အေမရိကန္နဲ႕ တရုတ္ ၾကားမွာ ကခ်င္ျပည္နယ္ ဘာျဖစ္ႏိုင္မလဲ

သို႕ျမစ္မခမီဒီယာ အယ္ဒီတာခ်ဳပ္

လြတ္လပ္စြာ ယဥ္ေက်းစြာ ေဆြးေႏြပါရေစ... 

၁။ အိုဘာမားရဲ ႔ ခရီးစဥ္ေနာက္ပိုင္း ျမင္႔တက္လာတဲ႔ တိုက္ပြဲအေျခအေန

၂။ အေမစုရဲ ႔ ႏွဳတ္ဆိတ္ေနမွဳ (အီးယူရဲ ႔ ပိတ္ဆိုမွဳကို ျပန္သံုးသပ္သြားရႏိုင္တယ္ ဆိုတဲ႔ စကားေနာက္ပိုင္းမွ အေမစု ကခ်င္အေၾကာင္းကို စ ေျပာခဲ႔တာပါ။)

၃။ အေမစုနဲ႔ ႏိုင္ငံေရး အေတြးအေခၚ၊ ေပၚလစီပိုင္ႏိုင္မွဳနဲ႔ လက္ရွိအစိုးရအေပၚ ဆက္ဆံ ေရး (အေမစု လႊတ္ေတာ္ မ၀င္ခင္ ဦးေအာင္မင္းနဲ႔ ေဆြးေႏြးခ်ိန္မွ ယခုအခ်ိန္အထိ တဆင္႔ ျပီး တဆင္႔ စနစ္တက် ေျပာဆိုတာ၊ ဆက္ဆံတာ၊ ႏိုင္ငံတကာခရီးစဥ္မ်ား၊ ကို ခြဲျခမ္း စိတ္ျဖာရင္ ျမင္ႏိုင္ပါတယ္။ ဥပမာ၊ ၊ (က) ဦးေအာင္မင္းနဲ႔ တခ်ိဳ ႔ေဆြးေႏြးခ်က္ေတြကို သတင္း စာေတြမွာ
ထုတ္ေဖၚေျပာဆိုမွာ မဟုတ္ဘူး ဆိုတဲ႔ စကားအျပီး NLD ပါတီ မွတ္ပံု တင္ရ ပါတယ္။ (ခ) ဟီလာရီကလင္တန္နဲ႔ ေတြ႔ဆံုအျပီး သိသာေသာ အေမရိကန္ ႏိုင္ငံျခား ေရး မူ၀ါဒေျပာင္းလဲမွဳ (ဂ) ယခုလက္ရွိ ေတာင္ကိုရီးယားႏိုင္ငံသမၼတႏွင္႔ ေတြ႔ ဆံုမွဳ (အေမရိကန္ရဲ ႔ အာရွပစိဖိတ္မူ၀ါဒမွာ ဂ်ပန္နဲ႔ ေတာင္ကိုရီးယားက Key Player အေနနဲ႔ ပါပါတယ္။ အေမရိကန္နဲ႔ တိုက္ရိုက္ ဆက္ဆံမွ အေမရိကန္ ဆက္ဆံေရး မဟုတ္ပါဘူး။ ဂ်ပန္၊ ေတာင္ကိုရီးယား၊ ၾသစေတးလ် တို႔နဲ႔ ဆက္ဆံေရးဟာလည္း အေမရိ ကန္နဲ႔ ဆက္ဆံေရးထဲက အပိုင္းတစ္ပိုင္းအေနနဲ႔ ပါပါတယ္။( Kurt M. Campbell, Assistant Secretary, Bureau of East Asia and Pacific Affairs ရဲ ႔ U.S foreign policy in Asia Pacific region)

 ၄။ သမၼတၾကီးရဲ ႔ ႏိုင္ငံတကာဆက္ဆံေရး စကားမ်ား (သမၼတၾကီးရဲ ႔ စကားမွန္သမွ်ဟာ Diplomacy ကိုပဲ ဦးတည္ပါတယ္။ တိက်တဲ႔ ျပတ္သားတဲ႔ Black or White, Death or Live လံုး၀မေျပာပါဘူး။ Diplomatic ဆန္ပါတယ္။ Non-linear ဆန္ပါတယ္။)

၅။ တရုတ္အစိုးရရဲ ႔ ေျပာင္းလဲလာေသာ လံုျခံဳေရးဆိုင္ရာ ဗ်ဴဟာမ်ား (ဥပမာ၊ ၊ (က) ဖားကန္႔ စစ္ပြဲမ တိုင္ခင္မွာ တရုတ္အစိုးရက တရုတ္စီးပြားေရးသမားမ်ား ကခ်င္ျပည္နယ္မွာ လံုျခံဳေရးအေျခအေနအရ ျမန္မာျပည္မွ ထြက္ခြာဖို႔ ေၾကျငာခ်က္ ထုတ္ပါတယ္။ တရုတ္အစိုးရတခါမွ မထုတ္ျပန္ဖူးတဲ႔ ရွားရွားပါးပါး ေၾကျငာစာပါ။ KIA – Myanmar Military စစ္ပြဲအေျခအေနကို တရုတ္အစိုးရက ၾကိဳသိေနတာ တုိက္ဆိုင္မွဳ မဟုတ္ပါဘူး။ (ခ) စစ္အတြင္း တရုတ္ပိုင္နယ္ေျမသံုးစြဲခြင္႔ ျပဳျခင္း (ဂ) အေမရိကန္ သံအမတ္ ခရီးစဥ္အျပီး ျပင္းထန္လာေသာ တိုက္ပြဲမ်ားႏွင္႔ လိုင္ဇာရွိ တရုတ္နယ္စပ္တံခါး ပိတ္ဆို႔ျခင္း၊ ဒါေတြဟာ တိုက္ဆိုင္မွဳလို႔ စဥ္းစားရင္ေတာ႔ အေမစုေျပာတဲ႔ ႏိုင္ငံေရးလုပ္ရင္ ဦးေႏွာက္နဲ႔ လုပ္ရတယ္။ ႏွလံုးသားနဲ႔ လုပ္လို႔မရဘူး ဆိုတဲ႔ သြယ္၀ိုက္ျပီး သတိေပးေနတဲ႔ စကားကို သေဘာမေပါက္ဘူးလို႔ပဲ ယူဆရလိမ္႔မယ္။)

၆။ ျမန္မာ-တရုတ္ ဆက္ဆံေရးခိုင္မာမွဳ (ဆယ္စုႏွစ္နဲ႔ခ်ီျပီး UN မွာ ဗီတိုအာဏာနဲ႔ ရူးရူး မိုက္မိုက္ ကို ေထာက္ခံေပးတဲ႔ တရုတ္ရဲ ႔ ကြန္ျမဴနစ္ဆန္ဆန္ ျမန္မာျပည္ဆိုင္ရာ မူ၀ါဒဟာ လံုျခံဳေရး ေကာင္စီမွာပါတဲ႔ အင္အားၾကီးဒီမိုကေရစီႏိုင္ငံေတြ ၾသခ်ရေလာက္ပါတယ္။ ဒီဥပမာ တစ္ခုတည္းနဲ႔တင္ ျမန္မာ-တရုတ္ဆက္ဆံေရးကို မွန္းဆဖို႔ လံုေလာက္မယ္ ထင္ပါတယ္။)

 ၇။ ထိုင္းႏိုင္ငံ၏ အရွိန္ျမင္႔လာေသာ အိမ္နီးခ်င္းေပၚလစီ (အိမ္နီးခ်င္းႏိုင္ငံေတြထဲမွာ Policy making and Implementation အျမန္ဆံုး ႏိုင္ငံ ဆိုရင္ ထိုင္း ႏိုင္ငံပဲ ျပရပါလိမ္႔ မယ္။ ၁၉၉၂ ကေန ႏွစ္ (၂၀)အတြင္း အာရွက်ားထဲက တစ္ေကာင္ျဖစ္ေအာင္ လုပ္ႏိုင္ တာဟာ Policy Implementation and Action ျမန္လို႔ဆိုတာ သိသာပါတယ္။ (ျမန္မာမွာ ေပၚလ စီရွိျပီး အသက္မ၀င္ေသးတာေတြ က်န္ေနပါေသးတယ္)။ ဥပမာ၊ ၊ (က) ထား၀ယ္ စီမံကိန္း (ခ) တခ်ိန္က လူသားဒိုင္း မူ၀ါဒအရ တရားမ၀င္ေအာင္ ျပဳလုပ္ထားတဲ႔ ျမန္မာေရႊ႕ ေျပာင္း လုပ္သား တံတုိင္းၾကီးကို တရား၀င္လုပ္သားအျဖစ္ ေျပာင္းဖို႔ သေဘာတူလိုက္တဲ႔ MOU၊ (ဂ) ထိုင္းစီးပြားေရးသမားမ်ား၏ ျပင္ဆင္မွဳမ်ား (၁။ ေရြ ႔ေျပာင္းအလုပ္သမားေတြ မွတ္ပံု တင္ဖို႔အတြက္ ထိုင္းအစိုးရကို ဖိအားေပးတဲ႔အထဲမွာ ထိုင္းလုပ္ငန္းရွင္ေတြ ပါပါတယ္။ 6.2% of Thailand GDP ဟာ ေရြ ႔ေျပာင္းအလုပ္သမားေတြဆီမွာပါ။ ၂။ ထိုင္း ဘဏ္အခ်ိဳ ႔ရဲ ႔ ATM စက္ေတြမ်ာ ျမန္မာစာကိုပါ ထည္႔သြင္းလာတာ။ ၃။ ထိုင္း ဆက္သြယ္ေရး ကုပၼဏီ True Move ဟာ ျမန္မာျပည္မွာ ေၾကျငာေတြ ထည္႔သြင္းလာတာ။) 

၈။ အာဆီယံတြင္ ျမန္မာေနရာရရွိလာမွဳ ( ယခင္က ျမန္မာက နားေထာင္သူ အဆင္႔ ပဲရွိတာ။ ဒီတေခါက္ ဖႏြမ္းပင္မွာေတာ႔ ျမန္မာကို သိသိသာသာကို ေနရာေပးျပီး ေဆြးေႏြးသူ အဆင္႔မွာ ရွိေနပါတယ္..။ (ဖႏြမ္းပင္ အစည္းအေ၀းအျပီး မွတ္ခ်က္မ်ားမွ ) )

၉။ ဂ်ပန္၊ ေတာင္ကိုရီးယား၊ အီးယူ၊ နယူးဇီလန္၊ ၾသစေတးလ် တို႔ရဲ ႔ ေျခလွမ္းမ်ား (ေၾကြးျပီမ်ား ေလ်ာ္ျခင္း၊ Asia Development Bank ၏ ေျခလွမ္း၊ အီးယူအဖြဲ ႔၏ Development Funding and DFID)

၁၀။ အေမရိကန္ရဲ ႔ အာရွပစိဖိတ္ ႏိုင္ငံျခားေရးေပၚလစီ (ျမန္မာနဲ႔ ပက္သက္ျပီး ဂရုတစိုက္ ကိုင္တြယ္မွဳ ( Kurt M. Campbell, Assistant Secretary, Bureau of East Asia and Pacific Affairs ရဲ ႔ U.S foreign policy in Asia Pacific region)

၁၁။ ႏိုင္ငံတကာမွ လက္ခံထားေသာ ျမန္မာ၏ လမ္းျပေျမပံု

၁၂။ ၂၀၁၅ ေရြးေကာက္ပြဲေနာက္ပိုင္း ျဖစ္ေပၚလာႏိုင္ေသာ ႏိုင္ငံေရးအေျခေနမ်ား ( ဥပမာ၊ ၊အာဏာရွင္ စစ္တပ္ႏွင္႔ ဒီမိုကေရစီ စစ္တပ္ကြာျခားပံု။ (၁) အီရတ္ကို အစုလိုက္ အျပံဳလိုက္ ေသေစႏိုင္ေသာ လက္နက္အေၾကာင္းျပခ်က္နဲ႔ ၀င္တိုက္တာ၊ (၂) ႏိုင္ငံေတာ္ လံုျခံဳေရး အေၾကာင္းျပခ်က္နဲ႔ အာဖဂန္နစၥတန္ကို ၀င္တိုက္တာေတြဟာ ဒီမိုကေရစီ တပ္မေတာ္ၾကီး က လုပ္တဲ႔အရာဆိုတာကို သတိရွိေစခ်င္တယ္။ ပါလီမန္၊ လႊတ္ေတာ္က “တိုက္ေစ” လို႔ အမိန္႔ရတဲ႔ ဒီမိုကေရစီ စစ္တပ္ဟာ ႏိုင္ငံတကာမသိေအာင္ တိတ္တဆိတ္ တိုက္ရတဲ႔ စစ္တပ္ထက္ ပိုျပင္းထန္ပါတယ္။ ဒါေၾကာင္႔လဲ စပ္ကူးမတ္ကူး အစိုးရလက္ ထက္မွာ ရွိသမွ် ျပည္တြင္းစစ္အကုန္ကို ရပ္ေအာင္လုပ္သြားမယ္လို႔ ျမင္ပါတယ္။ )

 ၁၃။ ရုတ္တရက္ ေပါက္ကြဲေသာ ျမန္မာအေနာက္ဘက္ ရခိုင္ျပည္နယ္မွ ဘဂၤလီ (ေရာ္ဟင္ဂ်ာ) အေရးအခင္း ( ၂၀၁၅ ႏိုင္ငံေရးအခင္းအက်င္းမွာ Human Security (Political security, Personal security, Community security, Health security, Environmental security, Economic security, Food security) ဟာ ျမန္မာအပါအ၀င္ အာဆီယံ ႏိုင္ငံေတြရဲ ႔ Issue ျဖစ္ပါတယ္။ အဲဒီအခ်ိန္မွ ဘဂၤလီအေရးကို ကိုင္တြယ္တာနဲ႔ အခုအခ်ိန္ ကိုင္တြယ္တာနဲ႔ အေျခအေနအရမ္းကြာႏိုင္ပါတယ္။ ( Human Security ဆိုတာ အာဆီ ယံရဲ ႔ ႏိုင္ငံေရး ေဆြးေႏြးမွဳ စားပြဲေပၚက အေရးပါတဲ႔ အရာဆိုတာ သတိထားေစခ်င္ ပါတယ္။ )

၁၄။ မီဒီယာ လက္နက္အသံုးခ်မွဳ၊ အမာစြမ္းအား (Hard Power) ႏွင္႔ အေပ်ာ႔စြမ္းအား (Soft Power) အခင္းအက်င္း ( မီဒီယာလက္နက္ အသံုးခ်မွဳကေတာ႔ ျမင္လြယ္ပါတယ္။ ဥပမာ။ ။ သမၼတၾကီးရဲ ႔ လိုင္ဇာကို မသိမ္းတာ ျငိမ္းခ်မ္းေရးအတြက္ပါလို႔ ေျပာျပီးတဲ႔ စကားအျပီး မွာပဲ….. KIA – Army စစ္ပြဲေတြရဲ ႔ သတင္းေတြကို အခ်ိန္နဲ႔ တေျပးညီ တင္ျပပါတယ္လို႔ ျမ၀တီသတင္းက ေျပာသြားပါတယ္။ Hard Power ဆိုတာကေတာ႔ Governance ေတြကို ေျပာတာပါ။ Soft Power ဆိုတာကေတာ႔ INGOs, NGOs, CBOs, Activism (၈၈ မ်ိဳးဆက္၊ စသည္႔ အမ်ိဳးသားႏိုင္ငံေရး လွဳပ္ရွားသူမ်ား) ေတြကို ဆိုလို တာပါ။ ဆရာ ေက်ာ္၀င္းစကားအတုိင္းေျပာရင္ေတာ႔ ေက်ာက္ေဆာင္ေတြရဲ ႔ ခိုင္မာမွဳကို တျဖည္းျဖည္း ခ်င္း တိုက္စားရင္း ပံုစံေျပာင္းလာေအာင္ ၾကိဳးစားယူတဲ႔ ေရလွိဳင္း လိုပါပဲ။

 ကၽြန္ေတာ္႔ အျမင္ေတြ မွားႏိုင္ပါတယ္။ လြတ္လပ္စြာ ကြဲလြဲခြင္႔ ေ၀ဖန္ခြင္႔ ေပးလို႔ ၀င္ျပီးေဆြးေႏြးတာသာျဖစ္ပါတယ္။ ကၽြန္ေတာ္႔အျမင္အရေတာ႔ အစ္မေျပာသလို႔ တရုတ္ ႏွင္႔ အေမရိကန္ၾကားက ကခ်င္ျပည္လို႔ မျမင္ပါဘူး..။ ျမန္မာ႔ႏိုင္ငံေရးအခင္းအက်င္းမွာ ၾကားထဲၾကပ္ထဲ ပိတ္မိေနတဲ႔ ကခ်င္ျပည္လို႔ပဲ ျမင္ပါတယ္..။ အေမရိကန္နဲ႔ တရုတ္ရဲ ႔ ႏိုင္ငံေရးကစားကြင္းဟာ ျမန္မာျဖစ္ဖို႔ ၀ိတ္တန္းအရင္ညွိရပါဦးမယ္။ အစစအရာရာ ေျပာင္းလဲရဦးမယ္႔ အခုလိုအေျခအေနမွာ ႏိုင္ငံေရး၀င္ကစားဖို႔ ကြင္းေကာင္းေကာင္း မဟုတ္ေသး ဘူးလို႔ပဲ ျမင္ပါတယ္။ အစ္မေတြးသလိုမ်ိဳး ကခ်င္ျပည္ဟာ ခြဲထြက္တဲ႔ တိုင္းျပည္ျဖစ္ မယ္လို႔ ကၽြန္ေတာ္ေတာ႔ မစိုးရိမ္ဘူးပါဘူး။ အဲဒီလိုမ်ိဳး ကခ်င္ျပည္နယ္ၾကီးက ခြဲထြက္ခ်င္တာပါဆိုတဲ႔အျမင္က ကၽြန္ေတာ္တို႔ ငယ္ငယ္ကတည္းက ရိုက္သြင္းခံထားရတဲ႔ သံမွိဳပါ..။ အခု ကၽြန္ေတာ္တို႔ေတြ ကခ်င္အေၾကာင္းေတြးမယ္ဆိုတိုင္း အဲဒီ သံမွိဳကို အရင္ႏွဳတ္ဖို႔လိုပါတယ္။ ကခ်င္တိုင္းရင္းသားေတြ ျမန္မာႏိုင္ငံကို ခ်စ္တာ အကုန္သိပါတယ္။ ဗမာတိုင္းရင္းသားေတြ ကခ်င္ေျမအပါအ၀င္ တိုင္းရင္းသားေတြကို ခ်စ္တတ္တာလည္း အကုန္သိပါတယ္။ အခုျဖစ္ေနတာေတြကို လူမ်ိဳးေရး လို႔ျမင္ရင္ ႏိုင္ငံေရးအျမင္ ေခတ္ေနာက္ျပန္ဆြဲတယ္လို႔ ကၽြန္ေတာ္ယူဆပါတယ္။ အေမစုေျပာတဲ႔ ဦးေႏွာက္ႏိုင္ငံေရး ကၽြန္ေတာ္မလုပ္တတ္ပါဘူး။ ရင္ဘတ္ႏိုင္ငံေရးပဲ (အမ်ိဳးသားႏိုင္ငံေရး) ကၽြန္ေတာ္ခံစားတတ္ပါတယ္။ ကခ်င္အေၾကာင္းသိခ်င္ရင္ ကခ်င္ျပည္နယ္မွာ အရင္ေနၾကည္႔ပါ..။ ကခ်င္၊ ရွမ္း၊ ဗမာ ေတြ ခ်စ္ခ်စ္ခင္ခင္ ေပ်ာ္ေပ်ာ္ၾကီးကို ေနေနၾကတာ သိပါလိမ္႔မယ္..။ သတင္းေတြထဲက ေသြးစြန္းလက္ေတြနဲ႔ လက္နက္ကိုင္ေတြေၾကာင္႔ ညီအစ္ကို အခ်င္းခ်င္း ေသြးမကြဲေစခ်င္ပါဘူး..  လက္နက္နဲ႔ ျငိမ္းခ်မ္းေရး တည္ေဆာက္ေနသမွ်ေတာ႔ ညီအစ္ကိုအခ်င္းခ်င္းသတ္ေနရတာ အမိျမန္မာႏိုင္ငံမ်ား စကားေျပာတတ္ရင္ ရင္ကြဲနာက်ေနေလာက္ျပီ…။

ျမစ္မခမီဒီယာ