၂၀၁၅ ခုႏွစ္တြင္ က်ေရာက္မည့္ အာဆီယံ စီးပြားေရးဆိုင္ရာ အ၀န္းအ၀ိုင္း AEC ကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ရန္ စိန္ေခၚမႈမ်ား ရွိေန

အာဆီယံေဒသတြင္း ၂၀၁၅ ခုႏွစ္တြင္ က်ေရာက္ေတာ့မည့္ အာဆီယံ စီးပြားေရးဆိုင္ရာ အ၀န္းအ၀ိုင္း AEC ကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ရန္ ရင္းနွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ၊ အေကာက္ခြန္ မဟုတ္ေသာ အတားအဆီးႏွင့္ ကြၽမ္းက်င္လုပ္သား ကိစၥမ်ား အပါအ၀င္ အျခားစိန္ေခၚမႈမ်ား ရွိေနေသးေၾကာင္း Competitiveness for AEC ေခါင္းစဥ္ျဖင့္ ရန္ကုန္ၿမိဳ႕ ၿမိဳ႕မေက်ာင္းလမ္းရွိ အမ်ဳိးသား ကဇာတ္႐ံုတြင္ က်င္းပေသာ အလုပ္႐ံု ေဆြးေႏြးပြဲတြင္ အာဆီယံ စီးပြားေရးဆိုင္ရာ ကြၽမ္းက်င္သူမ်ားက သံုးသပ္ေျပာၾကားသည္။

"Asean Economic Community ကို အေကာင္အထည္ေဖာ္ဖို႔ ဒီအထဲမွာ ၁၃၄ ခ်က္ ရွိပါတယ္။ AEC ကို ေျပာမယ္ဆိုရင္ အခုက ၂၀၁၅ ေရာက္ဖို႔ ႏွစ္ႏွစ္ပဲ လိုပါေတာ့တယ္။ ၂၀၁၃ ဇူလိုင္အထိ ေကာက္ထားတဲ့ စာရင္းေတြအရ ဆိုရင္ေတာ့ ေအအီးစီက ရာခိုင္ႏႈန္း ၈၀ ေလာက္ပဲ ၿပီးပါေသးတယ္။ အေကာင္အထည္ ေဖာ္ဖို႔ကေတာ့ က႑တိုင္း လိုလိုမွာ က်န္ေနပါေသးတယ္။ ကုန္စည္ကုန္သြယ္ေရးမွာေရာ၊ ၀န္ေဆာင္မႈမွာေရာ၊ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈမွာေရာ၊ ကြၽမ္းက်င္လုပ္သား က႑မွာေရာ၊ သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရး က႑မွာေရာ ဆက္လက္လုပ္ေဆာင္ဖို႔ က်န္ေနပါေသးတယ္။ ကုန္စည္ကုန္သြယ္ေရးမွာ အေကာက္ခြန္ ေလွ်ာ့ခ်တာကေတာ့ timeline အတိုင္း သြားေနပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ကုန္သြယ္ေရးကို လြယ္ကူေအာင္ လုပ္မယ့္ကိစၥက်ေတာ့ အဓိက ဘာလဲဆိုေတာ့ Non Tariff Barrier ေတြပါ။ NTB နဲ႔ ပတ္သက္ရင္ သူ႔ရဲ႕အဓိပၸာယ္ ဖြင့္ဆိုခ်က္ကို တစ္ႏိုင္ငံနဲ႔ တစ္ႏိုင္ငံ ေသေသခ်ာခ်ာ ဖြင့္ဆိုႏိုင္ျခင္းလည္း မရွိေသးဘူး။ ဒါေတြက ကာဆီးထားတဲ့အခါ ကုန္သြယ္ေရး လြယ္ကူေခ်ာေမြ႕မႈေတြကို မေတြ႕ရဘူး။ ေၾကညာခ်က္ ထုတ္ျပန္ထားတာ ၂၁၀၅ ခုႏွစ္မွာ အၿပီးသတ္ ေဆာင္ရြက္ႏိုင္ဖို႔ပါ။ ၿပီးပါ့မလားဆိုေတာ့ မၿပီးျပတ္ ႏိုင္ေသးပါဘူး" ဟု National AFTA Unit မွ အၿငိမ္းစား ညႊန္ၾကားေရးမွဴး ေဒၚတင္တင္ေထြးက ေျပာၾကားသည္။

အာဆီယံ ေဒသတြင္း ႏိုင္ငံမ်ားတြင္ ဖြံ႔ၿဖိဳးတိုးတက္မႈ ကြာဟခ်က္မ်ားေၾကာင့္ AEC ကို ရင္ဆိုင္ရန္ အဆင္သင့္ျဖစ္ေနေသာ ႏိုင္ငံမ်ား ရွိသကဲ့သို႔ ျမန္မာႏိုင္ငံ အပါအ၀င္ ေနာက္ပိုင္းမွ ၀င္ေရာက္္လာေသာ ႏိုင္ငံမ်ားအတြက္ စိန္ေခၚမႈမ်ား ရွိေနေသးေၾကာင္း သိရသည္။

"ေနာက္တစ္ခုက Services လုပ္ငန္းေတြကုိ ေျဖေလွ်ာ့ရမယ္ ဆိုတဲ့အခါမွာလည္း ကုိယ့္တိုင္းျပည္ ကိုယ္ႏိုင္ငံရဲ႕ အေနအထားနဲ႔ အျမဲတမ္း ျပန္ညႇိရတဲ့ အခါက်ေတာ့ ဒီက႑မွာလည္း အျပည့္အ၀ေတာ့ ေလွ်ာ့မေပးႏိုင္ပါဘူး။ ဒါနဲ႔ တစ္ဆက္တည္း ေျပာခ်င္တာက ကြၽမ္းက်င္လုပ္သား ကိစၥပါ။ ဒီမွာလည္း ျပႆနာေတြ အမ်ားႀကီး ရွိတယ္။ ဥပမာ ျမန္မာႏိုင္ငံနဲ႔ ထိုင္းနဲ႔မေလးရွား ႏိုင္ငံၾကားထဲမွာလည္း Unskilled Labour ေတြက သြားေနၾကတာ။ ေနာက္ၿပီးေတာ့ နယ္စပ္ျဖတ္ေက်ာ္မႈ ေရႊ႕ေျပာင္းလုပ္သားေတြနဲ႔ ပတ္သက္တာေတြမွာလည္း ေပၚလစီပိုင္းေတြနဲ႔ စနစ္တက် ကိုင္တြယ္လုပ္ေဆာင္ႏိုင္တာ မရွိေသးပါဘူး။ ျပႆနာေတြ အမ်ားႀကီး ျဖစ္ေနၾကတာ ရွိတယ္။ အဲဒီအတိုင္းပဲ ကုန္သြယ္ေရးမွာလည္း အလုပ္လုပ္ေနတဲ့ဟာေတြ Custom Procedure ေတြ ေျပာင္းလဲၿပီး တစ္ႏိုင္ငံနဲ႔ တစ္ႏိုင္ငံ Harmonize ျဖစ္ေအာင္ လုပ္ရမွာေတြ ရွိပါတယ္။ ဒါေတြလည္း မလုပ္ႏိုင္ေသးပါဘူး။ ဆိုေတာ့ ေနရာတိုင္းမွာ နည္းနည္းက်န္ေနပါတယ္။ အဓိကအားျဖင့္ အားလံုးစိတ္၀င္စားၾကတာ ရွိပါတယ္။ National Single Window ပါ။ ျမန္မာႏိုင္ငံ အေနနဲ႔ေတာ့ အခုမွလည္း စၿပီးဖြင့္လွစ္တဲ့ ႏိုင္ငံလည္း ျဖစ္တယ္။ ၿပီးေတာ့ ဒါႀကီးကို တည္ေထာင္ဖို႔ ဆိုတာလည္း ပိုက္ဆံအရမ္းပဲ ကုန္က်တယ္။ အခုေတာ့ စၿပီးေဆာင္ရြက္ေနၿပီ။ ၂၀၁၅ မိေအာင္ေတာ့ လုပ္ေနပါတယ္လို႔ သတင္းရရွိပါတယ္။ အျခားႏိုင္ငံေတြ အတြက္ကေတာ့ ၂၀၁၅ ကို ေရာက္တာနဲ႔ သေဘၤာဆိပ္ေတြမွာ ေလဆိပ္ေတြမွာ ေနရွင္နယ္ Single window ကုိ စၿပီး အေကာင္အထည္ ေဖာ္သြားေတာ့မွာပါ။ ဒီလိုလုပ္ႏိုင္တာနဲ႔ ၀င္လာတဲ့ ပစၥည္းသြင္းလာတဲ့ ပစၥည္းေတြက one stop ပဲ။ အရမ္းကို လြယ္ကူသြားမွာပါ" ဟု ၎က ေျပာၾကားသည္။

အလားတူ ရင္းႏွီးျမဳပ္ႏွံမႈ ပိုင္းတြင္လည္း ျမန္မာႏိုင္ငံ အေနျဖင့္ အျခားအာဆီယံ ႏိုင္ငံမ်ားႏွင့္ ႏႈိင္းယွဥ္ပါက အခက္အခဲမ်ားရွိေၾကာင္း သိရသည္။ ကမၻာ့ဘဏ္က မၾကာခင္ကပင္ ထုတ္ျပန္ေသာ Doing Business Report တြင္ ျမန္မာႏိုင္ငံသည္ အဆိုပါ စာရင္းတြင္ ပါ၀င္ေသာ ႏိုင္ငံေပါင္း ၁၈၉ ႏိုင္ငံတြင္ အဆင့္ ၁၈၂ ကို ေရာက္ေနေၾကာင္း သိရသည္။

"ေနာက္တစ္ခုက Investment ပါ။ အာဆီယံမွာ Asean Comprehensive Agreement ဆိုၿပီး ေရးထိုးထားတာ ရွိပါတယ္။ ဒါက အင္မတန္ ေကာင္းပါတယ္။ ဒါေပမဲ့ ႏိုင္ငံေတြမွာ ေရးဆြဲထားတဲ့ Investment Agreement ေတြနဲ႔ Inline မျဖစ္တာ ေတြ႔ရတယ္။ ႏိုင္ငံတကာမွာ ေရးထိုးတာေတြ ရွိေပမယ့္ ကိုယ့္ႏိုင္ငံကိုယ္ေတာင္ Transparent မျဖစ္ၾကဘူး။ စင္ကာပူ ႏိုင္ငံတစ္ခုပဲ ဒီလိုပြင့္လင္းျမင္သာမႈ အားေကာင္းတဲ့အတြက္ ျပည္ပကေန လာေရာက္ရင္းႏွီး ျမႇဳပ္ႏွံတဲ့ လူေတြက စင္ကာပူမွာ အမ်ားဆံုးျဖစ္တယ္။ Processing ေတြက Streamline ျဖစ္ရမယ္။ ေနာက္တစ္ခုက ဌာနအခ်င္းခ်င္း ခ်ိတ္ဆက္ေဆာင္ရြက္မႈေတြ အားနည္းေနတယ္။ ဒီဌာနက လုပ္ေနတာကို ဟိုဘက္ဌာနက မလုပ္လိုက္ဘူး။ တစ္ေယာက္တစ္မ်ိဳးေတြ ျဖစ္ေနေတာ့ ရင္းႏွီးျမႇဳပ္ႏွံမႈ လာလုပ္ရတဲ့အခါ အရမ္းကို အခက္အခဲ ရွိပါတယ္။ အထူးသျဖင့္ ကြၽန္မတို႔ ႏိုင္ငံမွာ ဆိုရင္လည္း One Stop Service ပါ။ အဲဒါကို လုပ္ေနတာ ရွိေပမယ့္ ၂၀၁၅ မွာေတာ့ မရႏိုင္ေသးပါဘူး။ ဒီေလ့လာသံုးသပ္သူ တစ္ေယာက္ကေတာ့ ဘာေျပာထားသလဲဆိုေတာ့ ၂၀၁၅ မိဖို႔ဆိုရင္ တစ္ခုခုကို ဦးစားေပးၿပီး လုပ္ရင္ေကာင္းမယ္။ Goods နဲ႔ Services နဲ႔ပဲျဖစ္ျဖစ္ Investment ကိုပဲျဖစ္ျဖစ္လို႔ ေျပာတယ္။ သယ္ယူပို႔ေဆာင္ေရး က်ျပန္ေတာ့လည္း အေရးႀကီးျပန္တာပဲ။ ဒီမွာေရာ ဘယ္ေလာက္ပါ၀င္ ႏိုင္မလဲ။ အျခား ႏိုင္ငံေတြမွာေရာ ဘယ္ေလာက္ပါ၀င္ ႏိုင္မလဲ ဆိုတာေတြက ဆက္လုပ္စရာေတြ အမ်ားႀကီး က်န္ပါေသးတယ္" ဟု ေဒၚတင္တင္ေထြးက ေျပာၾကားသည္။