ပုညၾကိယာ၀တၳဳ ၁၀-ပါး
သတၱ၀ါတုိ႔ ခ်မ္းသာသုခတုိးပြားမ်ားျပားရန္အတြက္ ျပဳလုပ္သင့္ေသာ ေကာင္းမူကုသိုလ္မ်ား လုပ္ငန္းမ်ားသည္ ပုညၾကိယာ၀တၳဳမည္၏။ ထုိပုညၾကိယာ ၀တၳဳကား ဆယ္မ်ိဳးရွိသည္။
(၁) ဒါန = စြန္႕ၾကဲ ေပးကမ္း လွဴဒါန္းျခင္း၊
(၂) သီလ = ကာယကံ ၀စီကံ တုိ႔ကို ေစာင့္ေရွာက္ျခင္း၊
(၃) ဘာ၀နာ = ဘုရားဂုဏ္စသည္ကို အာရုံျပဳေနျခင္း၊ သမထ၀ိပႆနာ ဘာ၀နာပြားမ်ားျခင္း၊
(၄) အပစာယန = ရုိေသထုိက္သူကို ရုိေသျခင္း၊
(၅) ေ၀ယ်ာ၀စၥ = သူတပါးတုိ႔၏ အျပစ္ကင္းေသာ ကိစၥၾကီးငယ္ကို ျပဳစုေဆာင္ရြက္ျခင္း၊
(၆) ပတၱိဒါန = မိမိျပဳလုပ္ေသာ ကုသုိလ္အဖို႔ကို အမွ်ေပးေ၀လွ်င္ ၀မ္းေျမာက္စြာ သာဓုေခၚျခင္း၊
(၇) ပတၱာႏုေမာဒန = သူတပါးတုိ႔ ကုသုိလ္ ေကာင္းမူ ျပဳသည္ကို အမွ်ေပးေ၀လွ်င္ ၀မ္းေျမာက္စြာ သာဓုေခၚျခင္း၊
(၈) ဓမၼႆ၀န = တရားေဒသနာကို ေကာင္းစြာ နာယူျခင္း၊
(၉) ဓမၼေဒသနာ = တရားေဟာေျပာ ျပသျခင္း၊
(၁၀) ဒိ႒ိဇုကမၼ = ေျဖာင့္မွန္ေသာ အယူ၀ါဒရွိျခင္း၊ (ကံ – ကံ၏အက်ိဳးကို ယံုၾကည္ျခင္း)။
ဒါန
စြန္႕ၾကဲေပးကမ္းလွဴဒါန္းျခင္းသည္ ဒါနမည္၏ ပုဗၺ မုဥၥ အပရ ေစတနာသံုးတန္ျပည့္၀စြာျဖင့္ လွဴဒါန္းျခင္း၊ မိမိစြန္႕လွဴေသာ ပစၥည္းကို ႏွေျမာတြယ္တာမူမရွိဘဲ အေလာဘစိတ္ျဖင့္ လွဴဒါန္းျခင္း၊ ကမၼႆကတာဉာဏ္ႏွင့္ ယွဥ္၍ လွဴဒါန္းျခင္းတုိ႔သည္ ဒါနအက်ိဳးတရား ပိုမုိျပည့္၀ေသာ လွဴဒါန္းျခင္းတုိ႔ ျဖစ္သည္။ ဒါနျပဳလုပ္သျဖင့္ သံသရာ၀ယ္ ေဘာဂသမၸတၱိႏွင့္ ျပည့္စံုရသည္။
စြန္႕ၾကဲေပးကမ္းလွဴဒါန္းျခင္းသည္ ဒါနမည္၏ ပုဗၺ မုဥၥ အပရ ေစတနာသံုးတန္ျပည့္၀စြာျဖင့္ လွဴဒါန္းျခင္း၊ မိမိစြန္႕လွဴေသာ ပစၥည္းကို ႏွေျမာတြယ္တာမူမရွိဘဲ အေလာဘစိတ္ျဖင့္ လွဴဒါန္းျခင္း၊ ကမၼႆကတာဉာဏ္ႏွင့္ ယွဥ္၍ လွဴဒါန္းျခင္းတုိ႔သည္ ဒါနအက်ိဳးတရား ပိုမုိျပည့္၀ေသာ လွဴဒါန္းျခင္းတုိ႔ ျဖစ္သည္။ ဒါနျပဳလုပ္သျဖင့္ သံသရာ၀ယ္ ေဘာဂသမၸတၱိႏွင့္ ျပည့္စံုရသည္။
သီလ
ကာယကံ ၀စီကံတုိ႔ကို ေစာင့္ေရွာက္ျခင္း၊ ကိုယ္က်င့္သီလမ်ား ေစာင့္ထိန္း ျခင္းသည္ သီလမည္၏။ သီလ ေစာင့္ထိန္းသူသည္ ကာယကံ ၀စီကံတုိ႔ကို ေစာင့္ေရွာက္ရသည္။ လူတို႔အတြက္ ခါး၀တ္ပုဆုိးကဲ့သို႔ အျမဲေစာင့္ထိန္းရမည့္ သီလမွာ ငါးပါးသီလျဖစ္သည္။ လူတုိင္းလုိက္နာ က်င့္သံုးရမည့္ ကိုယ္က်င့္သီလေကာင္းမြန္လံုျခံဳေရး၊ လူတုိင္း ကိုယ္က်င့္တရား ျပည့္၀ေရးသည္လည္း အေရးပါလွသည္။ ကိုယ္က်င့္သီလျပည့္စံုရန္ လူတုိင္း ေစာင့္ထိန္းသင့္သည္။ အျခားေသာ ဥပုသ္သီလတုိ႔မွာ ေစာင့္ထိန္းႏုိင္ေလ အက်ိဳးၾကီးေလျဖစ္သည္။ ျပင္ပ ပစၥည္းအလွဴဒါနထက္ ကိုယ္က်င့္သီလတရားက ပိုမုိျမင့္ျမတ္သည္။ သီလႏွင့္ ျပည့္စံုသူသည္ သံသရာ၀ယ္ ဘ၀သမၸတၱိႏွင့္ ျပည့္စံုရသည္။
ကာယကံ ၀စီကံတုိ႔ကို ေစာင့္ေရွာက္ျခင္း၊ ကိုယ္က်င့္သီလမ်ား ေစာင့္ထိန္း ျခင္းသည္ သီလမည္၏။ သီလ ေစာင့္ထိန္းသူသည္ ကာယကံ ၀စီကံတုိ႔ကို ေစာင့္ေရွာက္ရသည္။ လူတို႔အတြက္ ခါး၀တ္ပုဆုိးကဲ့သို႔ အျမဲေစာင့္ထိန္းရမည့္ သီလမွာ ငါးပါးသီလျဖစ္သည္။ လူတုိင္းလုိက္နာ က်င့္သံုးရမည့္ ကိုယ္က်င့္သီလေကာင္းမြန္လံုျခံဳေရး၊ လူတုိင္း ကိုယ္က်င့္တရား ျပည့္၀ေရးသည္လည္း အေရးပါလွသည္။ ကိုယ္က်င့္သီလျပည့္စံုရန္ လူတုိင္း ေစာင့္ထိန္းသင့္သည္။ အျခားေသာ ဥပုသ္သီလတုိ႔မွာ ေစာင့္ထိန္းႏုိင္ေလ အက်ိဳးၾကီးေလျဖစ္သည္။ ျပင္ပ ပစၥည္းအလွဴဒါနထက္ ကိုယ္က်င့္သီလတရားက ပိုမုိျမင့္ျမတ္သည္။ သီလႏွင့္ ျပည့္စံုသူသည္ သံသရာ၀ယ္ ဘ၀သမၸတၱိႏွင့္ ျပည့္စံုရသည္။
ဘာ၀နာ
ဘုရားဂုဏ္စသည္ကို အာရုံျပဳေနျခင္း၊ သမထ၀ိပႆနာ ဘာ၀နာ ပြားမ်ားျခင္းသည္ ဘာ၀နာမည္၏။ ဘာ၀နာကုသုိလ္သည္ ဒါန သီလတုိ႔ထက္ ပိုမုိျမင့္ျမတ္သည္။ မေနာကံျဖင့္ ျပဳလုပ္ပြားမ်ားရေသာ အလုပ္ျဖစ္၍ စိတ္ဓာတ္တည္ၾကည္ျငိမ္သက္ရန္ လုိအပ္သည္။ ဘုရားပြင့္ေတာ္မူရာ ဤအခါ၀ယ္ ဗုဒၶါႏုႆတိဘာ၀နာ၊ ေမတၱာဘာ၀နာတုိ႔ကို ပြားမ်ားရန္ အဆင္ေျပေနၾကသည္။ အာနာပါနႆတိစေသာ သမထဘာ၀နာမ်ားကို ပြားမ်ားျခင္း၊ ဘုရားပြင့္လာရာအခါမွသာ ၾကားနာသိရေသာ လြန္စြာေတြ႕ၾကံဳခဲ့သည့္ အနိစၥ ဒုကၡ အနတၱ ၀ိပႆနာရူပြားမူမ်ားကို ျပဳလုပ္ေနျခင္းသည္ လြန္စြာ အက်ိဳးၾကီးမားလွသည္။ နံ႕သာတစ္ရွဴ၊ ႏြားနုိ႕တစ္ညွစ္ လက္ဖ်စ္တစ္တြက္ အခ်ိန္တုိေလးမွ် ပြားမ်ားေသာ ဘာ၀နာကုသုိလ္သည္ပင္ အခ်ိန္မ်ားစြာ ျပဳုလုပ္ေသာ ဒါန သီလတုိ႔ထက္ အက်ိဳးေပးၾကီးသည္။ ဘုရားသာသနာေတာ္ႏွင့္ ေတြ႕ၾကံဳရက်ိဳးနပ္ေလေအာင္ သမထဘာ၀နာအျပင္ ၀ိပႆနာဘာ၀နာကိုလည္း က်ိဳးစားအားထုတ္ရေပမည္။
ဘုရားဂုဏ္စသည္ကို အာရုံျပဳေနျခင္း၊ သမထ၀ိပႆနာ ဘာ၀နာ ပြားမ်ားျခင္းသည္ ဘာ၀နာမည္၏။ ဘာ၀နာကုသုိလ္သည္ ဒါန သီလတုိ႔ထက္ ပိုမုိျမင့္ျမတ္သည္။ မေနာကံျဖင့္ ျပဳလုပ္ပြားမ်ားရေသာ အလုပ္ျဖစ္၍ စိတ္ဓာတ္တည္ၾကည္ျငိမ္သက္ရန္ လုိအပ္သည္။ ဘုရားပြင့္ေတာ္မူရာ ဤအခါ၀ယ္ ဗုဒၶါႏုႆတိဘာ၀နာ၊ ေမတၱာဘာ၀နာတုိ႔ကို ပြားမ်ားရန္ အဆင္ေျပေနၾကသည္။ အာနာပါနႆတိစေသာ သမထဘာ၀နာမ်ားကို ပြားမ်ားျခင္း၊ ဘုရားပြင့္လာရာအခါမွသာ ၾကားနာသိရေသာ လြန္စြာေတြ႕ၾကံဳခဲ့သည့္ အနိစၥ ဒုကၡ အနတၱ ၀ိပႆနာရူပြားမူမ်ားကို ျပဳလုပ္ေနျခင္းသည္ လြန္စြာ အက်ိဳးၾကီးမားလွသည္။ နံ႕သာတစ္ရွဴ၊ ႏြားနုိ႕တစ္ညွစ္ လက္ဖ်စ္တစ္တြက္ အခ်ိန္တုိေလးမွ် ပြားမ်ားေသာ ဘာ၀နာကုသုိလ္သည္ပင္ အခ်ိန္မ်ားစြာ ျပဳုလုပ္ေသာ ဒါန သီလတုိ႔ထက္ အက်ိဳးေပးၾကီးသည္။ ဘုရားသာသနာေတာ္ႏွင့္ ေတြ႕ၾကံဳရက်ိဳးနပ္ေလေအာင္ သမထဘာ၀နာအျပင္ ၀ိပႆနာဘာ၀နာကိုလည္း က်ိဳးစားအားထုတ္ရေပမည္။
အပစာယန
ရုိေသထုိက္သူကို ရုိေသျခင္းသည္ အပစာယန မည္၏။ ဘုရား၊ တရား၊ သံဃာ၊ ရတနာသံုးပါး မိဘဆရာမ်ားႏွင့္ မိမိထက္ အသက္သိကၡာဂုဏ္ၾကီးသူမ်ား၊ တရားက်င့္ၾကံေနသူမ်ား၊ အမ်ိဳးဘာသာ သာသနာႏွင့္ တုိင္းျပည္ တုိးတက္ေကာင္းမြန္ေအာင္ စီမံေဆာင္ရြက္ေနသူမ်ားစသည္တုိ႕သည္ ရုိေသထုိက္သူမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ ထုိသူတုိ႔ကို ခရီးဦးၾကိဳဆုိျခင္း၊ လက္အုပ္ခ်ီျခင္း၊ ရွိခိုးျခင္း၊ ငံု႕လွ်ိဳကိုင္းရူိိင္းသြားလာျခင္း စေသာ ရုိေသမူတုိ႔ကို ျပဳလုပ္ျခင္းသည္ အပစာယန မည္၏။ အပစာယနတရားႏွင့္ ျပည့္စံုသူသည္ ဤဘ၀တြင္ လူတကာ၏ ခ်စ္ခင္ျခင္း၊ ၾကီးပြားတုိးတက္ျခင္းကို ရရွိျပီး ေနာင္တမလြန္၌လည္း သုဂတိဘံုသို႔ ေရာက္ႏုိင္ေလသည္။
ရုိေသထုိက္သူကို ရုိေသျခင္းသည္ အပစာယန မည္၏။ ဘုရား၊ တရား၊ သံဃာ၊ ရတနာသံုးပါး မိဘဆရာမ်ားႏွင့္ မိမိထက္ အသက္သိကၡာဂုဏ္ၾကီးသူမ်ား၊ တရားက်င့္ၾကံေနသူမ်ား၊ အမ်ိဳးဘာသာ သာသနာႏွင့္ တုိင္းျပည္ တုိးတက္ေကာင္းမြန္ေအာင္ စီမံေဆာင္ရြက္ေနသူမ်ားစသည္တုိ႕သည္ ရုိေသထုိက္သူမ်ား ျဖစ္ၾကသည္။ ထုိသူတုိ႔ကို ခရီးဦးၾကိဳဆုိျခင္း၊ လက္အုပ္ခ်ီျခင္း၊ ရွိခိုးျခင္း၊ ငံု႕လွ်ိဳကိုင္းရူိိင္းသြားလာျခင္း စေသာ ရုိေသမူတုိ႔ကို ျပဳလုပ္ျခင္းသည္ အပစာယန မည္၏။ အပစာယနတရားႏွင့္ ျပည့္စံုသူသည္ ဤဘ၀တြင္ လူတကာ၏ ခ်စ္ခင္ျခင္း၊ ၾကီးပြားတုိးတက္ျခင္းကို ရရွိျပီး ေနာင္တမလြန္၌လည္း သုဂတိဘံုသို႔ ေရာက္ႏုိင္ေလသည္။
ေ၀ယ်ာ၀စၥ
သူတပါးတို႔၏ အျပစ္ကင္းေသာ ကိစၥၾကီးငယ္ကို ျပဳစုေဆာင္ရြက္ေပးျခင္းသည္ ေ၀ယ်ာ၀စၥမည္၏။ ရုိေသထုိက္သူတုိ႔၏ ၀တ္ၾကီး၀တ္ငယ္ကို ျပဳစုေဆာင္ရြက္ေပးျခင္း၊ လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္အခ်င္းခ်င္း၏ အလုပ္ကိစၥမ်ားကို ကူညီေဆာင္ရြက္ေပးျခင္း၊ ခရီးသြားလာရာ၌ ကူညီယုိင္းပင္းျခင္း၊ အုိမင္းသူတို႔ကို ေဖးမကူညီျခင္း၊ ေက်ာင္း အိမ္ ရပ္ရြာ သန္႕ရွင္းေရးျပဳလုပ္ျခင္း၊ ဘုရားေစတီ ေဗာဓိပင္တို႔ကို ရွင္းလင္းသန္႕ရွင္းေအာင္ ျပဳလုပ္ျခင္း၊ လူအမ်ား ခ်မ္းသာစြာ သြားလာေနႏုိင္ေရးအတြက္ လမ္းျပင္ျခင္း၊ တံတားေဆာက္ျခင္း၊ ေရခ်မ္းစင္တည္ထားျခင္း၊ တည္းခိုနားေနရာ ေဆာက္လုပ္ျခင္း စသည္တုိ႕သည္ ေ၀ယ်ာ၀စၥမည္၏။ ကုသုိလ္ေကာင္းမူႏွင့္ စပ္လ်ဥ္းေသာ ထုိထို အမူကိစၥ အမ်ိဳးမ်ိဳးတုိ႔ကို ပကာသနမဖက္ သန္႕ရွင္းစင္ၾကယ္ေသာစိတ္၊ အမ်ားလူတုိ႔၏ အက်ိဳးလုိလားေသာ စိတ္ျဖင့္ ကိုယ္ေရာ စိတ္ပါ အားထုတ္မူမ်ားပင္ ျဖစ္ေလသည္။
သူတပါးတို႔၏ အျပစ္ကင္းေသာ ကိစၥၾကီးငယ္ကို ျပဳစုေဆာင္ရြက္ေပးျခင္းသည္ ေ၀ယ်ာ၀စၥမည္၏။ ရုိေသထုိက္သူတုိ႔၏ ၀တ္ၾကီး၀တ္ငယ္ကို ျပဳစုေဆာင္ရြက္ေပးျခင္း၊ လုပ္ေဖာ္ကိုင္ဖက္အခ်င္းခ်င္း၏ အလုပ္ကိစၥမ်ားကို ကူညီေဆာင္ရြက္ေပးျခင္း၊ ခရီးသြားလာရာ၌ ကူညီယုိင္းပင္းျခင္း၊ အုိမင္းသူတို႔ကို ေဖးမကူညီျခင္း၊ ေက်ာင္း အိမ္ ရပ္ရြာ သန္႕ရွင္းေရးျပဳလုပ္ျခင္း၊ ဘုရားေစတီ ေဗာဓိပင္တို႔ကို ရွင္းလင္းသန္႕ရွင္းေအာင္ ျပဳလုပ္ျခင္း၊ လူအမ်ား ခ်မ္းသာစြာ သြားလာေနႏုိင္ေရးအတြက္ လမ္းျပင္ျခင္း၊ တံတားေဆာက္ျခင္း၊ ေရခ်မ္းစင္တည္ထားျခင္း၊ တည္းခိုနားေနရာ ေဆာက္လုပ္ျခင္း စသည္တုိ႕သည္ ေ၀ယ်ာ၀စၥမည္၏။ ကုသုိလ္ေကာင္းမူႏွင့္ စပ္လ်ဥ္းေသာ ထုိထို အမူကိစၥ အမ်ိဳးမ်ိဳးတုိ႔ကို ပကာသနမဖက္ သန္႕ရွင္းစင္ၾကယ္ေသာစိတ္၊ အမ်ားလူတုိ႔၏ အက်ိဳးလုိလားေသာ စိတ္ျဖင့္ ကိုယ္ေရာ စိတ္ပါ အားထုတ္မူမ်ားပင္ ျဖစ္ေလသည္။
ပတၳိဒါန
မိမိျပဳလုပ္ေသာ ကုသုိလ္အဖုိ႔ကို အမွ်ေပးေ၀ျခင္းသည္ ပတၱိဒါန မည္၏။ မိမိရအပ္ျပီးေသာ ကုသုိလ္အဖို႔ကို သူတပါးတုိ႔အား မိမိႏွင့္ထပ္တူ အက်ိဳးရေစရန္ အမွ်ေပးေ၀ရသည္။ ဤသို႕ အမွ်ေပးေ၀လွ်င္ မိမိကုသိုလ္အဖို႔ ေလ်ာ့နည္း မသြားသည့္အျပင္ အျခားသူမ်ားပါ မိမိကုသိုလ္၏ အက်ိဳးကို ရရွိႏုိင္သျဖင့္ ကုသုိလ္ေကာင္းမူျပဳလုပ္ျပီးတုိင္း ေမတၱာေစတနာျဖင့္ အမွ်ေပးေ၀ရသည္။ ယမမင္းသည္ ငရဲဘံုသို႔ ေရာက္လာသူအား သုဂတိဘံုသို႔ ေရာက္ေစရန္ ကုသုိလ္တရားတုိ႔ကို စစ္ေမးေလ့ရွိသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ယမမင္းအားလည္း အမွ်ေ၀ၾကရသည္။ မိဘဘိုးဘြားကစ၍ (၃၁) ဘံု က်င္လည္ကုန္ေသာ သတၱ၀ါ ေ၀ေနယ်အားလံုးတုိ႔အား အမွ်ေပးေ၀ရသည္။
မိမိျပဳလုပ္ေသာ ကုသုိလ္အဖုိ႔ကို အမွ်ေပးေ၀ျခင္းသည္ ပတၱိဒါန မည္၏။ မိမိရအပ္ျပီးေသာ ကုသုိလ္အဖို႔ကို သူတပါးတုိ႔အား မိမိႏွင့္ထပ္တူ အက်ိဳးရေစရန္ အမွ်ေပးေ၀ရသည္။ ဤသို႕ အမွ်ေပးေ၀လွ်င္ မိမိကုသိုလ္အဖို႔ ေလ်ာ့နည္း မသြားသည့္အျပင္ အျခားသူမ်ားပါ မိမိကုသိုလ္၏ အက်ိဳးကို ရရွိႏုိင္သျဖင့္ ကုသုိလ္ေကာင္းမူျပဳလုပ္ျပီးတုိင္း ေမတၱာေစတနာျဖင့္ အမွ်ေပးေ၀ရသည္။ ယမမင္းသည္ ငရဲဘံုသို႔ ေရာက္လာသူအား သုဂတိဘံုသို႔ ေရာက္ေစရန္ ကုသုိလ္တရားတုိ႔ကို စစ္ေမးေလ့ရွိသည္။ ထုိ႔ေၾကာင့္ ယမမင္းအားလည္း အမွ်ေ၀ၾကရသည္။ မိဘဘိုးဘြားကစ၍ (၃၁) ဘံု က်င္လည္ကုန္ေသာ သတၱ၀ါ ေ၀ေနယ်အားလံုးတုိ႔အား အမွ်ေပးေ၀ရသည္။
ပတၱာႏုေမာဒနာ
သူတပါးတုိ႔က ကုသိုလ္ေကာင္းမူအမွ်ေပးေ၀လွ်င္ ၀မ္းေျမာက္စြာ သာဓုေခၚျခင္းသည္ ပတၱာႏုေမာဒနာမည္၏။ အမွ်ေ၀မူ သာဓုေခၚမူတုိ႔သည္ စိတ္ေစတနာထက္သန္လွ်င္ ထက္သန္သေလာက္ အက်ိဳးေပးႏုိင္သည္။ သာမန္ကိစၥမ်ားမဟုတ္ၾကေပ။ ဘ၀မ်ားစြာ ေကာင္းက်ိဳး ေပးႏုိင္ၾကသည္။ သူတဦးေကာင္းမူျပဳလုပ္သည္ကို မိမိမျပဳႏုိင္ေသးလွ်င္ ၀မ္းေျမာက္၀မ္းသာ သာဓုေခၚရမည္။ ၀မ္းေျမာက္ၾကည္နူးစြာ အားေပးေထာက္ခံ သာဓုေခၚမူေၾကာင့္ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဘက္စလံုးတြင္ ကုသိုလ္တရားတုိ႔ တုိးပြားလာၾကသည္။ အမွ်ေ၀မူ သာဓုေခၚမူသည္ ဆီမီးတုိင္တစ္တုိင္မွ ဆီမီးမ်ားကို ပြားယူမူႏွင့္တူသည္။ မိမိဆီမီးတုိင္တစ္တုိင္မွ အျခားေသာ ဆီမီးတုိင္ေပါင္းမ်ားစြာကို မွ်ေ၀ ထြန္းညွိေပးသည္ရွိေသာ္ မိမိဆီမီးတုိင္တြင္လည္း အလင္းေရာင္မေလ်ာ့သလုိ အျခားဆီမီးတုိင္ မ်ားလည္း အလင္းေရာင္ က်ယ္ျပန္႕မ်ားျပား ထြန္းေတာက္သြားၾကသည္။ ဤအတူပင္ အမွ်ေ၀သူမွာ ကုသိုလ္ေလ်ာ့မသြားဘဲ သာဓုေခၚသူမွာ ကုသိုလ္အက်ိဳးပြားတုိး ခံစားရေလသည္။
သူတပါးတုိ႔က ကုသိုလ္ေကာင္းမူအမွ်ေပးေ၀လွ်င္ ၀မ္းေျမာက္စြာ သာဓုေခၚျခင္းသည္ ပတၱာႏုေမာဒနာမည္၏။ အမွ်ေ၀မူ သာဓုေခၚမူတုိ႔သည္ စိတ္ေစတနာထက္သန္လွ်င္ ထက္သန္သေလာက္ အက်ိဳးေပးႏုိင္သည္။ သာမန္ကိစၥမ်ားမဟုတ္ၾကေပ။ ဘ၀မ်ားစြာ ေကာင္းက်ိဳး ေပးႏုိင္ၾကသည္။ သူတဦးေကာင္းမူျပဳလုပ္သည္ကို မိမိမျပဳႏုိင္ေသးလွ်င္ ၀မ္းေျမာက္၀မ္းသာ သာဓုေခၚရမည္။ ၀မ္းေျမာက္ၾကည္နူးစြာ အားေပးေထာက္ခံ သာဓုေခၚမူေၾကာင့္ ႏွစ္ဦးႏွစ္ဘက္စလံုးတြင္ ကုသိုလ္တရားတုိ႔ တုိးပြားလာၾကသည္။ အမွ်ေ၀မူ သာဓုေခၚမူသည္ ဆီမီးတုိင္တစ္တုိင္မွ ဆီမီးမ်ားကို ပြားယူမူႏွင့္တူသည္။ မိမိဆီမီးတုိင္တစ္တုိင္မွ အျခားေသာ ဆီမီးတုိင္ေပါင္းမ်ားစြာကို မွ်ေ၀ ထြန္းညွိေပးသည္ရွိေသာ္ မိမိဆီမီးတုိင္တြင္လည္း အလင္းေရာင္မေလ်ာ့သလုိ အျခားဆီမီးတုိင္ မ်ားလည္း အလင္းေရာင္ က်ယ္ျပန္႕မ်ားျပား ထြန္းေတာက္သြားၾကသည္။ ဤအတူပင္ အမွ်ေ၀သူမွာ ကုသိုလ္ေလ်ာ့မသြားဘဲ သာဓုေခၚသူမွာ ကုသိုလ္အက်ိဳးပြားတုိး ခံစားရေလသည္။
တမလြန္ဘ၀ေရာက္ေနၾကေသာ ေပတဂတိရရွိသူမ်ားသည္ မိမိကို ရည္ညႊန္း၍ ေပးပို႔ေသာ အမွ်ေ၀မူကို ၀မ္းေျမာက္၀မ္းသာ သာဓုေခၚရလွ်င္ ခ်က္ခ်င္းပင္ အက်ိဳးေပးတတ္၏။ နတ္အမ်ိဳးမ်ိဳးႏွင့္ သူတပါးေပးကမ္းမူကို မွီ၍ အသက္ေမြးၾကရကုန္ေသာ ပရဒတၱဴပဇီ၀ိျပိတၱာ၊ ေ၀မာနိကျပိတၱာတုိ႔သည္ အမွ်ေ၀မူကို သာဓုေခၚရလွ်င္ ခ်က္ခ်င္းပင္ ခ်မ္းသာသုခရႏုိင္ၾကသည္။ တမလြန္ဘ၀ေျပာင္းသူတို႔အား အထူးရည္ညြန္း၍ အမွ်ေ၀မူျပဳလုပ္လွ်င္ အက်ိဳးထူးခံစားရေၾကာင္းဗိမၺိသာမင္းႏွင့္ ျပိတၱာေဆြမ်ိဳးတို႔ အေၾကာင္းက ျပဆုိေနသည္။ သို႔ျဖစ္၍ ဘ၀တပါးေျပာင္းသြာားသူတုိ႔အား အထူးရည္ညႊန္း၍ ကုသုိလ္ျပဳကာ အမွ်ေပးေ၀ရမည္။
ဓမၼႆ၀န
တရားေဒသနာေတာ္ကို ေကာင္းစြာနာယူျခင္းသည္ ဒမၼႆ၀နမည္၏။ ေလာကီေလာကုတၱရာ အက်ိဳးစီးပြားအမ်ိဳးမ်ိဳးတုိ႔ႏွင့္ စပ္လ်ဥ္းေသာ တရားစကားမ်ားကို ေယာနိေသာ မနသိကာရ ေစတနာျဖင့္ ၾကားနာမူျဖစ္သည္။ အထူးသျဖင့္ ဘ၀သံသရာမွ လြတ္ေျမာက္ေရး တရားေတာ္မ်ားကို နာၾကားမူသည္သာ တရားေတာ္နာၾကားမူ အစစ္အမွန္ျဖစ္သည္။ ျမတ္စြာဘုရား၏ တရားေတာ္မ်ားကို ၾကားနာမွတ္သားလုိက္နာရေပမည္။
တရားေဒသနာေတာ္ကို ေကာင္းစြာနာယူျခင္းသည္ ဒမၼႆ၀နမည္၏။ ေလာကီေလာကုတၱရာ အက်ိဳးစီးပြားအမ်ိဳးမ်ိဳးတုိ႔ႏွင့္ စပ္လ်ဥ္းေသာ တရားစကားမ်ားကို ေယာနိေသာ မနသိကာရ ေစတနာျဖင့္ ၾကားနာမူျဖစ္သည္။ အထူးသျဖင့္ ဘ၀သံသရာမွ လြတ္ေျမာက္ေရး တရားေတာ္မ်ားကို နာၾကားမူသည္သာ တရားေတာ္နာၾကားမူ အစစ္အမွန္ျဖစ္သည္။ ျမတ္စြာဘုရား၏ တရားေတာ္မ်ားကို ၾကားနာမွတ္သားလုိက္နာရေပမည္။
ဓမၼေဒသနာ
တရားေဟာ ျပသျခင္းသည္ ဓမၼေဒသနာမည္၏။ ျမတ္စြာဘုရား၏ ေဒသနာေတာ္တရားေတာ္မ်ားကို ေယာနိေသာ မနသိကာရ ေစတနာျဖင့္ လာဘ္လာဘရရွိမူ နာမည္ေက်ာ္ၾကားမူ စသည္တုိ႕ကို မငဲ့ဘဲ ေဟာၾကားျပသမူ၊ စာေပေရးသားျဖန္႕ျဖဴးမူ၊၊ စာေပပို႔ခ်သင္ၾကားေပးမူစသည့္ သူတပါးတုိ႔ကို အသိပညာေပးမူမ်ားသည္ ဓမၼေဒသနာမည္၏။ သဗၺဒါနံ ဓမၼဒါနံ ဇိနာတိ ဟူေသာ ေဒသနာေတာ္အရ တရားေဟာျပ ပို႔ခ်သင္ၾကားမူသည္ အလွဴတကာတုိ႔တြင္ အၾကီးျမတ္ဆံုးျဖစ္၍ ၾကိဳးစားအားထုတ္ ျပဳလုပ္ရေပမည္။
တရားေဟာ ျပသျခင္းသည္ ဓမၼေဒသနာမည္၏။ ျမတ္စြာဘုရား၏ ေဒသနာေတာ္တရားေတာ္မ်ားကို ေယာနိေသာ မနသိကာရ ေစတနာျဖင့္ လာဘ္လာဘရရွိမူ နာမည္ေက်ာ္ၾကားမူ စသည္တုိ႕ကို မငဲ့ဘဲ ေဟာၾကားျပသမူ၊ စာေပေရးသားျဖန္႕ျဖဴးမူ၊၊ စာေပပို႔ခ်သင္ၾကားေပးမူစသည့္ သူတပါးတုိ႔ကို အသိပညာေပးမူမ်ားသည္ ဓမၼေဒသနာမည္၏။ သဗၺဒါနံ ဓမၼဒါနံ ဇိနာတိ ဟူေသာ ေဒသနာေတာ္အရ တရားေဟာျပ ပို႔ခ်သင္ၾကားမူသည္ အလွဴတကာတုိ႔တြင္ အၾကီးျမတ္ဆံုးျဖစ္၍ ၾကိဳးစားအားထုတ္ ျပဳလုပ္ရေပမည္။
ဒိ႒ိဇုကမၼ
ေျဖာင့္မွန္ေသာ အယူ၀ါဒရွိျခင္း။ ကံ ကံ၏အက်ိဳးကို ယံုၾကည္ျခင္းသည္ ဒိ႒ိဇုကမၼမည္၏။ အယူေျဖာင့္မွန္ေရးသည္ သတၱ၀ါတုိင္းအတြက္ အေရးအၾကီးဆံုးျဖစ္သည္။ အလွဴ၏ အက်ိဳးသည္ အမွန္ရွိ၏ စသည္ျဖင့္ သမၼာဒိ႒ိျဖစ္ရာ ျဖစ္ေၾကာင္း (၁၀)မ်ိဳးကို ေျဖာင့္မွန္စြာ ယံုၾကည္ သိျမင္ လက္ခံက်င့္သံုးမူသည္ ဒိ႒ိဇုကမၼ ျဖစ္၏။ ဒိ႒ိဇုကမၼ အယူေျဖာင့္မွန္ေရးအတြက္ သမၼာဒိ႒ိကဒသ၀တၳဳေခၚ သမၼာဒိ႒ိျဖစ္ေၾကာင္း တရားဆယ္မ်ိဳးတုိ႔မွာ -
ေျဖာင့္မွန္ေသာ အယူ၀ါဒရွိျခင္း။ ကံ ကံ၏အက်ိဳးကို ယံုၾကည္ျခင္းသည္ ဒိ႒ိဇုကမၼမည္၏။ အယူေျဖာင့္မွန္ေရးသည္ သတၱ၀ါတုိင္းအတြက္ အေရးအၾကီးဆံုးျဖစ္သည္။ အလွဴ၏ အက်ိဳးသည္ အမွန္ရွိ၏ စသည္ျဖင့္ သမၼာဒိ႒ိျဖစ္ရာ ျဖစ္ေၾကာင္း (၁၀)မ်ိဳးကို ေျဖာင့္မွန္စြာ ယံုၾကည္ သိျမင္ လက္ခံက်င့္သံုးမူသည္ ဒိ႒ိဇုကမၼ ျဖစ္၏။ ဒိ႒ိဇုကမၼ အယူေျဖာင့္မွန္ေရးအတြက္ သမၼာဒိ႒ိကဒသ၀တၳဳေခၚ သမၼာဒိ႒ိျဖစ္ေၾကာင္း တရားဆယ္မ်ိဳးတုိ႔မွာ -
(၁) ေပးလွဴရျခင္း၏ အက်ိဳးေက်းဇူးသည္ အမွန္ရွိ၏ (တၳိဒိႏၷံ)၊
(၂) ယဇ္ၾကီး(အလွဴၾကီး) ပူေဇာ္ရျခင္း၏ အက်ိဳးေက်းဇူးသည္ အမွန္ရွိ၏ (အတၳိ ဒိ႒ံ)၊
(၃) ယဇ္ငယ္(အလွဴငယ္) ပူေဇာ္ရျခင္း၏ အက်ိဳးေက်းဇူးသည္ အမွန္ရွိ၏ (အတထိ ဟုတံ)၊
(၄) ေကာင္းစြာျပဳအပ္ေသာ ကုသိုလ္ကံ၊ မေကာင္းသျဖင့္ ျပဳအပ္ေသာ အကုသိုလ္ကံတုိ႔၏ အက်ိဳးဆက္(ဖလ) အက်ိဳးရင္း(၀ိပါက)သည္ အမွန္ရွိ၏။(အတၳိ သုကတဒုကၡဋာနံ ကမၼာနံ ဖလံ ၀ိပါေကာ)၊
(၅) ဤေလာကသည္ အမွန္ရွိ၏ (အတၳိ အယံ ေလာေကာ)၊
(၆ ) တမလြန္ေလာကသည္ အမွန္ရွိ၏ (အတၳိ ပေရာ ေလာေကာ)၊
(၇) အမိ၌ ေကာင္းမြန္စြာျပဳျခင္း၊ မေကာင္းသျဖင့္ ျပဳျခင္း၏ အက်ိဳးေက်းဇူးသည္ အမွန္ရွိ၏ (အတိမာတာ)၊
(၈) အဘ၌ ေကာင္းမြန္စြာျပဳျခင္း၊ မေကာင္းသျဖင့္ ျပဳျခင္း၏ အက်ိဳးေက်းဇူးသည္ အမွန္ရွိ၏ (အတၳိပိတာ)၊
(၉) ေသ၍ တဖန္ျဖစ္ျပန္ေသာ သတၱ၀ါတုိ႔သည္ အမွန္ရွိကုန္၏ (သတၳိ သတၱာ ၾသပပါတိကာ)၊
(၁၀) ဤေလာကကို လည္းေကာင္း၊ တမလြန္ေလာကကို လည္းေကာင္း ကိုယ္တုိင္ ထူးေသာဉာဏ္ျဖင့္ သိ၍ မ်က္ေမွာက္ျပဳကာ ေဟာၾကားႏုိင္ကုန္ေသာ ညီညြတ္ကုန္ေသာ ေကာင္းေသာ အက်င့္ရွိကုန္ေသာ သမဏ ျဗဟၼဏတို႔သည္ ေလာက၌ အမွန္ရွိကုန္၏(အတၳိ ေလာေက သမဏာျဗဟၼဏာ သမၼဂၢတာ သမၼာ ပဋိပႏၷာ) –
တုိ႔ျဖစ္ၾကသည္။ ဤသမၼာဒိ႒ိက ဒသ၀တၳဳႏွင့္ ျပည့္စံုမွသာလွ်င္သမၼာဒိ႒ိက အယူမွန္သူ အမ်ိဳးေကာင္းသား အမ်ိဳးသမီး စင္စစ္ျဖစ္ႏုိင္ၾကသည္။
မိစၦာဒိ႒ိ(၁၀)မ်ိဳးမွလည္းေကာင္း၊ ဣႆရနိမၼနဒိ႒ိ စသည္တုိ႔မွ လည္းေကာင္း၊ ေလာကီအယူအဆ ေဗဒင္ ယၾတာ ေလာကီဒိ႒မဂၤလာတုိ႔မွ လည္းေကာင္း လြတ္ကင္းစင္ၾကယ္၍ ကံ – ကံ၏ အက်ိဳးကို ေျဖာင့္မွန္စြာ ယံုၾကည္သိျမင္ျပီး ေလာကသံသရာ ႏွစ္ျဖာေကာင္းက်ိဳး ပြားတိုးစည္ပင္ေစရန္ ကုသုိလ္ကံတုိ႔ကို အားထုတ္ျပဳလုပ္ရေပမည္။ သတၱ၀ါတုိင္းအတြက္ ကမၼႆကဟာသမၼာဒိ႒ိေခၚ ကံ – ကံ၏အက်ိဳးကို အမွန္သိျမင္ေရးသည္ အေရးအၾကီးဆံုးျဖစ္သကဲ့သို႔ အက်ိဳးအၾကီးဆံုးလည္း ျဖစ္သည္။ ထုိဉာဏ္ အျမင္မွန္ျဖင့္ ျပဳလုပ္မွသာ အထက္တန္းက်ေသာ ဘ၀သမၸတၳိ၊ ေဘာဂသမၸတၳိႏွင့္ ဘ၀လြတ္ရာ နိဗၺာန္အထိေရာက္ႏုိင္သည္။ အျပစ္ရွိေသာ အမူတို႔တြင္ မိစၦာဒိ႒ိေခၚ အယူလြဲမွားမူသည္ အျပစ္အၾကီးဆံုးျဖစ္၍ နိယတမိစၦာဒိ႒ိေခၚ ဘုရားခြ်တ္၍မွ် မကြ်တ္ေသာသူမ်ားသည္ သံသာရခါဏုကေခၚ သံသရာသစ္ငုတ္ၾကီးမ်ား ျဖစ္ၾကရသည္။ အယူေျဖာင့္မွန္သူျဖစ္ရန္ အားထုတ္ၾကရေပမည္။
(မွတ္ခ်က္။ ။ ျပည္ေထာင္စု ျမန္မာႏုိင္ငံေတာ္ အစိုးရ သာသနာေရး၀န္ၾကီးဌာန ဗုဒၶဘာသာ တရားေတာ္ အေျခံခံအဆင့္ စာအုပ္မွ ထုတ္ႏုတ္ေဖာ္ျပထားသည္။)
0 comments:
Post a Comment