ ေရြး 

ေျပာ ရ တာေပါ့။ ရည္မွန္းခ်က္အတုိင္း တတ္အားသေရြ႕ ႀကိဳးစားဖုိ႔ အစရွိသျဖင့္ေပါ့။

ေနာက္လူနာ ေကာင္မေလးတစ္ေယာက္ကေတာ့ အသက္ ၁၅ ႏွစ္ မျပည့္ေသးဘူး။ ကုိယ္ဝန္ရွိေနတာ ကုိ မိဘေတြ ကုိ လုံးဝဖြင့္မေျပာဘူးေလ။ အက်ႌပြပြႀကီးေတြ ဝတ္ထားတယ္။ ကုိယ္ဝန္ ခုႏွစ္လေလာက္ ရွိမွ လူႀကီးေတြ က သိၾကရတာ။ လူႀကီးေတြကလည္း တကယ္ေတာ့ ေပါ့ဆတာ၊ ညံ့တာပါပဲ။ ကုိယ့္ကေလး နဲ႔ကုိယ္ လက္ပြန္းတတီးေနရင္ ဘာမဆုိ သိရမွာပါ။ ကုိယ္ဝန္က ရင့္ေနေတာ့ ဖ်က္ခ်ဖုိ႔ လည္း ဘယ္လုိမွ မျဖစ္ႏုိင္ ဘူး။ ေကာင္မေလးက မေျပာရဲလုိ႔ မေျပာတာ။ အဲဒီကိစၥလည္း ကၽြန္မ ဘာမွ မတတ္ႏုိင္ပါဘူး။ OBGYN ဆီ လဲႊေပးရတာေပါ့။

အခုေတာ့ ကေလးေမြးၿပီးလုိ႔ တစ္ၿမိဳ႕တည္းေန မိတ္ေဆြေတြထဲက ေမြးစားမယ့္သူေတြကုိ ေပးလုိက္ ပါၿပီ။ ေကာင္ မေလးလည္း သင္ခန္းစာ ရသြားေလာက္ပါၿပီ။ စိတ္ပညာရွင္နဲ႔ ကုသမႈ ခံယူေနပါတယ္။ ကေလး ကုိ ေမြးစားမိဘေတြကုိေပးဖုိ႔ ကၽြန္မကပဲ တုိက္တြန္းခဲ့ပါတယ္။ အသက္ ၁၅ ႏွစ္ဆုိတာ ကေလး တစ္ေယာက္ ကုိ ျပဳစုပ်ဳိးေထာင္ဖုိ႔ ဘယ္လုိမွ အဆင္သင့္ မျဖစ္ေသးပါဘူး။ ျဖစ္ႏုိင္ရင္ တကၠသိုလ္ပညာကုိ ဆက္ဆည္း ပူးခ်င္ေၾကာင္းပါ ေျပာလုိက္ပါတယ္။

အလုပ္သင္ဆရာဝန္ဘဝမွာတုန္းက ကေလးေဆး႐ုံႀကီး တစ္ခုက ER မွာတစ္လ ဆင္းခဲ့ရ ပါ တယ္။ ေက့ စ္ေတြ မ်ဳိး စုံနဲ႔ ႀကံဳဖူးပါတယ္။ အဲဒီထဲက မွတ္မွတ္ရရ ျဖစ္ေနတဲ့ ေက့စ္ေတြ ရွိပါေသးတယ္။

၁၄ ႏွစ္အရြယ္ေလာက္ မ်က္လုံးျပာ၊ ဆံပင္နက္ေရာင္ ေကာက္ေကာက္ရွည္ရွည္ေတြနဲ႔ သိပ္ခ်စ္ စရာ ေကာင္း တဲ့ လူနာေကာင္ မေလးပါ။ ျပႆနာက ကုိယ့္ကုိယ္ကုိယ္ သတ္ေသခ်င္မႈ။ ေကာင္မေလးက သတ္ေသ ခ်င္တယ္လုိ႔ သူငယ္ခ်င္းကုိ ေျပာတယ္။ စိတ္ပူတဲ့ သူငယ္ခ်င္းက အဘြားကုိ ဖုန္းလွမ္းဆက္ လုိ႔အဘြား က ER ကုိေခၚလာတာပါ။ ေကာင္မေလးရဲ႕ မိခင္က လြန္ခဲ့တဲ့ေျခာက္လေက်ာ္ေလာက္က ဆုံးသြားခဲ့ ပါတယ္။ အစ္ကုိကလည္း သူ႔ သူငယ္ခ်င္းေတြနဲ႔ပဲ အခ်ိန္ကုန္တယ္။ အေဖကလည္း အလုပ္ လုပ္ရေတာ့ အိမ္မွာမရွိတာ မ်ားတယ္။ ER ကုိေတာင္ (အလုပ္က မၿပီးေသးေတာ့) လုိက္မလာႏုိင္ပါ ဘူး။ အဘြားက အသက္အေတာ္ႀကီးၿပီ။ အနီးနားမွာပဲ ေနပါတယ္။

သူ႔ကုိ ခပ္ၾကာၾကာ History (ေရာဂါရာဇဝင္) ယူၿပီး အေပၚထပ္ကုိ လႊဲေပးရပါတယ္။ အဘြားက ကၽြန္မ ေရာ အေပၚ ထပ္ လုိက္ခဲ့ရမလား ေမးပါတယ္။ သူတုိ႔နဲ႔ ER မွာ ရင္းႏွီးကၽြမ္းဝင္သြားတဲ့ ဆရာဝန္နဲ႔ ဆက္ေတြ႕ ခ်င္တဲ့ သေဘာပါ။ ကၽြန္မမွာကလည္း ER မွာတစ္လပဲ Shift ေတြ လာဆင္းေနတာမုိ႔ ER မွာပဲ ေနလုိ႔ ရေၾကာင္း ရွင္းျပ ရပါတယ္။ ေနာက္ပုိင္း သူဘာျဖစ္သြားသလဲ မသိရေတာ့ပါဘူး။ ဒီဘဝမွာ တစ္ခါပဲ ေတြ႕လုိက္ရေပမဲ့ စိတ္ထဲမွာ အမွတ္ထင္ထင္ ရွိေနပါတယ္။

မိဘေတြကုိယ္တုိင္က မလိမၼာလုိ႔၊ ေဆးစဲြေနလုိ႔၊ ေထာင္က်ေနလုိ႔ ကေလးေတြကုိ အဘုိး အဘြား က ေမြးစားထားရ တာမ်ဳိးေတြ လည္း မ်ား လွပါတယ္။ မေကာင္းတဲ့ ပတ္ဝန္းက်င္မွာ ႀကီးျပင္းရတဲ့ ကေလး ေတြေရာ ဘယ္ေလာက္ရွိမွာပါလိမ့္။

ပညာတတ္ဖုိ႔ထက္ 'ကံ' က ပုိအေရးႀကီးပါတယ္ ဆုိတာမ်ဳိးေတြကုိ ဖတ္ရ၊ ေတြ႕ရ၊ ၾကားရရင္ ကၽြန္မ အလြန္ စိတ္ပ်က္ မိပါတယ္။ တကယ္ေတာ့ ပစၥဳပၸန္ ကံ ဆုိတဲ့ ကံဟာလည္း အခုလက္ငင္း ကုိယ္က လုပ္ေနတာပါ။ ႀကိဳးစားအား ထုတ္မႈကေတာ့ ရွိေနရပါမယ္။ မဟုတ္ရင္ ကုိယ့္ကုိယ္ကုိယ္ ရွက္ဖုိ႔ေကာင္း လွပါတယ္။

ပညာ မတတ္တဲ့၊ အရည္အခ်င္း မရွိတဲ့သူတစ္ေယာက္ ကံေတြ စြတ္ေကာင္းၿပီး ေနရာေကာင္း ရၿပီ၊ ႀကီးပြားခ်မ္း သာလာၿပီ ဆုိရင္ေတာင္ ကုိယ့္စီးပြားကုိ ထိန္းသိမ္းႏုိင္ပါ့မလား။ ကုိယ္က ဘာမွ ႀကိဳးစား စရာ မလုိဘဲ သူေဌးသားတုိ႔၊ သူေဌးသမီးတုိ႔နဲ႔ ရလုိ႔ စီးပြားေရးလုပ္ငန္းႀကီးေတြမွာ အေရးပါသူ ျဖစ္လာ တယ္ဆုိ တာ ဝတၳဳထဲေလာက္မွာပဲ ရွိမွာပါ။ အျပင္မွာ ရွိဦးေတာ့၊ ကုိယ့္အစြမ္းအစနဲ႔ ရွာလုိ႔ရတဲ့ေငြကုိ ပုိတန္ဖုိးထား တတ္ၾကမွာပါ။

သမၼတလင္ကြန္းတုိ႔လည္း ပညာသိပ္မတတ္ဘဲ သမၼတျဖစ္လာတာပဲတုိ႔၊ ဘီလ်ံနာ သူေဌးႀကီး ေဘလ္ဂိတ္စ္ လည္း တကၠ သုိလ္က ဘဲြ႕မရခဲ့ဘူးတုိ႔စတဲ့ လဲြမွားတဲ့ ဆင္ေျခေတြ၊ အေတြးအေခၚေတြကုိ လည္း မဖတ္ခ်င္၊ မၾကားခ်င္ ပါ။ သမၼတ လင္ကြန္းတုိ႔လက္ထက္က စာသင္ေက်ာင္းေတြ ဒီေလာက္ မေပါေသးဘူး။ ပညာတတ္ေတြ ရွား တယ္။ အခု အခ်ိန္အခါနဲ႔ တျခားစီပဲ။

အခုအခ်ိန္က ပညာေတြ တတ္ထားမွ၊ ကၽြမ္းက်င္မႈ အေတြ႕အႀကံဳရွိမွ၊ ႀကိဳးစားမႈ ရွိမွ၊ သင့္ေတာ္တဲ့ အဆက္ အသြယ္ ရွိမွ အလုပ္တစ္ခုရဖုိ႔ ေသခ်ာတာပါ။ အဲဒါကုိ သမၼတ လင္ကြန္းကုိ ဆဲြထည့္ၿပီး ပညာသင္ဖုိ႔ အေရး မႀကီးပါ ဘူးဆုိေတာ့ သြားေရာေပါ့။ ေဘလ္ဂိတ္စ္ဆုိသူကလည္း တစ္သန္းမွာ တစ္ေယာက္ပဲ ရွိရင္ရွိမယ္။ ကုိယ့္မွာ ဘဲြ႕တစ္ခုကေန ႏွစ္ခု ရထားေတာ့ ပုိမေကာင္းဘူးလားလုိ႔ စဥ္းစားသင့္တယ္။

တစ္ခါ ဘဲြ႕ရဖုိ႔ထက္ အဆက္မျပတ္ ပညာကုိ ဆည္းပူးခ်င္တဲ့ စိတ္မ်ဳိး၊ မြတ္သိပ္မႈမ်ဳိး၊ ဦးေႏွာက္ကုိ အၿမဲေတြးေန ခ်င္တဲ့ စိတ္မ်ဳိး ရွိရမွာပါ။ ဘဝမွာ ႀကံဳဆုံရတဲ့ ဆရာေတြရဲ႕ ပုံသြင္းမႈနဲ႔ဆုိင္သလုိ ကုိယ္ပုိင္ ခံယူခ်က္နဲ႔ လည္း ဆုိင္ပါေသးတယ္။

လူေတြဟာ ကုိယ္က အဆင္ေျပေနရင္ 'ငါ' ေတာ္လုိ႔ပဲလုိ႔ ထင္တတ္ၾကၿပီး အဆင္မေျပတာနဲ႔ ႀကံဳရရင္ ကံကုိ အျပစ္ပုံ ခ်တတ္ၾကတယ္။ ဒါမွမဟုတ္ရင္လည္း ဘုရားသခင္ကုိ၊ နတ္သိၾကားေတြကုိ အျပစ္ပုံခ် ၾကတယ္။ ဆင္ေျခ မ်ဳိး စုံေပးၾကတယ္။ ဒီအလုပ္က လူမည္းေတြကုိ မခန္႔ဘူးတုိ႔၊ မိန္းမမို႔၊ ႏုိင္ငံျခားသူမုိ႔ အျဖဳတ္ခံ ရတယ္တုိ႔ အစရွိသျဖင့္ေပါ့။

စာေရးသူတုိ႔ အလုပ္သင္ဆရာဝန္ဘဝက စာေတာ္၊ သေဘာေကာင္း၊ ႏွစ္လုိဖြယ္ရွိတဲ့ အေမရိကန္ (လူျဖဴ) ဆရာဝန္ တစ္ေယာက္နဲ႔ ႀကံဳဖူးပါတယ္။ သူ႔ျပႆနာက ဘာလဲဆုိရင္ အလုပ္မကၽြမ္းက်င္တာ ပဲ။ အဲဒါအျပင္ Multitask လည္း မလုပ္ႏုိင္ဘူး။

ဆရာဝန္ဆုိတာ တစ္ခ်ိန္တည္းမွာ ဆယ္မ်ဳိးေလာက္ စဥ္းစားႏုိင္၊ လုပ္ႏုိင္ရမယ္ေလ။ လူနာအေယာက္ ၂၀ ကုိ ကုိယ္ က ကုိင္ရရင္ သူတုိ႔ရဲ႕အေၾကာင္းကုိ အေသးစိတ္ မဟုတ္ရင္ေတာင္ ဘယ္သူက ပုိအေရးႀကီး တယ္၊ ဘာလုိတယ္၊ ဘယ္လုိ Plan ရွိရမလဲဆုိတာ သိရမွာေပါ့။ လူနာေတြကုိ ေရာကုန္လုိ႔ ဘယ္ျဖစ္မွာလဲ။

သူဟာ ပ႐ုိဂရမ္မွာ တစ္ႏွစ္နီးပါးေလာက္ပဲ ခံလုိက္ပါတယ္။ သူ႔လုိ လူျဖဴတစ္ေယာက္အဖုိ႔က်ေတာ့ ဆင္ေျခေပး ရတာ ပုိခက္ခဲသြားတာေပါ့။ မ်ားေသာအားျဖင့္က အလုပ္မလုပ္ႏုိင္ရင္ ျဖစ္ေစ၊ ပေရာ္ဖက္ ရွင္နယ္ မဆန္ ရင္ ျဖစ္ေစ၊ အဂၤလိပ္စကား မေျပာႏုိင္လုိ႔ လူနာေတြ၊ လုပ္ေဖာ္ကုိင္ဖက္ေတြနဲ႔ ဆက္ဆံ ရာမွာ အခက္ အခဲရွိရင္ျဖစ္ေစ ျပႆနာတက္တာပါ။ အဓိကကေတာ့ အလုပ္လုပ္ရာမွာ Efficient (ကၽြမ္းကၽြမ္း က်င္က်င္) ျဖစ္ဖုိ႔ပါပဲ။

လူမ်ဳိးျခား ဆရာဝန္ေတြ US မွာ ေအာင္ျမင္ဖုိ႔ ဆုိတာ ကုိယ္ကႀကိဳးစားဖုိ႔ပဲ လုိပါတယ္။ ေစတနာထားတာ၊ အခ်ိန္ေပးႏုိင္တာ၊ အကြက္ေစ့တာ၊ ဂ႐ုစုိက္မႈ ရွိတာ၊ ကုိယ္နဲ႔ ဆုိင္တဲ့ ဘာသာရပ္ ေတြကုိကၽြမ္းက်င္တာ စတဲ့ အခ်က္ေတြကသာ ပုိအေရးပါပါတယ္။ ဘာေၾကာင့္လဲဆုိရင္ ကၽြန္မရဲ႕ လူနာ အမ်ဳိးသမီးေတြထဲမွာ အိႏၵိယလူမ်ဳိး သားဖြားမီးယပ္ ဆရာဝန္ေတြ စတဲ့သူေတြဆီကုိ မျဖစ္မေန တစ္ဆင့္စကား တစ္ဆင့္ၾကားၿပီး သြားၾကသူေတြရွိလုိ႔ပါပဲ။ ကုိယ္က ႀကိဳးစားရင္၊ ေစတနာထားရင္ ေအာင္ျမင္မွာပါပဲ။ US မွာေမြးတဲ့၊ ႀကီးတဲ့သူ မဟုတ္လုိ႔ ဆုိတာ ဆင္ေျခဆင္လက္ (Excuse) ေပးတာ သာျဖစ္ပါတယ္။

ေဆာင္းပါးလည္း ရွည္သြားၿပီမုိ႔ ရပ္နားလုိက္ပါေတာ့မယ္။ ကၽြန္မတုိ႔ဟာ ေလာကရဲ႕ အနာဂတ္ လွပေစ ခ်င္ရင္ ကေလးေတြကုိ ႀကိဳးစားခ်င္စိတ္၊ ပညာသင္ခ်င္စိတ္၊ စိတ္ရွည္ သည္းခံႏုိင္မႈ၊ ဘဝကုိ စိတ္မပ်က္ဘဲ ရင္ဆုိင္ႏုိင္မႈ၊ ေရာင့္ရဲ တင္းတိမ္ႏုိင္မႈ၊ ကုိယ့္အတြက္တင္မကဘဲ အမ်ားကုိပါ ကူညီခ်င္ တဲ့ ပရဟိတစိတ္ စတာေတြကုိ အေမြေပးသင့္ပါတယ္။ စာမႀကိဳးစားေပမဲ့၊ အတန္းပညာမတတ္ေပမဲ့ ကံေကာင္းရင္ ႀကီးပြားခ်မ္းသာမွာပါပဲဆုိတဲ့ ေရသာခုိခ်င္တဲ့ အေတြးအေခၚေတြ သြင္းမေပးသင့္ဘူး။

ဆရာဝန္မွတ္တမ္း
မေဟသီ မဂၢဇင္းေဆာင္းပါးမ်ားအား ပထမအႀကိမ္ စုစည္းျခင္း

 

ေမာကၡပညာေရးမဂၢဇင္းမွ ကူးယူေဖာ္ျပသည္။